PDF, Large PDF, Multimedia, Meaning
View this in:
| English | Devanagari | Telugu | Tamil | Kannada | Malayalam | Gujarati | Oriya | Bengali |

ശ്രീമദ് ഭഗവദ് ഗീത അഷ്ടാദശോഽധ്യായഃ

അഥ അഷ്ടാദശോഽധ്യായഃ |


അര്ജുന ഉവാച |
സംന്യാസസ്യ മഹാബാഹോ തത്ത്വമിച്ഛാമി വേദിതുമ് |
ത്യാഗസ്യ ച ഹൃഷീകേശ പൃഥക്കേശിനിഷൂദന ‖ 1 ‖


ശ്രീഭഗവാനുവാച |
കാമ്യാനാം കര്മണാം ന്യാസം സംന്യാസം കവയോ വിദുഃ |
സര്വകര്മഫലത്യാഗം പ്രാഹുസ്ത്യാഗം വിചക്ഷണാഃ ‖ 2 ‖

ത്യാജ്യം ദോഷവദിത്യേകേ കര്മ പ്രാഹുര്മനീഷിണഃ |
യജ്ഞദാനതപഃകര്മ ന ത്യാജ്യമിതി ചാപരേ ‖ 3 ‖

നിശ്ചയം ശൃണു മേ തത്ര ത്യാഗേ ഭരതസത്തമ |
ത്യാഗോ ഹി പുരുഷവ്യാഘ്ര ത്രിവിധഃ സംപ്രകീര്തിതഃ ‖ 4 ‖

യജ്ഞദാനതപഃകര്മ ന ത്യാജ്യം കാര്യമേവ തത് |
യജ്ഞോ ദാനം തപശ്ചൈവ പാവനാനി മനീഷിണാമ് ‖ 5 ‖

ഏതാന്യപി തു കര്മാണി സംഗം ത്യക്ത്വാ ഫലാനി ച |
കര്തവ്യാനീതി മേ പാര്ഥ നിശ്ചിതം മതമുത്തമമ് ‖ 6 ‖

നിയതസ്യ തു സംന്യാസഃ കര്മണോ നോപപദ്യതേ |
മോഹാത്തസ്യ പരിത്യാഗസ്താമസഃ പരികീര്തിതഃ ‖ 7 ‖

ദുഃഖമിത്യേവ യത്കര്മ കായക്ലേശഭയാത്ത്യജേത് |
സ കൃത്വാ രാജസം ത്യാഗം നൈവ ത്യാഗഫലം ലഭേത് ‖ 8 ‖

കാര്യമിത്യേവ യത്കര്മ നിയതം ക്രിയതേഽര്ജുന |
സംഗം ത്യക്ത്വാ ഫലം ചൈവ സ ത്യാഗഃ സാത്ത്വികോ മതഃ ‖ 9 ‖

ന ദ്വേഷ്ട്യകുശലം കര്മ കുശലേ നാനുഷജ്ജതേ |
ത്യാഗീ സത്ത്വസമാവിഷ്ടോ മേധാവീ ഛിന്നസംശയഃ ‖ 10 ‖

ന ഹി ദേഹഭൃതാ ശക്യം ത്യക്തും കര്മാണ്യശേഷതഃ |
യസ്തു കര്മഫലത്യാഗീ സ ത്യാഗീത്യഭിധീയതേ ‖ 11 ‖

അനിഷ്ടമിഷ്ടം മിശ്രം ച ത്രിവിധം കര്മണഃ ഫലമ് |
ഭവത്യത്യാഗിനാം പ്രേത്യ ന തു സംന്യാസിനാം ക്വചിത് ‖ 12 ‖

പംചൈതാനി മഹാബാഹോ കാരണാനി നിബോധ മേ |
സാംഖ്യേ കൃതാംതേ പ്രോക്താനി സിദ്ധയേ സര്വകര്മണാമ് ‖ 13 ‖

അധിഷ്ഠാനം തഥാ കര്താ കരണം ച പൃഥഗ്വിധമ് |
വിവിധാശ്ച പൃഥക്ചേഷ്ടാ ദൈവം ചൈവാത്ര പംചമമ് ‖ 14 ‖

ശരീരവാങ്മനോഭിര്യത്കര്മ പ്രാരഭതേ നരഃ |
ന്യായ്യം വാ വിപരീതം വാ പംചൈതേ തസ്യ ഹേതവഃ ‖ 15 ‖

തത്രൈവം സതി കര്താരമാത്മാനം കേവലം തു യഃ |
പശ്യത്യകൃതബുദ്ധിത്വാന്ന സ പശ്യതി ദുര്മതിഃ ‖ 16 ‖

യസ്യ നാഹംകൃതോ ഭാവോ ബുദ്ധിര്യസ്യ ന ലിപ്യതേ |
ഹത്വാഽപി സ ഇമാംല്ലോകാന്ന ഹംതി ന നിബധ്യതേ ‖ 17 ‖

ജ്ഞാനം ജ്ഞേയം പരിജ്ഞാതാ ത്രിവിധാ കര്മചോദനാ |
കരണം കര്മ കര്തേതി ത്രിവിധഃ കര്മസംഗ്രഹഃ ‖ 18 ‖

ജ്ഞാനം കര്മ ച കര്താ ച ത്രിധൈവ ഗുണഭേദതഃ |
പ്രോച്യതേ ഗുണസംഖ്യാനേ യഥാവച്ഛൃണു താന്യപി ‖ 19 ‖

സര്വഭൂതേഷു യേനൈകം ഭാവമവ്യയമീക്ഷതേ |
അവിഭക്തം വിഭക്തേഷു തജ്ജ്ഞാനം വിദ്ധി സാത്ത്വികമ് ‖ 20 ‖

പൃഥക്ത്വേന തു യജ്ജ്ഞാനം നാനാഭാവാന്പൃഥഗ്വിധാന് |
വേത്തി സര്വേഷു ഭൂതേഷു തജ്ജ്ഞാനം വിദ്ധി രാജസമ് ‖ 21 ‖

യത്തു കൃത്സ്നവദേകസ്മിന്കാര്യേ സക്തമഹൈതുകമ് |
അതത്ത്വാര്ഥവദല്പം ച തത്താമസമുദാഹൃതമ് ‖ 22 ‖

നിയതം സംഗരഹിതമരാഗദ്വേഷതഃ കൃതമ് |
അഫലപ്രേപ്സുനാ കര്മ യത്തത്സാത്ത്വികമുച്യതേ ‖ 23 ‖

യത്തു കാമേപ്സുനാ കര്മ സാഹംകാരേണ വാ പുനഃ |
ക്രിയതേ ബഹുലായാസം തദ്രാജസമുദാഹൃതമ് ‖ 24 ‖

അനുബംധം ക്ഷയം ഹിംസാമനപേക്ഷ്യ ച പൌരുഷമ് |
മോഹാദാരഭ്യതേ കര്മ യത്തത്താമസമുച്യതേ ‖ 25 ‖

മുക്തസംഗോഽനഹംവാദീ ധൃത്യുത്സാഹസമന്വിതഃ |
സിദ്ധ്യസിദ്ധ്യോര്നിര്വികാരഃ കര്താ സാത്ത്വിക ഉച്യതേ ‖ 26 ‖

രാഗീ കര്മഫലപ്രേപ്സുര്ലുബ്ധോ ഹിംസാത്മകോഽശുചിഃ |
ഹര്ഷശോകാന്വിതഃ കര്താ രാജസഃ പരികീര്തിതഃ ‖ 27 ‖

അയുക്തഃ പ്രാകൃതഃ സ്തബ്ധഃ ശഠോ നൈഷ്കൃതികോഽലസഃ |
വിഷാദീ ദീര്ഘസൂത്രീ ച കര്താ താമസ ഉച്യതേ ‖ 28 ‖

ബുദ്ധേര്ഭേദം ധൃതേശ്ചൈവ ഗുണതസ്ത്രിവിധം ശൃണു |
പ്രോച്യമാനമശേഷേണ പൃഥക്ത്വേന ധനംജയ ‖ 29 ‖

പ്രവൃത്തിം ച നിവൃത്തിം ച കാര്യാകാര്യേ ഭയാഭയേ |
ബംധം മോക്ഷം ച യാ വേത്തി ബുദ്ധിഃ സാ പാര്ഥ സാത്ത്വികീ ‖ 30 ‖

യയാ ധര്മമധര്മം ച കാര്യം ചാകാര്യമേവ ച |
അയഥാവത്പ്രജാനാതി ബുദ്ധിഃ സാ പാര്ഥ രാജസീ ‖ 31 ‖

അധര്മം ധര്മമിതി യാ മന്യതേ തമസാവൃതാ |
സര്വാര്ഥാന്വിപരീതാംശ്ച ബുദ്ധിഃ സാ പാര്ഥ താമസീ ‖ 32 ‖

ധൃത്യാ യയാ ധാരയതേ മനഃപ്രാണേംദ്രിയക്രിയാഃ |
യോഗേനാവ്യഭിചാരിണ്യാ ധൃതിഃ സാ പാര്ഥ സാത്ത്വികീ ‖ 33 ‖

യയാ തു ധര്മകാമാര്ഥാംധൃത്യാ ധാരയതേഽര്ജുന |
പ്രസംഗേന ഫലാകാംക്ഷീ ധൃതിഃ സാ പാര്ഥ രാജസീ ‖ 34 ‖

യയാ സ്വപ്നം ഭയം ശോകം വിഷാദം മദമേവ ച |
ന വിമുംചതി ദുര്മേധാ ധൃതിഃ സാ പാര്ഥ താമസീ ‖ 35 ‖

സുഖം ത്വിദാനീം ത്രിവിധം ശൃണു മേ ഭരതര്ഷഭ |
അഭ്യാസാദ്രമതേ യത്ര ദുഃഖാംതം ച നിഗച്ഛതി ‖ 36 ‖

യത്തദഗ്രേ വിഷമിവ പരിണാമേഽമൃതോപമമ് |
തത്സുഖം സാത്ത്വികം പ്രോക്തമാത്മബുദ്ധിപ്രസാദജമ് ‖ 37 ‖

വിഷയേംദ്രിയസംയോഗാദ്യത്തദഗ്രേഽമൃതോപമമ് |
പരിണാമേ വിഷമിവ തത്സുഖം രാജസം സ്മൃതമ് ‖ 38 ‖

യദഗ്രേ ചാനുബംധേ ച സുഖം മോഹനമാത്മനഃ |
നിദ്രാലസ്യപ്രമാദോത്ഥം തത്താമസമുദാഹൃതമ് ‖ 39 ‖

ന തദസ്തി പൃഥിവ്യാം വാ ദിവി ദേവേഷു വാ പുനഃ |
സത്ത്വം പ്രകൃതിജൈര്മുക്തം യദേഭിഃ സ്യാത്ത്രിഭിര്ഗുണൈഃ ‖ 40 ‖

ബ്രാഹ്മണക്ഷത്രിയവിശാം ശൂദ്രാണാം ച പരംതപ |
കര്മാണി പ്രവിഭക്താനി സ്വഭാവപ്രഭവൈര്ഗുണൈഃ ‖ 41 ‖

ശമോ ദമസ്തപഃ ശൌചം ക്ഷാംതിരാര്ജവമേവ ച |
ജ്ഞാനം വിജ്ഞാനമാസ്തിക്യം ബ്രഹ്മകര്മ സ്വഭാവജമ് ‖ 42 ‖

ശൌര്യം തേജോ ധൃതിര്ദാക്ഷ്യം യുദ്ധേ ചാപ്യപലായനമ് |
ദാനമീശ്വരഭാവശ്ച ക്ഷാത്രം കര്മ സ്വഭാവജമ് ‖ 43 ‖

കൃഷിഗൌരക്ഷ്യവാണിജ്യം വൈശ്യകര്മ സ്വഭാവജമ് |
പരിചര്യാത്മകം കര്മ ശൂദ്രസ്യാപി സ്വഭാവജമ് ‖ 44 ‖

സ്വേ സ്വേ കര്മണ്യഭിരതഃ സംസിദ്ധിം ലഭതേ നരഃ |
സ്വകര്മനിരതഃ സിദ്ധിം യഥാ വിംദതി തച്ഛൃണു ‖ 45 ‖

യതഃ പ്രവൃത്തിര്ഭൂതാനാം യേന സര്വമിദം തതമ് |
സ്വകര്മണാ തമഭ്യര്ച്യ സിദ്ധിം വിംദതി മാനവഃ ‖ 46 ‖

ശ്രേയാന്സ്വധര്മോ വിഗുണഃ പരധര്മോത്സ്വനുഷ്ഠിതാത് |
സ്വഭാവനിയതം കര്മ കുര്വന്നാപ്നോതി കില്ബിഷമ് ‖ 47 ‖

സഹജം കര്മ കൌംതേയ സദോഷമപി ന ത്യജേത് |
സര്വാരംഭാ ഹി ദോഷേണ ധൂമേനാഗ്നിരിവാവൃതാഃ ‖ 48 ‖

അസക്തബുദ്ധിഃ സര്വത്ര ജിതാത്മാ വിഗതസ്പൃഹഃ |
നൈഷ്കര്മ്യസിദ്ധിം പരമാം സംന്യാസേനാധിഗച്ഛതി ‖ 49 ‖

സിദ്ധിം പ്രാപ്തോ യഥാ ബ്രഹ്മ തഥാപ്നോതി നിബോധ മേ |
സമാസേനൈവ കൌംതേയ നിഷ്ഠാ ജ്ഞാനസ്യ യാ പരാ ‖ 50 ‖

ബുദ്ധ്യാ വിശുദ്ധയാ യുക്തോ ധൃത്യാത്മാനം നിയമ്യ ച |
ശബ്ദാദീന്വിഷയാംസ്ത്യക്ത്വാ രാഗദ്വേഷൌ വ്യുദസ്യ ച ‖ 51 ‖

വിവിക്തസേവീ ലഘ്വാശീ യതവാക്കായമാനസഃ |
ധ്യാനയോഗപരോ നിത്യം വൈരാഗ്യം സമുപാശ്രിതഃ ‖ 52 ‖

അഹംകാരം ബലം ദര്പം കാമം ക്രോധം പരിഗ്രഹമ് |
വിമുച്യ നിര്മമഃ ശാംതോ ബ്രഹ്മഭൂയായ കല്പതേ ‖ 53 ‖

ബ്രഹ്മഭൂതഃ പ്രസന്നാത്മാ ന ശോചതി ന കാംക്ഷതി |
സമഃ സര്വേഷു ഭൂതേഷു മദ്ഭക്തിം ലഭതേ പരാമ് ‖ 54 ‖

ഭക്ത്യാ മാമഭിജാനാതി യാവാന്യശ്ചാസ്മി തത്ത്വതഃ |
തതോ മാം തത്ത്വതോ ജ്ഞാത്വാ വിശതേ തദനംതരമ് ‖ 55 ‖

സര്വകര്മാണ്യപി സദാ കുര്വാണോ മദ്വ്യപാശ്രയഃ |
മത്പ്രസാദാദവാപ്നോതി ശാശ്വതം പദമവ്യയമ് ‖ 56 ‖

ചേതസാ സര്വകര്മാണി മയി സംന്യസ്യ മത്പരഃ |
ബുദ്ധിയോഗമുപാശ്രിത്യ മച്ചിത്തഃ സതതം ഭവ ‖ 57 ‖

മച്ചിത്തഃ സര്വദുര്ഗാണി മത്പ്രസാദാത്തരിഷ്യസി |
അഥ ചേത്ത്വമഹംകാരാന്ന ശ്രോഷ്യസി വിനംക്ഷ്യസി ‖ 58 ‖

യദഹംകാരമാശ്രിത്യ ന യോത്സ്യ ഇതി മന്യസേ |
മിഥ്യൈഷ വ്യവസായസ്തേ പ്രകൃതിസ്ത്വാം നിയോക്ഷ്യതി ‖ 59 ‖

സ്വഭാവജേന കൌംതേയ നിബദ്ധഃ സ്വേന കര്മണാ |
കര്തും നേച്ഛസി യന്മോഹാത്കരിഷ്യസ്യവശോഽപി തത് ‖ 60 ‖

ഈശ്വരഃ സര്വഭൂതാനാം ഹൃദ്ദേശേഽര്ജുന തിഷ്ഠതി |
ഭ്രാമയന്സര്വഭൂതാനി യംത്രാരൂഢാനി മായയാ ‖ 61 ‖

തമേവ ശരണം ഗച്ഛ സര്വഭാവേന ഭാരത |
തത്പ്രസാദാത്പരാം ശാംതിം സ്ഥാനം പ്രാപ്സ്യസി ശാശ്വതമ് ‖ 62 ‖

ഇതി തേ ജ്ഞാനമാഖ്യാതം ഗുഹ്യാദ്ഗുഹ്യതരം മയാ |
വിമൃശ്യൈതദശേഷേണ യഥേച്ഛസി തഥാ കുരു ‖ 63 ‖

സര്വഗുഹ്യതമം ഭൂയഃ ശൃണു മേ പരമം വചഃ |
ഇഷ്ടോഽസി മേ ദൃഢമിതി തതോ വക്ഷ്യാമി തേ ഹിതമ് ‖ 64 ‖

മന്മനാ ഭവ മദ്ഭക്തോ മദ്യാജീ മാം നമസ്കുരു |
മാമേവൈഷ്യസി സത്യം തേ പ്രതിജാനേ പ്രിയോഽസി മേ ‖ 65 ‖

സര്വധര്മാന്പരിത്യജ്യ മാമേകം ശരണം വ്രജ |
അഹം ത്വാ സര്വപാപേഭ്യോ മോക്ഷയിഷ്യാമി മാ ശുചഃ ‖ 66 ‖

ഇദം തേ നാതപസ്കായ നാഭക്തായ കദാചന |
ന ചാശുശ്രൂഷവേ വാച്യം ന ച മാം യോഽഭ്യസൂയതി ‖ 67 ‖

യ ഇമം പരമം ഗുഹ്യം മദ്ഭക്തേഷ്വഭിധാസ്യതി |
ഭക്തിം മയി പരാം കൃത്വാ മാമേവൈഷ്യത്യസംശയഃ ‖ 68 ‖

ന ച തസ്മാന്മനുഷ്യേഷു കശ്ചിന്മേ പ്രിയകൃത്തമഃ |
ഭവിതാ ന ച മേ തസ്മാദന്യഃ പ്രിയതരോ ഭുവി ‖ 69 ‖

അധ്യേഷ്യതേ ച യ ഇമം ധര്മ്യം സംവാദമാവയോഃ |
ജ്ഞാനയജ്ഞേന തേനാഹമിഷ്ടഃ സ്യാമിതി മേ മതിഃ ‖ 70 ‖

ശ്രദ്ധാവാനനസൂയശ്ച ശൃണുയാദപി യോ നരഃ |
സോഽപി മുക്തഃ ശുഭാംല്ലോകാന്പ്രാപ്നുയാത്പുണ്യകര്മണാമ് ‖ 71 ‖

കച്ചിദേതച്ഛ്രുതം പാര്ഥ ത്വയൈകാഗ്രേണ ചേതസാ |
കച്ചിദജ്ഞാനസംമോഹഃ പ്രനഷ്ടസ്തേ ധനംജയ ‖ 72 ‖


അര്ജുന ഉവാച |
നഷ്ടോ മോഹഃ സ്മൃതിര്ലബ്ധാ ത്വത്പ്രസാദാന്മയാച്യുത |
സ്ഥിതോഽസ്മി ഗതസംദേഹഃ കരിഷ്യേ വചനം തവ ‖ 73 ‖


സംജയ ഉവാച |
ഇത്യഹം വാസുദേവസ്യ പാര്ഥസ്യ ച മഹാത്മനഃ |
സംവാദമിമമശ്രൌഷമദ്ഭുതം രോമഹര്ഷണമ് ‖ 74 ‖

വ്യാസപ്രസാദാച്ഛ്രുതവാനേതദ്ഗുഹ്യമഹം പരമ് |
യോഗം യോഗേശ്വരാത്കൃഷ്ണാത്സാക്ഷാത്കഥയതഃ സ്വയമ് ‖ 75 ‖

രാജന്സംസ്മൃത്യ സംസ്മൃത്യ സംവാദമിമമദ്ഭുതമ് |
കേശവാര്ജുനയോഃ പുണ്യം ഹൃഷ്യാമി ച മുഹുര്മുഹുഃ ‖ 76 ‖

തച്ച സംസ്മൃത്യ സംസ്മൃത്യ രൂപമത്യദ്ഭുതം ഹരേഃ |
വിസ്മയോ മേ മഹാന്രാജന്ഹൃഷ്യാമി ച പുനഃ പുനഃ ‖ 77 ‖

യത്ര യോഗേശ്വരഃ കൃഷ്ണോ യത്ര പാര്ഥോ ധനുര്ധരഃ |
തത്ര ശ്രീര്വിജയോ ഭൂതിര്ധ്രുവാ നീതിര്മതിര്മമ ‖ 78 ‖


ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതാസൂപനിഷത്സു ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാര്ജുനസംവാദേ

മോക്ഷസംന്യാസയോഗോ നാമാഷ്ടാദശോഽധ്യായഃ ‖ 18 ‖