View this in:
ശ്രീമദ് ഭഗവദ് ഗീത ഏകാദശോഽധ്യായഃ
അഥ ഏകാദശോഽധ്യായഃ |
അര്ജുന ഉവാച |
മദനുഗ്രഹായ പരമം ഗുഹ്യമധ്യാത്മസംജ്ഞിതമ് |
യത്ത്വയോക്തം വചസ്തേന മോഹോഽയം വിഗതോ മമ ‖ 1 ‖
ഭവാപ്യയൌ ഹി ഭൂതാനാം ശ്രുതൌ വിസ്തരശോ മയാ |
ത്വത്തഃ കമലപത്രാക്ഷ മാഹാത്മ്യമപി ചാവ്യയമ് ‖ 2 ‖
ഏവമേതദ്യഥാത്ഥ ത്വമാത്മാനം പരമേശ്വര |
ദ്രഷ്ടുമിച്ഛാമി തേ രൂപമൈശ്വരം പുരുഷോത്തമ ‖ 3 ‖
മന്യസേ യദി തച്ഛക്യം മയാ ദ്രഷ്ടുമിതി പ്രഭോ |
യോഗേശ്വര തതോ മേ ത്വം ദര്ശയാത്മാനമവ്യയമ് ‖ 4 ‖
ശ്രീഭഗവാനുവാച |
പശ്യ മേ പാര്ഥ രൂപാണി ശതശോഽഥ സഹസ്രശഃ |
നാനാവിധാനി ദിവ്യാനി നാനാവര്ണാകൃതീനി ച ‖ 5 ‖
പശ്യാദിത്യാന്വസൂന്രുദ്രാനശ്വിനൌ മരുതസ്തഥാ |
ബഹൂന്യദൃഷ്ടപൂര്വാണി പശ്യാശ്ചര്യാണി ഭാരത ‖ 6 ‖
ഇഹൈകസ്ഥം ജഗത്കൃത്സ്നം പശ്യാദ്യ സചരാചരമ് |
മമ ദേഹേ ഗുഡാകേശ യച്ചാന്യദ്ദ്രഷ്ടുമിച്ഛസി ‖ 7 ‖
ന തു മാം ശക്യസേ ദ്രഷ്ടുമനേനൈവ സ്വചക്ഷുഷാ |
ദിവ്യം ദദാമി തേ ചക്ഷുഃ പശ്യ മേ യോഗമൈശ്വരമ് ‖ 8 ‖
സംജയ ഉവാച |
ഏവമുക്ത്വാ തതോ രാജന്മഹായോഗേശ്വരോ ഹരിഃ |
ദര്ശയാമാസ പാര്ഥായ പരമം രൂപമൈശ്വരമ് ‖ 9 ‖
അനേകവക്ത്രനയനമനേകാദ്ഭുതദര്ശനമ് |
അനേകദിവ്യാഭരണം ദിവ്യാനേകോദ്യതായുധമ് ‖ 10 ‖
ദിവ്യമാല്യാംബരധരം ദിവ്യഗംധാനുലേപനമ് |
സര്വാശ്ചര്യമയം ദേവമനംതം വിശ്വതോമുഖമ് ‖ 11 ‖
ദിവി സൂര്യസഹസ്രസ്യ ഭവേദ്യുഗപദുത്ഥിതാ |
യദി ഭാഃ സദൃശീ സാ സ്യാദ്ഭാസസ്തസ്യ മഹാത്മനഃ ‖ 12 ‖
തത്രൈകസ്ഥം ജഗത്കൃത്സ്നം പ്രവിഭക്തമനേകധാ |
അപശ്യദ്ദേവദേവസ്യ ശരീരേ പാംഡവസ്തദാ ‖ 13 ‖
തതഃ സ വിസ്മയാവിഷ്ടോ ഹൃഷ്ടരോമാ ധനംജയഃ |
പ്രണമ്യ ശിരസാ ദേവം കൃതാംജലിരഭാഷത ‖ 14 ‖
അര്ജുന ഉവാച |
പശ്യാമി ദേവാംസ്തവ ദേവ ദേഹേ സര്വാംസ്തഥാ ഭൂതവിശേഷസംഘാന്|
ബ്രഹ്മാണമീശം കമലാസനസ്ഥമൃഷീംശ്ച സര്വാനുരഗാംശ്ച ദിവ്യാന് ‖ 15 ‖
അനേകബാഹൂദരവക്ത്രനേത്രം പശ്യാമി ത്വാം സര്വതോഽനംതരൂപമ്|
നാംതം ന മധ്യം ന പുനസ്തവാദിം പശ്യാമി വിശ്വേശ്വര വിശ്വരൂപ ‖ 16 ‖
കിരീടിനം ഗദിനം ചക്രിണം ച തേജോരാശിം സര്വതോ ദീപ്തിമംതമ്|
പശ്യാമി ത്വാം ദുര്നിരീക്ഷ്യം സമംതാദ്ദീപ്താനലാര്കദ്യുതിമപ്രമേയമ് ‖ 17 ‖
ത്വമക്ഷരം പരമം വേദിതവ്യം ത്വമസ്യ വിശ്വസ്യ പരം നിധാനമ്|
ത്വമവ്യയഃ ശാശ്വതധര്മഗോപ്താ സനാതനസ്ത്വം പുരുഷോ മതോ മേ ‖ 18 ‖
അനാദിമധ്യാംതമനംതവീര്യമനംതബാഹും ശശിസൂര്യനേത്രമ്|
പശ്യാമി ത്വാം ദീപ്തഹുതാശവക്ത്രം സ്വതേജസാ വിശ്വമിദം തപംതമ് ‖ 19 ‖
ദ്യാവാപൃഥിവ്യോരിദമംതരം ഹി വ്യാപ്തം ത്വയൈകേന ദിശശ്ച സര്വാഃ|
ദൃഷ്ട്വാദ്ഭുതം രൂപമുഗ്രം തവേദം ലോകത്രയം പ്രവ്യഥിതം മഹാത്മന് ‖ 20 ‖
അമീ ഹി ത്വാം സുരസംഘാ വിശംതി കേചിദ്ഭീതാഃ പ്രാംജലയോ ഗൃണംതി|
സ്വസ്തീത്യുക്ത്വാ മഹര്ഷിസിദ്ധസംഘാഃ സ്തുവംതി ത്വാം സ്തുതിഭിഃ പുഷ്കലാഭിഃ ‖ 21 ‖
രുദ്രാദിത്യാ വസവോ യേ ച സാധ്യാ വിശ്വേഽശ്വിനൌ മരുതശ്ചോഷ്മപാശ്ച|
ഗംധര്വയക്ഷാസുരസിദ്ധസംഘാ വീക്ഷംതേ ത്വാം വിസ്മിതാശ്ചൈവ സര്വേ ‖ 22 ‖
രൂപം മഹത്തേ ബഹുവക്ത്രനേത്രം മഹാബാഹോ ബഹുബാഹൂരുപാദമ്|
ബഹൂദരം ബഹുദംഷ്ട്രാകരാലം ദൃഷ്ട്വാ ലോകാഃ പ്രവ്യഥിതാസ്തഥാഹമ് ‖ 23 ‖
നഭഃസ്പൃശം ദീപ്തമനേകവര്ണം വ്യാത്താനനം ദീപ്തവിശാലനേത്രമ്|
ദൃഷ്ട്വാ ഹി ത്വാം പ്രവ്യഥിതാംതരാത്മാ ധൃതിം ന വിംദാമി ശമം ച വിഷ്ണോ ‖ 24 ‖
ദംഷ്ട്രാകരാലാനി ച തേ മുഖാനി ദൃഷ്ട്വൈവ കാലാനലസംനിഭാനി|
ദിശോ ന ജാനേ ന ലഭേ ച ശര്മ പ്രസീദ ദേവേശ ജഗന്നിവാസ ‖ 25 ‖
അമീ ച ത്വാം ധൃതരാഷ്ട്രസ്യ പുത്രാഃ സര്വേ സഹൈവാവനിപാലസംഘൈഃ|
ഭീഷ്മോ ദ്രോണഃ സൂതപുത്രസ്തഥാസൌ സഹാസ്മദീയൈരപി യോധമുഖ്യൈഃ ‖ 26 ‖
വക്ത്രാണി തേ ത്വരമാണാ വിശംതി ദംഷ്ട്രാകരാലാനി ഭയാനകാനി|
കേചിദ്വിലഗ്നാ ദശനാംതരേഷു സംദൃശ്യംതേ ചൂര്ണിതൈരുത്തമാംഗൈഃ ‖ 27 ‖
യഥാ നദീനാം ബഹവോഽംബുവേഗാഃ സമുദ്രമേവാഭിമുഖാ ദ്രവംതി|
തഥാ തവാമീ നരലോകവീരാ വിശംതി വക്ത്രാണ്യഭിവിജ്വലംതി ‖ 28 ‖
യഥാ പ്രദീപ്തം ജ്വലനം പതംഗാ വിശംതി നാശായ സമൃദ്ധവേഗാഃ|
തഥൈവ നാശായ വിശംതി ലോകാസ്തവാപി വക്ത്രാണി സമൃദ്ധവേഗാഃ ‖ 29 ‖
ലേലിഹ്യസേ ഗ്രസമാനഃ സമംതാല്ലോകാന്സമഗ്രാന്വദനൈര്ജ്വലദ്ഭിഃ|
തേജോഭിരാപൂര്യ ജഗത്സമഗ്രം ഭാസസ്തവോഗ്രാഃ പ്രതപംതി വിഷ്ണോ ‖ 30 ‖
ആഖ്യാഹി മേ കോ ഭവാനുഗ്രരൂപോ നമോഽസ്തു തേ ദേവവര പ്രസീദ|
വിജ്ഞാതുമിച്ഛാമി ഭവംതമാദ്യം ന ഹി പ്രജാനാമി തവ പ്രവൃത്തിമ് ‖ 31 ‖
ശ്രീഭഗവാനുവാച |
കാലോഽസ്മി ലോകക്ഷയകൃത്പ്രവൃദ്ധോ ലോകാന്സമാഹര്തുമിഹ പ്രവൃത്തഃ|
ഋതേഽപി ത്വാം ന ഭവിഷ്യംതി സര്വേ യേഽവസ്ഥിതാഃ പ്രത്യനീകേഷു യോധാഃ ‖ 32 ‖
തസ്മാത്ത്വമുത്തിഷ്ഠ യശോ ലഭസ്വ ജിത്വാ ശത്രൂന്ഭുംക്ഷ്വ രാജ്യം സമൃദ്ധമ്|
മയൈവൈതേ നിഹതാഃ പൂര്വമേവ നിമിത്തമാത്രം ഭവ സവ്യസാചിന് ‖ 33 ‖
ദ്രോണം ച ഭീഷ്മം ച ജയദ്രഥം ച കര്ണം തഥാന്യാനപി യോധവീരാന്|
മയാ ഹതാംസ്ത്വം ജഹി മാ വ്യഥിഷ്ഠാ യുധ്യസ്വ ജേതാസി രണേ സപത്നാന് ‖ 34 ‖
സംജയ ഉവാച |
ഏതച്ഛ്രുത്വാ വചനം കേശവസ്യ കൃതാംജലിര്വേപമാനഃ കിരീടീ|
നമസ്കൃത്വാ ഭൂയ ഏവാഹ കൃഷ്ണം സഗദ്ഗദം ഭീതഭീതഃ പ്രണമ്യ ‖ 35 ‖
അര്ജുന ഉവാച |
സ്ഥാനേ ഹൃഷീകേശ തവ പ്രകീര്ത്യാ ജഗത്പ്രഹൃഷ്യത്യനുരജ്യതേ ച|
രക്ഷാംസി ഭീതാനി ദിശോ ദ്രവംതി സര്വേ നമസ്യംതി ച സിദ്ധസംഘാഃ ‖ 36 ‖
കസ്മാച്ച തേ ന നമേരന്മഹാത്മന്ഗരീയസേ ബ്രഹ്മണോഽപ്യാദികര്ത്രേ|
അനംത ദേവേശ ജഗന്നിവാസ ത്വമക്ഷരം സദസത്തത്പരം യത് ‖ 37 ‖
ത്വമാദിദേവഃ പുരുഷഃ പുരാണസ്ത്വമസ്യ വിശ്വസ്യ പരം നിധാനമ്|
വേത്താസി വേദ്യം ച പരം ച ധാമ ത്വയാ തതം വിശ്വമനംതരൂപ ‖ 38 ‖
വായുര്യമോഽഗ്നിര്വരുണഃ ശശാംകഃ പ്രജാപതിസ്ത്വം പ്രപിതാമഹശ്ച|
നമോ നമസ്തേഽസ്തു സഹസ്രകൃത്വഃ പുനശ്ച ഭൂയോഽപി നമോ നമസ്തേ ‖ 39 ‖
നമഃ പുരസ്താദഥ പൃഷ്ഠതസ്തേ നമോഽസ്തു തേ സര്വത ഏവ സര്വ|
അനംതവീര്യാമിതവിക്രമസ്ത്വം സര്വം സമാപ്നോഷി തതോഽസി സര്വഃ ‖ 40 ‖
സഖേതി മത്വാ പ്രസഭം യദുക്തം ഹേ കൃഷ്ണ ഹേ യാദവ ഹേ സഖേതി|
അജാനതാ മഹിമാനം തവേദം മയാ പ്രമാദാത്പ്രണയേന വാപി ‖ 41 ‖
യച്ചാവഹാസാര്ഥമസത്കൃതോഽസി വിഹാരശയ്യാസനഭോജനേഷു|
ഏകോഽഥവാപ്യച്യുത തത്സമക്ഷം തത്ക്ഷാമയേ ത്വാമഹമപ്രമേയമ് ‖ 42 ‖
പിതാസി ലോകസ്യ ചരാചരസ്യ ത്വമസ്യ പൂജ്യശ്ച ഗുരുര്ഗരീയാന്|
ന ത്വത്സമോഽസ്ത്യഭ്യധികഃ കുതോഽന്യോ ലോകത്രയേഽപ്യപ്രതിമപ്രഭാവ ‖ 43 ‖
തസ്മാത്പ്രണമ്യ പ്രണിധായ കായം പ്രസാദയേ ത്വാമഹമീശമീഡ്യമ്|
പിതേവ പുത്രസ്യ സഖേവ സഖ്യുഃ പ്രിയഃ പ്രിയായാര്ഹസി ദേവ സോഢുമ് ‖ 44 ‖
അദൃഷ്ടപൂര്വം ഹൃഷിതോഽസ്മി ദൃഷ്ട്വാ ഭയേന ച പ്രവ്യഥിതം മനോ മേ|
തദേവ മേ ദര്ശയ ദേവരൂപം പ്രസീദ ദേവേശ ജഗന്നിവാസ ‖ 45 ‖
കിരീടിനം ഗദിനം ചക്രഹസ്തമിച്ഛാമി ത്വാം ദ്രഷ്ടുമഹം തഥൈവ|
തേനൈവ രൂപേണ ചതുര്ഭുജേന സഹസ്രബാഹോ ഭവ വിശ്വമൂര്തേ ‖ 46 ‖
ശ്രീഭഗവാനുവാച |
മയാ പ്രസന്നേന തവാര്ജുനേദം രൂപം പരം ദര്ശിതമാത്മയോഗാത്|
തേജോമയം വിശ്വമനംതമാദ്യം യന്മേ ത്വദന്യേന ന ദൃഷ്ടപൂര്വമ് ‖ 47 ‖
ന വേദയജ്ഞാധ്യയനൈര്ന ദാനൈര്ന ച ക്രിയാഭിര്ന തപോഭിരുഗ്രൈഃ|
ഏവംരൂപഃ ശക്യ അഹം നൃലോകേ ദ്രഷ്ടും ത്വദന്യേന കുരുപ്രവീര ‖ 48 ‖
മാ തേ വ്യഥാ മാ ച വിമൂഢഭാവോ ദൃഷ്ട്വാ രൂപം ഘോരമീദൃങ്മമേദമ്|
വ്യപേതഭീഃ പ്രീതമനാഃ പുനസ്ത്വം തദേവ മേ രൂപമിദം പ്രപശ്യ ‖ 49 ‖
സംജയ ഉവാച |
ഇത്യര്ജുനം വാസുദേവസ്തഥോക്ത്വാ സ്വകം രൂപം ദര്ശയാമാസ ഭൂയഃ|
ആശ്വാസയാമാസ ച ഭീതമേനം ഭൂത്വാ പുനഃ സൌമ്യവപുര്മഹാത്മാ ‖ 50 ‖
അര്ജുന ഉവാച |
ദൃഷ്ട്വേദം മാനുഷം രൂപം തവ സൌമ്യം ജനാര്ദന |
ഇദാനീമസ്മി സംവൃത്തഃ സചേതാഃ പ്രകൃതിം ഗതഃ ‖ 51 ‖
ശ്രീഭഗവാനുവാച |
സുദുര്ദര്ശമിദം രൂപം ദൃഷ്ടവാനസി യന്മമ |
ദേവാ അപ്യസ്യ രൂപസ്യ നിത്യം ദര്ശനകാംക്ഷിണഃ ‖ 52 ‖
നാഹം വേദൈര്ന തപസാ ന ദാനേന ന ചേജ്യയാ |
ശക്യ ഏവംവിധോ ദ്രഷ്ടും ദൃഷ്ടവാനസി മാം യഥാ ‖ 53 ‖
ഭക്ത്യാ ത്വനന്യയാ ശക്യ അഹമേവംവിധോഽര്ജുന |
ജ്ഞാതും ദ്രഷ്ടും ച തത്ത്വേന പ്രവേഷ്ടും ച പരംതപ ‖ 54 ‖
മത്കര്മകൃന്മത്പരമോ മദ്ഭക്തഃ സംഗവര്ജിതഃ |
നിര്വൈരഃ സര്വഭൂതേഷു യഃ സ മാമേതി പാംഡവ ‖ 55 ‖
ഓം തത്സദിതി ശ്രീമദ്ഭഗവദ്ഗീതാസൂപനിഷത്സു ബ്രഹ്മവിദ്യായാം യോഗശാസ്ത്രേ ശ്രീകൃഷ്ണാര്ജുനസംവാദേ
വിശ്വരൂപദര്ശനയോഗോ നാമൈകാദശോഽധ്യായഃ ‖11 ‖