Collection of Spiritual and Devotional Literature in Various Indian Languages
View this in:
| | English | | Devanagari | | Telugu | | Tamil | | Kannada | | Malayalam | | Gujarati | | Oriya | | Bengali | |
પુરુષ સૂક્તમ્
ઓં તચ્ચં યોરાવૃ'ણીમહે | ગાતું યજ્ઞાય' | ગાતું યજ્ઞપ'તયે | દૈવી'' સ્વસ્તિર'સ્તુ નઃ | સ્વસ્તિર્માનુ'ષેભ્યઃ | ઊર્ધ્વં જિ'ગાતુ ભેષજં | શં નો' અસ્તુ દ્વિપદે'' | શં ચતુ'ષ્પદે |
ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ' ‖
સહસ્ર'શીર્-ષા પુરુ'ષઃ | સહસ્રાક્ષઃ સહસ્ર'પાત્ |
સ ભૂમિં' વિશ્વતો' વૃત્વા | અત્ય'તિષ્ઠદ્દશાંગુલમ્ ‖
પુરુ'ષ એવેદગ્-મ્ સર્વમ્'' | યદ્ભૂતં યચ્ચ ભવ્યમ્'' |
ઉતામૃ'તત્વ સ્યેશા'નઃ | યદન્ને'નાતિરોહ'તિ ‖
એતાવા'નસ્ય મહિમા | અતો જ્યાયાગ્'શ્ચ પૂરુ'ષઃ |
પાદો''ઽસ્ય વિશ્વા' ભૂતાનિ' | ત્રિપાદ'સ્યામૃતં' દિવિ ‖
ત્રિપાદૂર્ધ્વ ઉદૈત્પુરુ'ષઃ | પાદો''ઽસ્યેહાઽઽભ'વાત્પુનઃ' |
તતો વિષ્વઙ્વ્ય'ક્રામત્ | સાશનાનશને અભિ ‖
તસ્મા''દ્વિરાડ'જાયત | વિરાજો અધિ પૂરુ'ષઃ |
સ જાતો અત્ય'રિચ્યત | પશ્ચાદ્-ભૂમિમથો' પુરઃ ‖
યત્પુરુ'ષેણ હવિષા'' | દેવા યજ્ઞમત'ન્વત |
વસંતો અ'સ્યાસીદાજ્યમ્'' | ગ્રીષ્મ ઇધ્મશ્શરધ્ધવિઃ ‖
સપ્તાસ્યા'સન્-પરિધયઃ' | ત્રિઃ સપ્ત સમિધઃ' કૃતાઃ |
દેવા યદ્યજ્ઞં ત'ન્વાનાઃ | અબ'ધ્નન્-પુરુ'ષં પશું ‖
તં યજ્ઞં બર્હિષિ પ્રૌક્ષન્' | પુરુ'ષં જાતમ'ગ્રતઃ |
તેન' દેવા અય'જંત | સાધ્યા ઋષ'યશ્ચ યે ‖
તસ્મા''દ્યજ્ઞાથ્સ'ર્વહુતઃ' | સંભૃ'તં પૃષદાજ્યં |
પશૂગ્-સ્તાગ્-શ્ચ'ક્રે વાયવ્યાન્' | આરણ્યાન્-ગ્રામ્યાશ્ચ યે ‖
તસ્મા''દ્યજ્ઞાથ્સ'ર્વહુતઃ' | ઋચઃ સામા'નિ જજ્ઞિરે |
છંદાગં'સિ જજ્ઞિરે તસ્મા''ત્ | યજુસ્તસ્મા'દજાયત ‖
તસ્માદશ્વા' અજાયંત | યે કે ચો'ભયાદ'તઃ |
ગાવો' હ જજ્ઞિરે તસ્મા''ત્ | તસ્મા''જ્જાતા અ'જાવયઃ' ‖
યત્પુરુ'ષં વ્ય'દધુઃ | કતિથા વ્ય'કલ્પયન્ |
મુખં કિમ'સ્ય કૌ બાહૂ | કાવૂરૂ પાદા'વુચ્યેતે ‖
બ્રાહ્મણો''ઽસ્ય મુખ'માસીત્ | બાહૂ રા'જન્યઃ' કૃતઃ |
ઊરૂ તદ'સ્ય યદ્વૈશ્યઃ' | પદ્ભ્યાગ્^મ્ શૂદ્રો અ'જાયતઃ ‖
ચંદ્રમા મન'સો જાતઃ | ચક્ષોઃ સૂર્યો' અજાયત |
મુખાદિંદ્ર'શ્ચાગ્નિશ્ચ' | પ્રાણાદ્વાયુર'જાયત ‖
નાભ્યા' આસીદંતરિ'ક્ષમ્ | શીર્ષ્ણો દ્યૌઃ સમ'વર્તત |
પદ્ભ્યાં ભૂમિર્દિશઃ શ્રોત્રા''ત્ | તથા' લોકાગ્-મ્ અ'કલ્પયન્ ‖
વેદાહમેતં પુરુ'ષં મહાંતમ્'' | આદિત્યવ'ર્ણં તમ'સસ્તુ પારે |
સર્વા'ણિ રૂપાણિ' વિચિત્ય ધીરઃ' | નામા'નિ કૃત્વાઽભિવદન્, યદાઽઽસ્તે'' ‖
ધાતા પુરસ્તાદ્યમુ'દાજહાર' | શક્રઃ પ્રવિદ્વાન્-પ્રદિશશ્ચત'સ્રઃ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત' ઇહ ભ'વતિ | નાન્યઃ પંથા અય'નાય વિદ્યતે ‖
યજ્ઞેન' યજ્ઞમ'યજંત દેવાઃ | તાનિ ધર્મા'ણિ પ્રથમાન્યા'સન્ |
તે હ નાકં' મહિમાનઃ' સચંતે | યત્ર પૂર્વે' સાધ્યાસ્સંતિ' દેવાઃ ‖
અદ્ભ્યઃ સંભૂ'તઃ પૃથિવ્યૈ રસા''ચ્ચ | વિશ્વક'ર્મણઃ સમ'વર્તતાધિ' |
તસ્ય ત્વષ્ટા' વિદધ'દ્રૂપમે'તિ | તત્પુરુ'ષસ્ય વિશ્વમાજા'નમગ્રે'' ‖
વેદાહમેતં પુરુ'ષં મહાંતમ્'' | આદિત્યવ'ર્ણં તમ'સઃ પર'સ્તાત્ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત' ઇહ ભ'વતિ | નાન્યઃ પંથા' વિદ્યતેઽય'નાય ‖
પ્રજાપ'તિશ્ચરતિ ગર્ભે' અંતઃ | અજાય'માનો બહુધા વિજા'યતે |
તસ્ય ધીરાઃ પરિ'જાનંતિ યોનિમ્'' | મરી'ચીનાં પદમિ'ચ્છંતિ વેધસઃ' ‖
યો દેવેભ્ય આત'પતિ | યો દેવાનાં'' પુરોહિ'તઃ |
પૂર્વો યો દેવેભ્યો' જાતઃ | નમો' રુચાય બ્રાહ્મ'યે ‖
રુચં' બ્રાહ્મં જનય'ંતઃ | દેવા અગ્રે તદ'બ્રુવન્ |
યસ્ત્વૈવં બ્રા''હ્મણો વિદ્યાત્ | તસ્ય' દેવા અસન્ વશે'' ‖
હ્રીશ્ચ' તે લક્ષ્મીશ્ચ પત્ન્યૌ'' | અહોરાત્રે પાર્શ્વે |
નક્ષ'ત્રાણિ રૂપમ્ | અશ્વિનૌ વ્યાત્તમ્'' |
ઇષ્ટં મ'નિષાણ | અમું મ'નિષાણ | સર્વં' મનિષાણ ‖
તચ્ચં યોરાવૃ'ણીમહે | ગાતું યજ્ઞાય' | ગાતું યજ્ઞપ'તયે | દૈવી'' સ્વસ્તિર'સ્તુ નઃ | સ્વસ્તિર્માનુ'ષેભ્યઃ | ઊર્ધ્વં જિ'ગાતુ ભેષજં | શં નો' અસ્તુ દ્વિપદે'' | શં ચતુ'ષ્પદે |
ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ' ‖
ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ' ‖
સહસ્ર'શીર્-ષા પુરુ'ષઃ | સહસ્રાક્ષઃ સહસ્ર'પાત્ |
સ ભૂમિં' વિશ્વતો' વૃત્વા | અત્ય'તિષ્ઠદ્દશાંગુલમ્ ‖
પુરુ'ષ એવેદગ્-મ્ સર્વમ્'' | યદ્ભૂતં યચ્ચ ભવ્યમ્'' |
ઉતામૃ'તત્વ સ્યેશા'નઃ | યદન્ને'નાતિરોહ'તિ ‖
એતાવા'નસ્ય મહિમા | અતો જ્યાયાગ્'શ્ચ પૂરુ'ષઃ |
પાદો''ઽસ્ય વિશ્વા' ભૂતાનિ' | ત્રિપાદ'સ્યામૃતં' દિવિ ‖
ત્રિપાદૂર્ધ્વ ઉદૈત્પુરુ'ષઃ | પાદો''ઽસ્યેહાઽઽભ'વાત્પુનઃ' |
તતો વિષ્વઙ્વ્ય'ક્રામત્ | સાશનાનશને અભિ ‖
તસ્મા''દ્વિરાડ'જાયત | વિરાજો અધિ પૂરુ'ષઃ |
સ જાતો અત્ય'રિચ્યત | પશ્ચાદ્-ભૂમિમથો' પુરઃ ‖
યત્પુરુ'ષેણ હવિષા'' | દેવા યજ્ઞમત'ન્વત |
વસંતો અ'સ્યાસીદાજ્યમ્'' | ગ્રીષ્મ ઇધ્મશ્શરધ્ધવિઃ ‖
સપ્તાસ્યા'સન્-પરિધયઃ' | ત્રિઃ સપ્ત સમિધઃ' કૃતાઃ |
દેવા યદ્યજ્ઞં ત'ન્વાનાઃ | અબ'ધ્નન્-પુરુ'ષં પશું ‖
તં યજ્ઞં બર્હિષિ પ્રૌક્ષન્' | પુરુ'ષં જાતમ'ગ્રતઃ |
તેન' દેવા અય'જંત | સાધ્યા ઋષ'યશ્ચ યે ‖
તસ્મા''દ્યજ્ઞાથ્સ'ર્વહુતઃ' | સંભૃ'તં પૃષદાજ્યં |
પશૂગ્-સ્તાગ્-શ્ચ'ક્રે વાયવ્યાન્' | આરણ્યાન્-ગ્રામ્યાશ્ચ યે ‖
તસ્મા''દ્યજ્ઞાથ્સ'ર્વહુતઃ' | ઋચઃ સામા'નિ જજ્ઞિરે |
છંદાગં'સિ જજ્ઞિરે તસ્મા''ત્ | યજુસ્તસ્મા'દજાયત ‖
તસ્માદશ્વા' અજાયંત | યે કે ચો'ભયાદ'તઃ |
ગાવો' હ જજ્ઞિરે તસ્મા''ત્ | તસ્મા''જ્જાતા અ'જાવયઃ' ‖
યત્પુરુ'ષં વ્ય'દધુઃ | કતિથા વ્ય'કલ્પયન્ |
મુખં કિમ'સ્ય કૌ બાહૂ | કાવૂરૂ પાદા'વુચ્યેતે ‖
બ્રાહ્મણો''ઽસ્ય મુખ'માસીત્ | બાહૂ રા'જન્યઃ' કૃતઃ |
ઊરૂ તદ'સ્ય યદ્વૈશ્યઃ' | પદ્ભ્યાગ્^મ્ શૂદ્રો અ'જાયતઃ ‖
ચંદ્રમા મન'સો જાતઃ | ચક્ષોઃ સૂર્યો' અજાયત |
મુખાદિંદ્ર'શ્ચાગ્નિશ્ચ' | પ્રાણાદ્વાયુર'જાયત ‖
નાભ્યા' આસીદંતરિ'ક્ષમ્ | શીર્ષ્ણો દ્યૌઃ સમ'વર્તત |
પદ્ભ્યાં ભૂમિર્દિશઃ શ્રોત્રા''ત્ | તથા' લોકાગ્-મ્ અ'કલ્પયન્ ‖
વેદાહમેતં પુરુ'ષં મહાંતમ્'' | આદિત્યવ'ર્ણં તમ'સસ્તુ પારે |
સર્વા'ણિ રૂપાણિ' વિચિત્ય ધીરઃ' | નામા'નિ કૃત્વાઽભિવદન્, યદાઽઽસ્તે'' ‖
ધાતા પુરસ્તાદ્યમુ'દાજહાર' | શક્રઃ પ્રવિદ્વાન્-પ્રદિશશ્ચત'સ્રઃ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત' ઇહ ભ'વતિ | નાન્યઃ પંથા અય'નાય વિદ્યતે ‖
યજ્ઞેન' યજ્ઞમ'યજંત દેવાઃ | તાનિ ધર્મા'ણિ પ્રથમાન્યા'સન્ |
તે હ નાકં' મહિમાનઃ' સચંતે | યત્ર પૂર્વે' સાધ્યાસ્સંતિ' દેવાઃ ‖
અદ્ભ્યઃ સંભૂ'તઃ પૃથિવ્યૈ રસા''ચ્ચ | વિશ્વક'ર્મણઃ સમ'વર્તતાધિ' |
તસ્ય ત્વષ્ટા' વિદધ'દ્રૂપમે'તિ | તત્પુરુ'ષસ્ય વિશ્વમાજા'નમગ્રે'' ‖
વેદાહમેતં પુરુ'ષં મહાંતમ્'' | આદિત્યવ'ર્ણં તમ'સઃ પર'સ્તાત્ |
તમેવં વિદ્વાનમૃત' ઇહ ભ'વતિ | નાન્યઃ પંથા' વિદ્યતેઽય'નાય ‖
પ્રજાપ'તિશ્ચરતિ ગર્ભે' અંતઃ | અજાય'માનો બહુધા વિજા'યતે |
તસ્ય ધીરાઃ પરિ'જાનંતિ યોનિમ્'' | મરી'ચીનાં પદમિ'ચ્છંતિ વેધસઃ' ‖
યો દેવેભ્ય આત'પતિ | યો દેવાનાં'' પુરોહિ'તઃ |
પૂર્વો યો દેવેભ્યો' જાતઃ | નમો' રુચાય બ્રાહ્મ'યે ‖
રુચં' બ્રાહ્મં જનય'ંતઃ | દેવા અગ્રે તદ'બ્રુવન્ |
યસ્ત્વૈવં બ્રા''હ્મણો વિદ્યાત્ | તસ્ય' દેવા અસન્ વશે'' ‖
હ્રીશ્ચ' તે લક્ષ્મીશ્ચ પત્ન્યૌ'' | અહોરાત્રે પાર્શ્વે |
નક્ષ'ત્રાણિ રૂપમ્ | અશ્વિનૌ વ્યાત્તમ્'' |
ઇષ્ટં મ'નિષાણ | અમું મ'નિષાણ | સર્વં' મનિષાણ ‖
તચ્ચં યોરાવૃ'ણીમહે | ગાતું યજ્ઞાય' | ગાતું યજ્ઞપ'તયે | દૈવી'' સ્વસ્તિર'સ્તુ નઃ | સ્વસ્તિર્માનુ'ષેભ્યઃ | ઊર્ધ્વં જિ'ગાતુ ભેષજં | શં નો' અસ્તુ દ્વિપદે'' | શં ચતુ'ષ્પદે |
ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ' ‖