PDF, Large PDF, Multimedia, Meaning
View this in:
| English | Devanagari | Telugu | Tamil | Kannada | Malayalam | Gujarati | Oriya | Bengali |

പുരുഷ സൂക്തമ്

ഓം തച്ചം യോരാവൃ'ണീമഹേ | ഗാതും യജ്ഞായ' | ഗാതും യജ്ഞപ'തയേ | ദൈവീ'' സ്വസ്തിര'സ്തു നഃ | സ്വസ്തിര്മാനു'ഷേഭ്യഃ | ഊര്ധ്വം ജി'ഗാതു ഭേഷജം | ശം നോ' അസ്തു ദ്വിപദേ'' | ശം ചതു'ഷ്പദേ |

ഓം ശാംതിഃ ശാംതിഃ ശാംതിഃ' ‖

സഹസ്ര'ശീര്-ഷാ പുരു'ഷഃ | സഹസ്രാക്ഷഃ സഹസ്ര'പാത് |
സ ഭൂമിം' വിശ്വതോ' വൃത്വാ | അത്യ'തിഷ്ഠദ്ദശാംഗുലമ് ‖

പുരു'ഷ ഏവേദഗ്-മ് സര്വമ്'' | യദ്ഭൂതം യച്ച ഭവ്യമ്'' |
ഉതാമൃ'തത്വ സ്യേശാ'നഃ | യദന്നേ'നാതിരോഹ'തി ‖

ഏതാവാ'നസ്യ മഹിമാ | അതോ ജ്യായാഗ്'ശ്ച പൂരു'ഷഃ |
പാദോ''ഽസ്യ വിശ്വാ' ഭൂതാനി' | ത്രിപാദ'സ്യാമൃതം' ദിവി ‖

ത്രിപാദൂര്ധ്വ ഉദൈത്പുരു'ഷഃ | പാദോ''ഽസ്യേഹാഽഽഭ'വാത്പുനഃ' |
തതോ വിഷ്വങ്വ്യ'ക്രാമത് | സാശനാനശനേ അഭി ‖

തസ്മാ''ദ്വിരാഡ'ജായത | വിരാജോ അധി പൂരു'ഷഃ |
സ ജാതോ അത്യ'രിച്യത | പശ്ചാദ്-ഭൂമിമഥോ' പുരഃ ‖

യത്പുരു'ഷേണ ഹവിഷാ'' | ദേവാ യജ്ഞമത'ന്വത |
വസംതോ അ'സ്യാസീദാജ്യമ്'' | ഗ്രീഷ്മ ഇധ്മശ്ശരധ്ധവിഃ ‖

സപ്താസ്യാ'സന്-പരിധയഃ' | ത്രിഃ സപ്ത സമിധഃ' കൃതാഃ |
ദേവാ യദ്യജ്ഞം ത'ന്വാനാഃ | അബ'ധ്നന്-പുരു'ഷം പശും ‖

തം യജ്ഞം ബര്ഹിഷി പ്രൌക്ഷന്' | പുരു'ഷം ജാതമ'ഗ്രതഃ |
തേന' ദേവാ അയ'ജംത | സാധ്യാ ഋഷ'യശ്ച യേ ‖

തസ്മാ''ദ്യജ്ഞാഥ്സ'ര്വഹുതഃ' | സംഭൃ'തം പൃഷദാജ്യം |
പശൂഗ്-സ്താഗ്-ശ്ച'ക്രേ വായവ്യാന്' | ആരണ്യാന്-ഗ്രാമ്യാശ്ച യേ ‖

തസ്മാ''ദ്യജ്ഞാഥ്സ'ര്വഹുതഃ' | ഋചഃ സാമാ'നി ജജ്ഞിരേ |
ഛംദാഗം'സി ജജ്ഞിരേ തസ്മാ''ത് | യജുസ്തസ്മാ'ദജായത ‖

തസ്മാദശ്വാ' അജായംത | യേ കേ ചോ'ഭയാദ'തഃ |
ഗാവോ' ഹ ജജ്ഞിരേ തസ്മാ''ത് | തസ്മാ''ജ്ജാതാ അ'ജാവയഃ' ‖

യത്പുരു'ഷം വ്യ'ദധുഃ | കതിഥാ വ്യ'കല്പയന് |
മുഖം കിമ'സ്യ കൌ ബാഹൂ | കാവൂരൂ പാദാ'വുച്യേതേ ‖

ബ്രാഹ്മണോ''ഽസ്യ മുഖ'മാസീത് | ബാഹൂ രാ'ജന്യഃ' കൃതഃ |
ഊരൂ തദ'സ്യ യദ്വൈശ്യഃ' | പദ്ഭ്യാഗ്^മ് ശൂദ്രോ അ'ജായതഃ ‖

ചംദ്രമാ മന'സോ ജാതഃ | ചക്ഷോഃ സൂര്യോ' അജായത |
മുഖാദിംദ്ര'ശ്ചാഗ്നിശ്ച' | പ്രാണാദ്വായുര'ജായത ‖

നാഭ്യാ' ആസീദംതരി'ക്ഷമ് | ശീര്ഷ്ണോ ദ്യൌഃ സമ'വര്തത |
പദ്ഭ്യാം ഭൂമിര്ദിശഃ ശ്രോത്രാ''ത് | തഥാ' ലോകാഗ്-മ് അ'കല്പയന് ‖

വേദാഹമേതം പുരു'ഷം മഹാംതമ്'' | ആദിത്യവ'ര്ണം തമ'സസ്തു പാരേ |
സര്വാ'ണി രൂപാണി' വിചിത്യ ധീരഃ' | നാമാ'നി കൃത്വാഽഭിവദന്, യദാഽഽസ്തേ'' ‖

ധാതാ പുരസ്താദ്യമു'ദാജഹാര' | ശക്രഃ പ്രവിദ്വാന്-പ്രദിശശ്ചത'സ്രഃ |
തമേവം വിദ്വാനമൃത' ഇഹ ഭ'വതി | നാന്യഃ പംഥാ അയ'നായ വിദ്യതേ ‖

യജ്ഞേന' യജ്ഞമ'യജംത ദേവാഃ | താനി ധര്മാ'ണി പ്രഥമാന്യാ'സന് |
തേ ഹ നാകം' മഹിമാനഃ' സചംതേ | യത്ര പൂര്വേ' സാധ്യാസ്സംതി' ദേവാഃ ‖

അദ്ഭ്യഃ സംഭൂ'തഃ പൃഥിവ്യൈ രസാ''ച്ച | വിശ്വക'ര്മണഃ സമ'വര്തതാധി' |
തസ്യ ത്വഷ്ടാ' വിദധ'ദ്രൂപമേ'തി | തത്പുരു'ഷസ്യ വിശ്വമാജാ'നമഗ്രേ'' ‖

വേദാഹമേതം പുരു'ഷം മഹാംതമ്'' | ആദിത്യവ'ര്ണം തമ'സഃ പര'സ്താത് |
തമേവം വിദ്വാനമൃത' ഇഹ ഭ'വതി | നാന്യഃ പംഥാ' വിദ്യതേഽയ'നായ ‖

പ്രജാപ'തിശ്ചരതി ഗര്ഭേ' അംതഃ | അജായ'മാനോ ബഹുധാ വിജാ'യതേ |
തസ്യ ധീരാഃ പരി'ജാനംതി യോനിമ്'' | മരീ'ചീനാം പദമി'ച്ഛംതി വേധസഃ' ‖

യോ ദേവേഭ്യ ആത'പതി | യോ ദേവാനാം'' പുരോഹി'തഃ |
പൂര്വോ യോ ദേവേഭ്യോ' ജാതഃ | നമോ' രുചായ ബ്രാഹ്മ'യേ ‖

രുചം' ബ്രാഹ്മം ജനയ'ംതഃ | ദേവാ അഗ്രേ തദ'ബ്രുവന് |
യസ്ത്വൈവം ബ്രാ''ഹ്മണോ വിദ്യാത് | തസ്യ' ദേവാ അസന് വശേ'' ‖

ഹ്രീശ്ച' തേ ലക്ഷ്മീശ്ച പത്ന്യൌ'' | അഹോരാത്രേ പാര്ശ്വേ |
നക്ഷ'ത്രാണി രൂപമ് | അശ്വിനൌ വ്യാത്തമ്'' |
ഇഷ്ടം മ'നിഷാണ | അമും മ'നിഷാണ | സര്വം' മനിഷാണ ‖

തച്ചം യോരാവൃ'ണീമഹേ | ഗാതും യജ്ഞായ' | ഗാതും യജ്ഞപ'തയേ | ദൈവീ'' സ്വസ്തിര'സ്തു നഃ | സ്വസ്തിര്മാനു'ഷേഭ്യഃ | ഊര്ധ്വം ജി'ഗാതു ഭേഷജം | ശം നോ' അസ്തു ദ്വിപദേ'' | ശം ചതു'ഷ്പദേ |

ഓം ശാംതിഃ ശാംതിഃ ശാംതിഃ' ‖