Collection of Spiritual and Devotional Literature in Various Indian Languages
View this in:
| | English | | Devanagari | | Telugu | | Tamil | | Kannada | | Malayalam | | Gujarati | | Oriya | | Bengali | |
શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીત પંચમોઽધ્યાયઃ
અથ પંચમોઽધ્યાયઃ |
અર્જુન ઉવાચ |
સંન્યાસં કર્મણાં કૃષ્ણ પુનર્યોગં ચ શંસસિ |
યચ્છ્રેય એતયોરેકં તન્મે બ્રૂહિ સુનિશ્ચિતમ્ ‖ 1 ‖
શ્રીભગવાનુવાચ |
સંન્યાસઃ કર્મયોગશ્ચ નિઃશ્રેયસકરાવુભૌ |
તયોસ્તુ કર્મસંન્યાસાત્કર્મયોગો વિશિષ્યતે ‖ 2 ‖
જ્ઞેયઃ સ નિત્યસંન્યાસી યો ન દ્વેષ્ટિ ન કાંક્ષતિ |
નિર્દ્વંદ્વો હિ મહાબાહો સુખં બંધાત્પ્રમુચ્યતે ‖ 3 ‖
સાંખ્યયોગૌ પૃથગ્બાલાઃ પ્રવદંતિ ન પંડિતાઃ |
એકમપ્યાસ્થિતઃ સમ્યગુભયોર્વિંદતે ફલમ્ ‖ 4 ‖
યત્સાંખ્યૈઃ પ્રાપ્યતે સ્થાનં તદ્યોગૈરપિ ગમ્યતે |
એકં સાંખ્યં ચ યોગં ચ યઃ પશ્યતિ સ પશ્યતિ ‖ 5 ‖
સંન્યાસસ્તુ મહાબાહો દુઃખમાપ્તુમયોગતઃ |
યોગયુક્તો મુનિર્બ્રહ્મ નચિરેણાધિગચ્છતિ ‖ 6 ‖
યોગયુક્તો વિશુદ્ધાત્મા વિજિતાત્મા જિતેંદ્રિયઃ |
સર્વભૂતાત્મભૂતાત્મા કુર્વન્નપિ ન લિપ્યતે ‖ 7 ‖
નૈવ કિંચિત્કરોમીતિ યુક્તો મન્યેત તત્ત્વવિત્ |
પશ્યઞ્શૃણ્વન્સ્પૃશંજિઘ્રન્નશ્નન્ગચ્છન્સ્વપઞ્શ્વસન્ ‖ 8 ‖
પ્રલપન્વિસૃજન્ગૃહ્ણન્નુન્મિષન્નિમિષન્નપિ |
ઇંદ્રિયાણીંદ્રિયાર્થેષુ વર્તંત ઇતિ ધારયન્ ‖ 9 ‖
બ્રહ્મણ્યાધાય કર્માણિ સંગં ત્યક્ત્વા કરોતિ યઃ |
લિપ્યતે ન સ પાપેન પદ્મપત્રમિવાંભસા ‖ 10 ‖
કાયેન મનસા બુદ્ધ્યા કેવલૈરિંદ્રિયૈરપિ |
યોગિનઃ કર્મ કુર્વંતિ સંગં ત્યક્ત્વાત્મશુદ્ધયે ‖ 11 ‖
યુક્તઃ કર્મફલં ત્યક્ત્વા શાંતિમાપ્નોતિ નૈષ્ઠિકીમ્ |
અયુક્તઃ કામકારેણ ફલે સક્તો નિબધ્યતે ‖ 12 ‖
સર્વકર્માણિ મનસા સંન્યસ્યાસ્તે સુખં વશી |
નવદ્વારે પુરે દેહી નૈવ કુર્વન્ન કારયન્ ‖ 13 ‖
ન કર્તૃત્વં ન કર્માણિ લોકસ્ય સૃજતિ પ્રભુઃ |
ન કર્મફલસંયોગં સ્વભાવસ્તુ પ્રવર્તતે ‖ 14 ‖
નાદત્તે કસ્યચિત્પાપં ન ચૈવ સુકૃતં વિભુઃ |
અજ્ઞાનેનાવૃતં જ્ઞાનં તેન મુહ્યંતિ જંતવઃ ‖ 15 ‖
જ્ઞાનેન તુ તદજ્ઞાનં યેષાં નાશિતમાત્મનઃ |
તેષામાદિત્યવજ્જ્ઞાનં પ્રકાશયતિ તત્પરમ્ ‖ 16 ‖
તદ્બુદ્ધયસ્તદાત્માનસ્તન્નિષ્ઠાસ્તત્પરાયણાઃ |
ગચ્છંત્યપુનરાવૃત્તિં જ્ઞાનનિર્ધૂતકલ્મષાઃ ‖ 17 ‖
વિદ્યાવિનયસંપન્ને બ્રાહ્મણે ગવિ હસ્તિનિ |
શુનિ ચૈવ શ્વપાકે ચ પંડિતાઃ સમદર્શિનઃ ‖ 18 ‖
ઇહૈવ તૈર્જિતઃ સર્ગો યેષાં સામ્યે સ્થિતં મનઃ |
નિર્દોષં હિ સમં બ્રહ્મ તસ્માદ્બ્રહ્મણિ તે સ્થિતાઃ ‖ 19 ‖
ન પ્રહૃષ્યેત્પ્રિયં પ્રાપ્ય નોદ્વિજેત્પ્રાપ્ય ચાપ્રિયમ્ |
સ્થિરબુદ્ધિરસંમૂઢો બ્રહ્મવિદ્બ્રહ્મણિ સ્થિતઃ ‖ 20 ‖
બાહ્યસ્પર્શેષ્વસક્તાત્મા વિંદત્યાત્મનિ યત્સુખમ્ |
સ બ્રહ્મયોગયુક્તાત્મા સુખમક્ષયમશ્નુતે ‖ 21 ‖
યે હિ સંસ્પર્શજા ભોગા દુઃખયોનય એવ તે |
આદ્યંતવંતઃ કૌંતેય ન તેષુ રમતે બુધઃ ‖ 22 ‖
શક્નોતીહૈવ યઃ સોઢું પ્રાક્શરીરવિમોક્ષણાત્ |
કામક્રોધોદ્ભવં વેગં સ યુક્તઃ સ સુખી નરઃ ‖ 23 ‖
યોઽંતઃસુખોઽંતરારામસ્તથાંતર્જ્યોતિરેવ યઃ |
સ યોગી બ્રહ્મનિર્વાણં બ્રહ્મભૂતોઽધિગચ્છતિ ‖ 24 ‖
લભંતે બ્રહ્મનિર્વાણમૃષયઃ ક્ષીણકલ્મષાઃ |
છિન્નદ્વૈધા યતાત્માનઃ સર્વભૂતહિતે રતાઃ ‖ 25 ‖
કામક્રોધવિયુક્તાનાં યતીનાં યતચેતસામ્ |
અભિતો બ્રહ્મનિર્વાણં વર્તતે વિદિતાત્મનામ્ ‖ 26 ‖
સ્પર્શાન્કૃત્વા બહિર્બાહ્યાંશ્ચક્ષુશ્ચૈવાંતરે ભ્રુવોઃ |
પ્રાણાપાનૌ સમૌ કૃત્વા નાસાભ્યંતરચારિણૌ ‖ 27 ‖
યતેંદ્રિયમનોબુદ્ધિર્મુનિર્મોક્ષપરાયણઃ |
વિગતેચ્છાભયક્રોધો યઃ સદા મુક્ત એવ સઃ ‖ 28 ‖
ભોક્તારં યજ્ઞતપસાં સર્વલોકમહેશ્વરમ્ |
સુહૃદં સર્વભૂતાનાં જ્ઞાત્વા માં શાંતિમૃચ્છતિ ‖ 29 ‖
ઓં તત્સદિતિ શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાસૂપનિષત્સુ બ્રહ્મવિદ્યાયાં યોગશાસ્ત્રે શ્રીકૃષ્ણાર્જુનસંવાદે
કર્મસંન્યાસયોગો નામ પંચમોઽધ્યાયઃ ‖5 ‖
અર્જુન ઉવાચ |
સંન્યાસં કર્મણાં કૃષ્ણ પુનર્યોગં ચ શંસસિ |
યચ્છ્રેય એતયોરેકં તન્મે બ્રૂહિ સુનિશ્ચિતમ્ ‖ 1 ‖
શ્રીભગવાનુવાચ |
સંન્યાસઃ કર્મયોગશ્ચ નિઃશ્રેયસકરાવુભૌ |
તયોસ્તુ કર્મસંન્યાસાત્કર્મયોગો વિશિષ્યતે ‖ 2 ‖
જ્ઞેયઃ સ નિત્યસંન્યાસી યો ન દ્વેષ્ટિ ન કાંક્ષતિ |
નિર્દ્વંદ્વો હિ મહાબાહો સુખં બંધાત્પ્રમુચ્યતે ‖ 3 ‖
સાંખ્યયોગૌ પૃથગ્બાલાઃ પ્રવદંતિ ન પંડિતાઃ |
એકમપ્યાસ્થિતઃ સમ્યગુભયોર્વિંદતે ફલમ્ ‖ 4 ‖
યત્સાંખ્યૈઃ પ્રાપ્યતે સ્થાનં તદ્યોગૈરપિ ગમ્યતે |
એકં સાંખ્યં ચ યોગં ચ યઃ પશ્યતિ સ પશ્યતિ ‖ 5 ‖
સંન્યાસસ્તુ મહાબાહો દુઃખમાપ્તુમયોગતઃ |
યોગયુક્તો મુનિર્બ્રહ્મ નચિરેણાધિગચ્છતિ ‖ 6 ‖
યોગયુક્તો વિશુદ્ધાત્મા વિજિતાત્મા જિતેંદ્રિયઃ |
સર્વભૂતાત્મભૂતાત્મા કુર્વન્નપિ ન લિપ્યતે ‖ 7 ‖
નૈવ કિંચિત્કરોમીતિ યુક્તો મન્યેત તત્ત્વવિત્ |
પશ્યઞ્શૃણ્વન્સ્પૃશંજિઘ્રન્નશ્નન્ગચ્છન્સ્વપઞ્શ્વસન્ ‖ 8 ‖
પ્રલપન્વિસૃજન્ગૃહ્ણન્નુન્મિષન્નિમિષન્નપિ |
ઇંદ્રિયાણીંદ્રિયાર્થેષુ વર્તંત ઇતિ ધારયન્ ‖ 9 ‖
બ્રહ્મણ્યાધાય કર્માણિ સંગં ત્યક્ત્વા કરોતિ યઃ |
લિપ્યતે ન સ પાપેન પદ્મપત્રમિવાંભસા ‖ 10 ‖
કાયેન મનસા બુદ્ધ્યા કેવલૈરિંદ્રિયૈરપિ |
યોગિનઃ કર્મ કુર્વંતિ સંગં ત્યક્ત્વાત્મશુદ્ધયે ‖ 11 ‖
યુક્તઃ કર્મફલં ત્યક્ત્વા શાંતિમાપ્નોતિ નૈષ્ઠિકીમ્ |
અયુક્તઃ કામકારેણ ફલે સક્તો નિબધ્યતે ‖ 12 ‖
સર્વકર્માણિ મનસા સંન્યસ્યાસ્તે સુખં વશી |
નવદ્વારે પુરે દેહી નૈવ કુર્વન્ન કારયન્ ‖ 13 ‖
ન કર્તૃત્વં ન કર્માણિ લોકસ્ય સૃજતિ પ્રભુઃ |
ન કર્મફલસંયોગં સ્વભાવસ્તુ પ્રવર્તતે ‖ 14 ‖
નાદત્તે કસ્યચિત્પાપં ન ચૈવ સુકૃતં વિભુઃ |
અજ્ઞાનેનાવૃતં જ્ઞાનં તેન મુહ્યંતિ જંતવઃ ‖ 15 ‖
જ્ઞાનેન તુ તદજ્ઞાનં યેષાં નાશિતમાત્મનઃ |
તેષામાદિત્યવજ્જ્ઞાનં પ્રકાશયતિ તત્પરમ્ ‖ 16 ‖
તદ્બુદ્ધયસ્તદાત્માનસ્તન્નિષ્ઠાસ્તત્પરાયણાઃ |
ગચ્છંત્યપુનરાવૃત્તિં જ્ઞાનનિર્ધૂતકલ્મષાઃ ‖ 17 ‖
વિદ્યાવિનયસંપન્ને બ્રાહ્મણે ગવિ હસ્તિનિ |
શુનિ ચૈવ શ્વપાકે ચ પંડિતાઃ સમદર્શિનઃ ‖ 18 ‖
ઇહૈવ તૈર્જિતઃ સર્ગો યેષાં સામ્યે સ્થિતં મનઃ |
નિર્દોષં હિ સમં બ્રહ્મ તસ્માદ્બ્રહ્મણિ તે સ્થિતાઃ ‖ 19 ‖
ન પ્રહૃષ્યેત્પ્રિયં પ્રાપ્ય નોદ્વિજેત્પ્રાપ્ય ચાપ્રિયમ્ |
સ્થિરબુદ્ધિરસંમૂઢો બ્રહ્મવિદ્બ્રહ્મણિ સ્થિતઃ ‖ 20 ‖
બાહ્યસ્પર્શેષ્વસક્તાત્મા વિંદત્યાત્મનિ યત્સુખમ્ |
સ બ્રહ્મયોગયુક્તાત્મા સુખમક્ષયમશ્નુતે ‖ 21 ‖
યે હિ સંસ્પર્શજા ભોગા દુઃખયોનય એવ તે |
આદ્યંતવંતઃ કૌંતેય ન તેષુ રમતે બુધઃ ‖ 22 ‖
શક્નોતીહૈવ યઃ સોઢું પ્રાક્શરીરવિમોક્ષણાત્ |
કામક્રોધોદ્ભવં વેગં સ યુક્તઃ સ સુખી નરઃ ‖ 23 ‖
યોઽંતઃસુખોઽંતરારામસ્તથાંતર્જ્યોતિરેવ યઃ |
સ યોગી બ્રહ્મનિર્વાણં બ્રહ્મભૂતોઽધિગચ્છતિ ‖ 24 ‖
લભંતે બ્રહ્મનિર્વાણમૃષયઃ ક્ષીણકલ્મષાઃ |
છિન્નદ્વૈધા યતાત્માનઃ સર્વભૂતહિતે રતાઃ ‖ 25 ‖
કામક્રોધવિયુક્તાનાં યતીનાં યતચેતસામ્ |
અભિતો બ્રહ્મનિર્વાણં વર્તતે વિદિતાત્મનામ્ ‖ 26 ‖
સ્પર્શાન્કૃત્વા બહિર્બાહ્યાંશ્ચક્ષુશ્ચૈવાંતરે ભ્રુવોઃ |
પ્રાણાપાનૌ સમૌ કૃત્વા નાસાભ્યંતરચારિણૌ ‖ 27 ‖
યતેંદ્રિયમનોબુદ્ધિર્મુનિર્મોક્ષપરાયણઃ |
વિગતેચ્છાભયક્રોધો યઃ સદા મુક્ત એવ સઃ ‖ 28 ‖
ભોક્તારં યજ્ઞતપસાં સર્વલોકમહેશ્વરમ્ |
સુહૃદં સર્વભૂતાનાં જ્ઞાત્વા માં શાંતિમૃચ્છતિ ‖ 29 ‖
ઓં તત્સદિતિ શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાસૂપનિષત્સુ બ્રહ્મવિદ્યાયાં યોગશાસ્ત્રે શ્રીકૃષ્ણાર્જુનસંવાદે
કર્મસંન્યાસયોગો નામ પંચમોઽધ્યાયઃ ‖5 ‖