ଅଥ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ଯାଯଃ ।
ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ ।
ଇମଂ ଵିଵସ୍ଵତେ ଯୋଗଂ ପ୍ରୋକ୍ତଵାନହମଵ୍ଯଯମ୍ ।
ଵିଵସ୍ଵାନ୍ମନଵେ ପ୍ରାହ ମନୁରିକ୍ଷ୍ଵାକଵେଽବ୍ରଵୀତ୍ ॥ 1 ॥
ଏଵଂ ପରଂପରାପ୍ରାପ୍ତମିମଂ ରାଜର୍ଷଯୋ ଵିଦୁଃ ।
ସ କାଲେନେହ ମହତା ଯୋଗୋ ନଷ୍ଟଃ ପରଂତପ ॥ 2 ॥
ସ ଏଵାଯଂ ମଯା ତେଽଦ୍ଯ ଯୋଗଃ ପ୍ରୋକ୍ତଃ ପୁରାତନଃ ।
ଭକ୍ତୋଽସି ମେ ସଖା ଚେତି ରହସ୍ଯଂ ହ୍ଯେତଦୁତ୍ତମମ୍ ॥ 3 ॥
ଅର୍ଜୁନ ଉଵାଚ ।
ଅପରଂ ଭଵତୋ ଜନ୍ମ ପରଂ ଜନ୍ମ ଵିଵସ୍ଵତଃ ।
କଥମେତଦ୍ଵିଜାନୀଯାଂ ତ୍ଵମାଦୌ ପ୍ରୋକ୍ତଵାନିତି ॥ 4 ॥
ଶ୍ରୀଭଗଵାନୁଵାଚ ।
ବହୂନି ମେ ଵ୍ଯତୀତାନି ଜନ୍ମାନି ତଵ ଚାର୍ଜୁନ ।
ତାନ୍ଯହଂ ଵେଦ ସର୍ଵାଣି ନ ତ୍ଵଂ ଵେତ୍ଥ ପରଂତପ ॥ 5 ॥
ଅଜୋଽପି ସନ୍ନଵ୍ଯଯାତ୍ମା ଭୂତାନାମୀଶ୍ଵରୋଽପି ସନ୍ ।
ପ୍ରକୃତିଂ ସ୍ଵାମଧିଷ୍ଠାଯ ସଂଭଵାମ୍ଯାତ୍ମମାଯଯା ॥ 6 ॥
ଯଦା ଯଦା ହି ଧର୍ମସ୍ଯ ଗ୍ଲାନିର୍ଭଵତି ଭାରତ ।
ଅଭ୍ଯୁତ୍ଥାନମଧର୍ମସ୍ଯ ତଦାତ୍ମାନଂ ସୃଜାମ୍ଯହମ୍ ॥ 7 ॥
ପରିତ୍ରାଣାଯ ସାଧୂନାଂ ଵିନାଶାଯ ଚ ଦୁଷ୍କୃତାମ୍ ।
ଧର୍ମସଂସ୍ଥାପନାର୍ଥାଯ ସଂଭଵାମି ଯୁଗେ ଯୁଗେ ॥ 8 ॥
ଜନ୍ମ କର୍ମ ଚ ମେ ଦିଵ୍ଯମେଵଂ ଯୋ ଵେତ୍ତି ତତ୍ତ୍ଵତଃ ।
ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ଦେହଂ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ନୈତି ମାମେତି ସୋଽର୍ଜୁନ ॥ 9 ॥
ଵୀତରାଗଭଯକ୍ରୋଧା ମନ୍ମଯା ମାମୁପାଶ୍ରିତାଃ ।
ବହଵୋ ଜ୍ଞାନତପସା ପୂତା ମଦ୍ଭାଵମାଗତାଃ ॥ 10 ॥
ଯେ ଯଥା ମାଂ ପ୍ରପଦ୍ଯଂତେ ତାଂସ୍ତଥୈଵ ଭଜାମ୍ଯହମ୍ ।
ମମ ଵର୍ତ୍ମାନୁଵର୍ତଂତେ ମନୁଷ୍ଯାଃ ପାର୍ଥ ସର୍ଵଶଃ ॥ 11 ॥
କାଂକ୍ଷଂତଃ କର୍ମଣାଂ ସିଦ୍ଧିଂ ଯଜଂତ ଇହ ଦେଵତାଃ ।
କ୍ଷିପ୍ରଂ ହି ମାନୁଷେ ଲୋକେ ସିଦ୍ଧିର୍ଭଵତି କର୍ମଜା ॥ 12 ॥
ଚାତୁର୍ଵର୍ଣ୍ଯଂ ମଯା ସୃଷ୍ଟଂ ଗୁଣକର୍ମଵିଭାଗଶଃ ।
ତସ୍ଯ କର୍ତାରମପି ମାଂ ଵିଦ୍ଧ୍ଯକର୍ତାରମଵ୍ଯଯମ୍ ॥ 13 ॥
ନ ମାଂ କର୍ମାଣି ଲିଂପଂତି ନ ମେ କର୍ମଫଲେ ସ୍ପୃହା ।
ଇତି ମାଂ ଯୋଽଭିଜାନାତି କର୍ମଭିର୍ନ ସ ବଧ୍ଯତେ ॥ 14 ॥
ଏଵଂ ଜ୍ଞାତ୍ଵା କୃତଂ କର୍ମ ପୂର୍ଵୈରପି ମୁମୁକ୍ଷୁଭିଃ ।
କୁରୁ କର୍ମୈଵ ତସ୍ମାତ୍ତ୍ଵଂ ପୂର୍ଵୈଃ ପୂର୍ଵତରଂ କୃତମ୍ ॥ 15 ॥
କିଂ କର୍ମ କିମକର୍ମେତି କଵଯୋଽପ୍ଯତ୍ର ମୋହିତାଃ ।
ତତ୍ତେ କର୍ମ ପ୍ରଵକ୍ଷ୍ଯାମି ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ଵା ମୋକ୍ଷ୍ଯସେଽଶୁଭାତ୍ ॥ 16 ॥
କର୍ମଣୋ ହ୍ଯପି ବୋଦ୍ଧଵ୍ଯଂ ବୋଦ୍ଧଵ୍ଯଂ ଚ ଵିକର୍ମଣଃ ।
ଅକର୍ମଣଶ୍ଚ ବୋଦ୍ଧଵ୍ଯଂ ଗହନା କର୍ମଣୋ ଗତିଃ ॥ 17 ॥
କର୍ମଣ୍ଯକର୍ମ ଯଃ ପଶ୍ଯେଦକର୍ମଣି ଚ କର୍ମ ଯଃ ।
ସ ବୁଦ୍ଧିମାନ୍ମନୁଷ୍ଯେଷୁ ସ ଯୁକ୍ତଃ କୃତ୍ସ୍ନକର୍ମକୃତ୍ ॥ 18 ॥
ଯସ୍ଯ ସର୍ଵେ ସମାରଂଭାଃ କାମସଂକଲ୍ପଵର୍ଜିତାଃ ।
ଜ୍ଞାନାଗ୍ନିଦଗ୍ଧକର୍ମାଣଂ ତମାହୁଃ ପଂଡିତଂ ବୁଧାଃ ॥ 19 ॥
ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା କର୍ମଫଲାସଂଗଂ ନିତ୍ଯତୃପ୍ତୋ ନିରାଶ୍ରଯଃ ।
କର୍ମଣ୍ଯଭିପ୍ରଵୃତ୍ତୋଽପି ନୈଵ କିଂଚିତ୍କରୋତି ସଃ ॥ 20 ॥
ନିରାଶୀର୍ଯତଚିତ୍ତାତ୍ମା ତ୍ଯକ୍ତସର୍ଵପରିଗ୍ରହଃ ।
ଶାରୀରଂ କେଵଲଂ କର୍ମ କୁର୍ଵନ୍ନାପ୍ନୋତି କିଲ୍ବିଷମ୍ ॥ 21 ॥
ଯଦୃଚ୍ଛାଲାଭସଂତୁଷ୍ଟୋ ଦ୍ଵଂଦ୍ଵାତୀତୋ ଵିମତ୍ସରଃ ।
ସମଃ ସିଦ୍ଧାଵସିଦ୍ଧୌ ଚ କୃତ୍ଵାପି ନ ନିବଧ୍ଯତେ ॥ 22 ॥
ଗତସଂଗସ୍ଯ ମୁକ୍ତସ୍ଯ ଜ୍ଞାନାଵସ୍ଥିତଚେତସଃ ।
ଯଜ୍ଞାଯାଚରତଃ କର୍ମ ସମଗ୍ରଂ ପ୍ରଵିଲୀଯତେ ॥ 23 ॥
ବ୍ରହ୍ମାର୍ପଣଂ ବ୍ରହ୍ମ ହଵିର୍ବ୍ରହ୍ମାଗ୍ନୌ ବ୍ରହ୍ମଣା ହୁତମ୍ ।
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ତେନ ଗଂତଵ୍ଯଂ ବ୍ରହ୍ମକର୍ମସମାଧିନା ॥ 24 ॥
ଦୈଵମେଵାପରେ ଯଜ୍ଞଂ ଯୋଗିନଃ ପର୍ଯୁପାସତେ ।
ବ୍ରହ୍ମାଗ୍ନାଵପରେ ଯଜ୍ଞଂ ଯଜ୍ଞେନୈଵୋପଜୁହ୍ଵତି ॥ 25 ॥
ଶ୍ରୋତ୍ରାଦୀନୀଂଦ୍ରିଯାଣ୍ଯନ୍ଯେ ସଂଯମାଗ୍ନିଷୁ ଜୁହ୍ଵତି ।
ଶବ୍ଦାଦୀନ୍ଵିଷଯାନନ୍ଯ ଇଂଦ୍ରିଯାଗ୍ନିଷୁ ଜୁହ୍ଵତି ॥ 26 ॥
ସର୍ଵାଣୀଂଦ୍ରିଯକର୍ମାଣି ପ୍ରାଣକର୍ମାଣି ଚାପରେ ।
ଆତ୍ମସଂଯମଯୋଗାଗ୍ନୌ ଜୁହ୍ଵତି ଜ୍ଞାନଦୀପିତେ ॥ 27 ॥
ଦ୍ରଵ୍ଯଯଜ୍ଞାସ୍ତପୋଯଜ୍ଞା ଯୋଗଯଜ୍ଞାସ୍ତଥାପରେ ।
ସ୍ଵାଧ୍ଯାଯଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞାଶ୍ଚ ଯତଯଃ ସଂଶିତଵ୍ରତାଃ ॥ 28 ॥
ଅପାନେ ଜୁହ୍ଵତି ପ୍ରାଣଂ ପ୍ରାଣେଽପାନଂ ତଥାପରେ ।
ପ୍ରାଣାପାନଗତୀ ରୁଦ୍ଧ୍ଵା ପ୍ରାଣାଯାମପରାଯଣାଃ ॥ 29 ॥
ଅପରେ ନିଯତାହାରାଃ ପ୍ରାଣାନ୍ପ୍ରାଣେଷୁ ଜୁହ୍ଵତି ।
ସର୍ଵେଽପ୍ଯେତେ ଯଜ୍ଞଵିଦୋ ଯଜ୍ଞକ୍ଷପିତକଲ୍ମଷାଃ ॥ 30 ॥
ଯଜ୍ଞଶିଷ୍ଟାମୃତଭୁଜୋ ଯାଂତି ବ୍ରହ୍ମ ସନାତନମ୍ ।
ନାଯଂ ଲୋକୋଽସ୍ତ୍ଯଯଜ୍ଞସ୍ଯ କୁତୋଽନ୍ଯଃ କୁରୁସତ୍ତମ ॥ 31 ॥
ଏଵଂ ବହୁଵିଧା ଯଜ୍ଞା ଵିତତା ବ୍ରହ୍ମଣୋ ମୁଖେ ।
କର୍ମଜାନ୍ଵିଦ୍ଧି ତାନ୍ସର୍ଵାନେଵଂ ଜ୍ଞାତ୍ଵା ଵିମୋକ୍ଷ୍ଯସେ ॥ 32 ॥
ଶ୍ରେଯାଂଦ୍ରଵ୍ଯମଯାଦ୍ଯଜ୍ଞାଜ୍ଜ୍ଞାନଯଜ୍ଞଃ ପରଂତପ ।
ସର୍ଵଂ କର୍ମାଖିଲଂ ପାର୍ଥ ଜ୍ଞାନେ ପରିସମାପ୍ଯତେ ॥ 33 ॥
ତଦ୍ଵିଦ୍ଧି ପ୍ରଣିପାତେନ ପରିପ୍ରଶ୍ନେନ ସେଵଯା ।
ଉପଦେକ୍ଷ୍ଯଂତି ତେ ଜ୍ଞାନଂ ଜ୍ଞାନିନସ୍ତତ୍ତ୍ଵଦର୍ଶିନଃ ॥ 34 ॥
ଯଜ୍ଜ୍ଞାତ୍ଵା ନ ପୁନର୍ମୋହମେଵଂ ଯାସ୍ଯସି ପାଂଡଵ ।
ଯେନ ଭୂତାନ୍ଯଶେଷେଣ ଦ୍ରକ୍ଷ୍ଯସ୍ଯାତ୍ମନ୍ଯଥୋ ମଯି ॥ 35 ॥
ଅପି ଚେଦସି ପାପେଭ୍ଯଃ ସର୍ଵେଭ୍ଯଃ ପାପକୃତ୍ତମଃ ।
ସର୍ଵଂ ଜ୍ଞାନପ୍ଲଵେନୈଵ ଵୃଜିନଂ ସଂତରିଷ୍ଯସି ॥ 36 ॥
ଯଥୈଧାଂସି ସମିଦ୍ଧୋଽଗ୍ନିର୍ଭସ୍ମସାତ୍କୁରୁତେଽର୍ଜୁନ ।
ଜ୍ଞାନାଗ୍ନିଃ ସର୍ଵକର୍ମାଣି ଭସ୍ମସାତ୍କୁରୁତେ ତଥା ॥ 37 ॥
ନ ହି ଜ୍ଞାନେନ ସଦୃଶଂ ପଵିତ୍ରମିହ ଵିଦ୍ଯତେ ।
ତତ୍ସ୍ଵଯଂ ଯୋଗସଂସିଦ୍ଧଃ କାଲେନାତ୍ମନି ଵିଂଦତି ॥ 38 ॥
ଶ୍ରଦ୍ଧାଵା~ଂଲ୍ଲଭତେ ଜ୍ଞାନଂ ତତ୍ପରଃ ସଂଯତେଂଦ୍ରିଯଃ ।
ଜ୍ଞାନଂ ଲବ୍ଧ୍ଵା ପରାଂ ଶାଂତିମଚିରେଣାଧିଗଚ୍ଛତି ॥ 39 ॥
ଅଜ୍ଞଶ୍ଚାଶ୍ରଦ୍ଦଧାନଶ୍ଚ ସଂଶଯାତ୍ମା ଵିନଶ୍ଯତି ।
ନାଯଂ ଲୋକୋଽସ୍ତି ନ ପରୋ ନ ସୁଖଂ ସଂଶଯାତ୍ମନଃ ॥ 40 ॥
ଯୋଗସଂନ୍ଯସ୍ତକର୍ମାଣଂ ଜ୍ଞାନସଂଛିନ୍ନସଂଶଯମ୍ ।
ଆତ୍ମଵଂତଂ ନ କର୍ମାଣି ନିବଧ୍ନଂତି ଧନଂଜଯ ॥ 41 ॥
ତସ୍ମାଦଜ୍ଞାନସଂଭୂତଂ ହୃତ୍ସ୍ଥଂ ଜ୍ଞାନାସିନାତ୍ମନଃ ।
ଛିତ୍ତ୍ଵୈନଂ ସଂଶଯଂ ଯୋଗମାତିଷ୍ଠୋତ୍ତିଷ୍ଠ ଭାରତ ॥ 42 ॥
ଓଂ ତତ୍ସଦିତି ଶ୍ରୀମଦ୍ଭଗଵଦ୍ଗୀତାସୂପନିଷତ୍ସୁ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ଯାଯାଂ ଯୋଗଶାସ୍ତ୍ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣାର୍ଜୁନସଂଵାଦେ
ଜ୍ଞାନକର୍ମସଂନ୍ଯାସଯୋଗୋ ନାମ ଚତୁର୍ଥୋଽଧ୍ଯାଯଃ ॥4 ॥
Browse Related Categories:
