PDF, Large PDF, Multimedia, Meaning
View this in:
| English | Devanagari | Telugu | Tamil | Kannada | Malayalam | Gujarati | Oriya | Bengali |

શ્રીમદ્ ભગવદ્ ગીત દશમોઽધ્યાયઃ

અથ દશમોઽધ્યાયઃ |


શ્રીભગવાનુવાચ |
ભૂય એવ મહાબાહો શૃણુ મે પરમં વચઃ |
યત્તેઽહં પ્રીયમાણાય વક્ષ્યામિ હિતકામ્યયા ‖ 1 ‖

ન મે વિદુઃ સુરગણાઃ પ્રભવં ન મહર્ષયઃ |
અહમાદિર્હિ દેવાનાં મહર્ષીણાં ચ સર્વશઃ ‖ 2 ‖

યો મામજમનાદિં ચ વેત્તિ લોકમહેશ્વરમ્ |
અસંમૂઢઃ સ મર્ત્યેષુ સર્વપાપૈઃ પ્રમુચ્યતે ‖ 3 ‖

બુદ્ધિર્જ્ઞાનમસંમોહઃ ક્ષમા સત્યં દમઃ શમઃ |
સુખં દુઃખં ભવોઽભાવો ભયં ચાભયમેવ ચ ‖ 4 ‖

અહિંસા સમતા તુષ્ટિસ્તપો દાનં યશોઽયશઃ |
ભવંતિ ભાવા ભૂતાનાં મત્ત એવ પૃથગ્વિધાઃ ‖ 5 ‖

મહર્ષયઃ સપ્ત પૂર્વે ચત્વારો મનવસ્તથા |
મદ્ભાવા માનસા જાતા યેષાં લોક ઇમાઃ પ્રજાઃ ‖ 6 ‖

એતાં વિભૂતિં યોગં ચ મમ યો વેત્તિ તત્ત્વતઃ |
સોઽવિકંપેન યોગેન યુજ્યતે નાત્ર સંશયઃ ‖ 7 ‖

અહં સર્વસ્ય પ્રભવો મત્તઃ સર્વં પ્રવર્તતે |
ઇતિ મત્વા ભજંતે માં બુધા ભાવસમન્વિતાઃ ‖ 8 ‖

મચ્ચિત્તા મદ્ગતપ્રાણા બોધયંતઃ પરસ્પરમ્ |
કથયંતશ્ચ માં નિત્યં તુષ્યંતિ ચ રમંતિ ચ ‖ 9 ‖

તેષાં સતતયુક્તાનાં ભજતાં પ્રીતિપૂર્વકમ્ |
દદામિ બુદ્ધિયોગં તં યેન મામુપયાંતિ તે ‖ 10 ‖

તેષામેવાનુકંપાર્થમહમજ્ઞાનજં તમઃ |
નાશયામ્યાત્મભાવસ્થો જ્ઞાનદીપેન ભાસ્વતા ‖ 11 ‖


અર્જુન ઉવાચ |
પરં બ્રહ્મ પરં ધામ પવિત્રં પરમં ભવાન્ |
પુરુષં શાશ્વતં દિવ્યમાદિદેવમજં વિભુમ્ ‖ 12 ‖

આહુસ્ત્વામૃષયઃ સર્વે દેવર્ષિર્નારદસ્તથા |
અસિતો દેવલો વ્યાસઃ સ્વયં ચૈવ બ્રવીષિ મે ‖ 13 ‖

સર્વમેતદૃતં મન્યે યન્માં વદસિ કેશવ |
ન હિ તે ભગવન્વ્યક્તિં વિદુર્દેવા ન દાનવાઃ ‖ 14 ‖

સ્વયમેવાત્મનાત્માનં વેત્થ ત્વં પુરુષોત્તમ |
ભૂતભાવન ભૂતેશ દેવદેવ જગત્પતે ‖ 15 ‖

વક્તુમર્હસ્યશેષેણ દિવ્યા હ્યાત્મવિભૂતયઃ |
યાભિર્વિભૂતિભિર્લોકાનિમાંસ્ત્વં વ્યાપ્ય તિષ્ઠસિ ‖ 16 ‖

કથં વિદ્યામહં યોગિંસ્ત્વાં સદા પરિચિંતયન્ |
કેષુ કેષુ ચ ભાવેષુ ચિંત્યોઽસિ ભગવન્મયા ‖ 17 ‖

વિસ્તરેણાત્મનો યોગં વિભૂતિં ચ જનાર્દન |
ભૂયઃ કથય તૃપ્તિર્હિ શૃણ્વતો નાસ્તિ મેઽમૃતમ્ ‖ 18 ‖


શ્રીભગવાનુવાચ |
હંત તે કથયિષ્યામિ દિવ્યા હ્યાત્મવિભૂતયઃ |
પ્રાધાન્યતઃ કુરુશ્રેષ્ઠ નાસ્ત્યંતો વિસ્તરસ્ય મે ‖ 19 ‖

અહમાત્મા ગુડાકેશ સર્વભૂતાશયસ્થિતઃ |
અહમાદિશ્ચ મધ્યં ચ ભૂતાનામંત એવ ચ ‖ 20 ‖

આદિત્યાનામહં વિષ્ણુર્જ્યોતિષાં રવિરંશુમાન્ |
મરીચિર્મરુતામસ્મિ નક્ષત્રાણામહં શશી ‖ 21 ‖

વેદાનાં સામવેદોઽસ્મિ દેવાનામસ્મિ વાસવઃ |
ઇંદ્રિયાણાં મનશ્ચાસ્મિ ભૂતાનામસ્મિ ચેતના ‖ 22 ‖

રુદ્રાણાં શંકરશ્ચાસ્મિ વિત્તેશો યક્ષરક્ષસામ્ |
વસૂનાં પાવકશ્ચાસ્મિ મેરુઃ શિખરિણામહમ્ ‖ 23 ‖

પુરોધસાં ચ મુખ્યં માં વિદ્ધિ પાર્થ બૃહસ્પતિમ્ |
સેનાનીનામહં સ્કંદઃ સરસામસ્મિ સાગરઃ ‖ 24 ‖

મહર્ષીણાં ભૃગુરહં ગિરામસ્મ્યેકમક્ષરમ્ |
યજ્ઞાનાં જપયજ્ઞોઽસ્મિ સ્થાવરાણાં હિમાલયઃ ‖ 25 ‖

અશ્વત્થઃ સર્વવૃક્ષાણાં દેવર્ષીણાં ચ નારદઃ |
ગંધર્વાણાં ચિત્રરથઃ સિદ્ધાનાં કપિલો મુનિઃ ‖ 26 ‖

ઉચ્ચૈઃશ્રવસમશ્વાનાં વિદ્ધિ મામમૃતોદ્ભવમ્ |
ઐરાવતં ગજેંદ્રાણાં નરાણાં ચ નરાધિપમ્ ‖ 27 ‖

આયુધાનામહં વજ્રં ધેનૂનામસ્મિ કામધુક્ |
પ્રજનશ્ચાસ્મિ કંદર્પઃ સર્પાણામસ્મિ વાસુકિઃ ‖ 28 ‖

અનંતશ્ચાસ્મિ નાગાનાં વરુણો યાદસામહમ્ |
પિતૄણામર્યમા ચાસ્મિ યમઃ સંયમતામહમ્ ‖ 29 ‖

પ્રહ્લાદશ્ચાસ્મિ દૈત્યાનાં કાલઃ કલયતામહમ્ |
મૃગાણાં ચ મૃગેંદ્રોઽહં વૈનતેયશ્ચ પક્ષિણામ્ ‖ 30 ‖

પવનઃ પવતામસ્મિ રામઃ શસ્ત્રભૃતામહમ્ |
ઝષાણાં મકરશ્ચાસ્મિ સ્રોતસામસ્મિ જાહ્નવી ‖ 31 ‖

સર્ગાણામાદિરંતશ્ચ મધ્યં ચૈવાહમર્જુન |
અધ્યાત્મવિદ્યા વિદ્યાનાં વાદઃ પ્રવદતામહમ્ ‖ 32 ‖

અક્ષરાણામકારોઽસ્મિ દ્વંદ્વઃ સામાસિકસ્ય ચ |
અહમેવાક્ષયઃ કાલો ધાતાહં વિશ્વતોમુખઃ ‖ 33 ‖

મૃત્યુઃ સર્વહરશ્ચાહમુદ્ભવશ્ચ ભવિષ્યતામ્ |
કીર્તિઃ શ્રીર્વાક્ચ નારીણાં સ્મૃતિર્મેધા ધૃતિઃ ક્ષમા ‖ 34 ‖

બૃહત્સામ તથા સામ્નાં ગાયત્રી છંદસામહમ્ |
માસાનાં માર્ગશીર્ષોઽહમૃતૂનાં કુસુમાકરઃ ‖ 35 ‖

દ્યૂતં છલયતામસ્મિ તેજસ્તેજસ્વિનામહમ્ |
જયોઽસ્મિ વ્યવસાયોઽસ્મિ સત્ત્વં સત્ત્વવતામહમ્ ‖ 36 ‖

વૃષ્ણીનાં વાસુદેવોઽસ્મિ પાંડવાનાં ધનંજયઃ |
મુનીનામપ્યહં વ્યાસઃ કવીનામુશના કવિઃ ‖ 37 ‖

દંડો દમયતામસ્મિ નીતિરસ્મિ જિગીષતામ્ |
મૌનં ચૈવાસ્મિ ગુહ્યાનાં જ્ઞાનં જ્ઞાનવતામહમ્ ‖ 38 ‖

યચ્ચાપિ સર્વભૂતાનાં બીજં તદહમર્જુન |
ન તદસ્તિ વિના યત્સ્યાન્મયા ભૂતં ચરાચરમ્ ‖ 39 ‖

નાંતોઽસ્તિ મમ દિવ્યાનાં વિભૂતીનાં પરંતપ |
એષ તૂદ્દેશતઃ પ્રોક્તો વિભૂતેર્વિસ્તરો મયા ‖ 40 ‖

યદ્યદ્વિભૂતિમત્સત્ત્વં શ્રીમદૂર્જિતમેવ વા |
તત્તદેવાવગચ્છ ત્વં મમ તેજોંઽશસંભવમ્ ‖ 41 ‖

અથવા બહુનૈતેન કિં જ્ઞાતેન તવાર્જુન |
વિષ્ટભ્યાહમિદં કૃત્સ્નમેકાંશેન સ્થિતો જગત્ ‖ 42 ‖


ઓં તત્સદિતિ શ્રીમદ્ભગવદ્ગીતાસૂપનિષત્સુ બ્રહ્મવિદ્યાયાં યોગશાસ્ત્રે શ્રીકૃષ્ણાર્જુનસંવાદે

વિભૂતિયોગો નામ દશમોઽધ્યાયઃ ‖10 ‖