Collection of Spiritual and Devotional Literature in Various Indian Languages
View this in:
| | English | | Devanagari | | Telugu | | Tamil | | Kannada | | Malayalam | | Gujarati | | Oriya | | Bengali | |
શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીત પન્ચદશોઽધ્યાયઃ
અથ પંચદશોઽધ્યાયઃ |
શ્રીભગવાનુવાચ |
ઊર્ધ્વમૂલમધઃશાખમશ્વત્થં પ્રાહુરવ્યયમ્ |
છંદાંસિ યસ્ય પર્ણાનિ યસ્તં વેદ સ વેદવિત્ ‖ 1 ‖
અધશ્ચોર્ધ્વં પ્રસૃતાસ્તસ્ય શાખા ગુણપ્રવૃદ્ધા વિષયપ્રવાલાઃ|
અધશ્ચ મૂલાન્યનુસંતતાનિ કર્માનુબંધીનિ મનુષ્યલોકે ‖ 2 ‖
ન રૂપમસ્યેહ તથોપલભ્યતે નાંતો ન ચાદિર્ન ચ સંપ્રતિષ્ઠા|
અશ્વત્થમેનં સુવિરૂઢમૂલમસંગશસ્ત્રેણ દૃઢેન છિત્ત્વા ‖ 3 ‖
તતઃ પદં તત્પરિમાર્ગિતવ્યં યસ્મિન્ગતા ન નિવર્તંતિ ભૂયઃ|
તમેવ ચાદ્યં પુરુષં પ્રપદ્યે યતઃ પ્રવૃત્તિઃ પ્રસૃતા પુરાણી ‖ 4 ‖
નિર્માનમોહા જિતસંગદોષા અધ્યાત્મનિત્યા વિનિવૃત્તકામાઃ|
દ્વંદ્વૈર્વિમુક્તાઃ સુખદુઃખસંજ્ઞૈર્ગચ્છંત્યમૂઢાઃ પદમવ્યયં તત્ ‖ 5 ‖
ન તદ્ભાસયતે સૂર્યો ન શશાંકો ન પાવકઃ |
યદ્ગત્વા ન નિવર્તંતે તદ્ધામ પરમં મમ ‖ 6 ‖
મમૈવાંશો જીવલોકે જીવભૂતઃ સનાતનઃ |
મનઃષષ્ઠાનીંદ્રિયાણિ પ્રકૃતિસ્થાનિ કર્ષતિ ‖ 7 ‖
શરીરં યદવાપ્નોતિ યચ્ચાપ્યુત્ક્રામતીશ્વરઃ |
ગૃહીત્વૈતાનિ સંયાતિ વાયુર્ગંધાનિવાશયાત્ ‖ 8 ‖
શ્રોત્રં ચક્ષુઃ સ્પર્શનં ચ રસનં ઘ્રાણમેવ ચ |
અધિષ્ઠાય મનશ્ચાયં વિષયાનુપસેવતે ‖ 9 ‖
ઉત્ક્રામંતં સ્થિતં વાપિ ભુંજાનં વા ગુણાન્વિતમ્ |
વિમૂઢા નાનુપશ્યંતિ પશ્યંતિ જ્ઞાનચક્ષુષઃ ‖ 10 ‖
યતંતો યોગિનશ્ચૈનં પશ્યંત્યાત્મન્યવસ્થિતમ્ |
યતંતોઽપ્યકૃતાત્માનો નૈનં પશ્યંત્યચેતસઃ ‖ 11 ‖
યદાદિત્યગતં તેજો જગદ્ભાસયતેઽખિલમ્ |
યચ્ચંદ્રમસિ યચ્ચાગ્નૌ તત્તેજો વિદ્ધિ મામકમ્ ‖ 12 ‖
ગામાવિશ્ય ચ ભૂતાનિ ધારયામ્યહમોજસા |
પુષ્ણામિ ચૌષધીઃ સર્વાઃ સોમો ભૂત્વા રસાત્મકઃ ‖ 13 ‖
અહં વૈશ્વાનરો ભૂત્વા પ્રાણિનાં દેહમાશ્રિતઃ |
પ્રાણાપાનસમાયુક્તઃ પચામ્યન્નં ચતુર્વિધમ્ ‖ 14 ‖
સર્વસ્ય ચાહં હૃદિ સન્નિવિષ્ટો મત્તઃ સ્મૃતિર્જ્ઞાનમપોહનં ચ|
વેદૈશ્ચ સર્વૈરહમેવ વેદ્યો વેદાંતકૃદ્વેદવિદેવ ચાહમ્ ‖ 15 ‖
દ્વાવિમૌ પુરુષૌ લોકે ક્ષરશ્ચાક્ષર એવ ચ |
ક્ષરઃ સર્વાણિ ભૂતાનિ કૂટસ્થોઽક્ષર ઉચ્યતે ‖ 16 ‖
ઉત્તમઃ પુરુષસ્ત્વન્યઃ પરમાત્મેત્યુધાહૃતઃ |
યો લોકત્રયમાવિશ્ય બિભર્ત્યવ્યય ઈશ્વરઃ ‖ 17 ‖
યસ્માત્ક્ષરમતીતોઽહમક્ષરાદપિ ચોત્તમઃ |
અતોઽસ્મિ લોકે વેદે ચ પ્રથિતઃ પુરુષોત્તમઃ ‖ 18 ‖
યો મામેવમસંમૂઢો જાનાતિ પુરુષોત્તમમ્ |
સ સર્વવિદ્ભજતિ માં સર્વભાવેન ભારત ‖ 19 ‖
ઇતિ ગુહ્યતમં શાસ્ત્રમિદમુક્તં મયાનઘ |
એતદ્બુદ્ધ્વા બુદ્ધિમાન્સ્યાત્કૃતકૃત્યશ્ચ ભારત ‖ 20 ‖
ઓં તત્સદિતિ શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાસૂપનિષત્સુ બ્રહ્મવિદ્યાયાં યોગશાસ્ત્રે શ્રીકૃષ્ણાર્જુનસંવાદે
પુરુષોત્તમયોગો નામ પંચદશોઽધ્યાયઃ ‖15 ‖
શ્રીભગવાનુવાચ |
ઊર્ધ્વમૂલમધઃશાખમશ્વત્થં પ્રાહુરવ્યયમ્ |
છંદાંસિ યસ્ય પર્ણાનિ યસ્તં વેદ સ વેદવિત્ ‖ 1 ‖
અધશ્ચોર્ધ્વં પ્રસૃતાસ્તસ્ય શાખા ગુણપ્રવૃદ્ધા વિષયપ્રવાલાઃ|
અધશ્ચ મૂલાન્યનુસંતતાનિ કર્માનુબંધીનિ મનુષ્યલોકે ‖ 2 ‖
ન રૂપમસ્યેહ તથોપલભ્યતે નાંતો ન ચાદિર્ન ચ સંપ્રતિષ્ઠા|
અશ્વત્થમેનં સુવિરૂઢમૂલમસંગશસ્ત્રેણ દૃઢેન છિત્ત્વા ‖ 3 ‖
તતઃ પદં તત્પરિમાર્ગિતવ્યં યસ્મિન્ગતા ન નિવર્તંતિ ભૂયઃ|
તમેવ ચાદ્યં પુરુષં પ્રપદ્યે યતઃ પ્રવૃત્તિઃ પ્રસૃતા પુરાણી ‖ 4 ‖
નિર્માનમોહા જિતસંગદોષા અધ્યાત્મનિત્યા વિનિવૃત્તકામાઃ|
દ્વંદ્વૈર્વિમુક્તાઃ સુખદુઃખસંજ્ઞૈર્ગચ્છંત્યમૂઢાઃ પદમવ્યયં તત્ ‖ 5 ‖
ન તદ્ભાસયતે સૂર્યો ન શશાંકો ન પાવકઃ |
યદ્ગત્વા ન નિવર્તંતે તદ્ધામ પરમં મમ ‖ 6 ‖
મમૈવાંશો જીવલોકે જીવભૂતઃ સનાતનઃ |
મનઃષષ્ઠાનીંદ્રિયાણિ પ્રકૃતિસ્થાનિ કર્ષતિ ‖ 7 ‖
શરીરં યદવાપ્નોતિ યચ્ચાપ્યુત્ક્રામતીશ્વરઃ |
ગૃહીત્વૈતાનિ સંયાતિ વાયુર્ગંધાનિવાશયાત્ ‖ 8 ‖
શ્રોત્રં ચક્ષુઃ સ્પર્શનં ચ રસનં ઘ્રાણમેવ ચ |
અધિષ્ઠાય મનશ્ચાયં વિષયાનુપસેવતે ‖ 9 ‖
ઉત્ક્રામંતં સ્થિતં વાપિ ભુંજાનં વા ગુણાન્વિતમ્ |
વિમૂઢા નાનુપશ્યંતિ પશ્યંતિ જ્ઞાનચક્ષુષઃ ‖ 10 ‖
યતંતો યોગિનશ્ચૈનં પશ્યંત્યાત્મન્યવસ્થિતમ્ |
યતંતોઽપ્યકૃતાત્માનો નૈનં પશ્યંત્યચેતસઃ ‖ 11 ‖
યદાદિત્યગતં તેજો જગદ્ભાસયતેઽખિલમ્ |
યચ્ચંદ્રમસિ યચ્ચાગ્નૌ તત્તેજો વિદ્ધિ મામકમ્ ‖ 12 ‖
ગામાવિશ્ય ચ ભૂતાનિ ધારયામ્યહમોજસા |
પુષ્ણામિ ચૌષધીઃ સર્વાઃ સોમો ભૂત્વા રસાત્મકઃ ‖ 13 ‖
અહં વૈશ્વાનરો ભૂત્વા પ્રાણિનાં દેહમાશ્રિતઃ |
પ્રાણાપાનસમાયુક્તઃ પચામ્યન્નં ચતુર્વિધમ્ ‖ 14 ‖
સર્વસ્ય ચાહં હૃદિ સન્નિવિષ્ટો મત્તઃ સ્મૃતિર્જ્ઞાનમપોહનં ચ|
વેદૈશ્ચ સર્વૈરહમેવ વેદ્યો વેદાંતકૃદ્વેદવિદેવ ચાહમ્ ‖ 15 ‖
દ્વાવિમૌ પુરુષૌ લોકે ક્ષરશ્ચાક્ષર એવ ચ |
ક્ષરઃ સર્વાણિ ભૂતાનિ કૂટસ્થોઽક્ષર ઉચ્યતે ‖ 16 ‖
ઉત્તમઃ પુરુષસ્ત્વન્યઃ પરમાત્મેત્યુધાહૃતઃ |
યો લોકત્રયમાવિશ્ય બિભર્ત્યવ્યય ઈશ્વરઃ ‖ 17 ‖
યસ્માત્ક્ષરમતીતોઽહમક્ષરાદપિ ચોત્તમઃ |
અતોઽસ્મિ લોકે વેદે ચ પ્રથિતઃ પુરુષોત્તમઃ ‖ 18 ‖
યો મામેવમસંમૂઢો જાનાતિ પુરુષોત્તમમ્ |
સ સર્વવિદ્ભજતિ માં સર્વભાવેન ભારત ‖ 19 ‖
ઇતિ ગુહ્યતમં શાસ્ત્રમિદમુક્તં મયાનઘ |
એતદ્બુદ્ધ્વા બુદ્ધિમાન્સ્યાત્કૃતકૃત્યશ્ચ ભારત ‖ 20 ‖
ઓં તત્સદિતિ શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાસૂપનિષત્સુ બ્રહ્મવિદ્યાયાં યોગશાસ્ત્રે શ્રીકૃષ્ણાર્જુનસંવાદે
પુરુષોત્તમયોગો નામ પંચદશોઽધ્યાયઃ ‖15 ‖