ନିଵୃତ୍ତା ଭୋଗେଚ୍ଛା ପୁରୁଷବହୁମାନୋଽପି ଗଲିତଃ
ସମାନାଃ ସ୍ଵର୍ଯାତାଃ ସପଦି ସୁହୃଦୋ ଜୀଵିତସମାଃ ।
ଶନୈର୍ଯଷ୍ଟ୍ଯୁତ୍ଥାନଂ ଘନତିମିରରୁଦ୍ଧେ ଚ ନଯନେ
ଅହୋ ମୂଢଃ କାଯସ୍ତଦପି ମରଣାପାଯଚକିତଃ ॥ 3.9 ॥

ଆଶା ନାମ ନଦୀ ମନୋରଥଜଲା ତୃଷ୍ଣାତରଂଗାକୁଲା
ରାଗଗ୍ରାହଵତୀ ଵିତର୍କଵିହଗା ଧୈର୍ଯଦ୍ରୁମଧ୍ଵଂସିନୀ ।
ମୋହାଵର୍ତସୁଦୁସ୍ତରାତିଗହନା ପ୍ରୋତ୍ତୁଂଗଚିଂତାତଟୀ
ତସ୍ଯାଃ ପରଗତା ଵିଶୁଦ୍ଧଂ ଅଲସୋ ନଂଦଂତି ଯୋଗୀଶ୍ଵରାଃ ॥ 3.10 ॥

ନ ସଂସାରୋତ୍ପନ୍ନଂ ଚରିତଂ ଅନୁପଶ୍ଯାମି କୁଶଲଂ
ଵିପାକଃ ପୁଣ୍ଯାନାଂ ଜନଯତି ଭଯଂ ମେ ଵିମୃଶତଃ ।
ମହଦ୍ଭିଃ ପୁଣ୍ଯୌଘୈଶ୍ଚିରପରିଗୃହୀତାଶ୍ଚ ଵିଷଯା
ମହାଂତୋ ଜାଯଂତେ ଵ୍ଯସନଂ ଇଵ ଦାତୁଂ ଵିଷଯିଣାମ୍ ॥ 3.11 ॥

ଅଵଶ୍ଯଂ ଯାତାରଶ୍ଚିରତରଂ ଉଷିତ୍ଵାପି ଵିଷଯା
ଵିଯୋଗେ କୋ ଭେଦସ୍ତ୍ଯଜତି ନ ଜନୋ ଯତ୍ସ୍ଵଯଂ ଅମୂନ୍ ।
ଵ୍ରଜଂତଃ ସ୍ଵାତଂତ୍ର୍ଯାଦତୁଲପରିତାପାଯ ମନସଃ
ସ୍ଵଯଂ ତ୍ଯକ୍ତା ହ୍ଯେତେ ଶମସୁଖଂ ଅନଂତଂ ଵିଦଧତି ॥ 3.12 ॥

ବ୍ରହ୍ମଜ୍ଞାନଵିଵେକନିର୍ମଲଧିଯଃ କୁର୍ଵଂତ୍ଯହୋ ଦୁଷ୍କରଂ
ଯନ୍ମୁଂଚଂତ୍ଯୁପଭୋଗଭାଂଜ୍ଯପି ଧନାନ୍ଯେକାଂତତୋ ନିଃସ୍ପୃହାଃ ।
ସଂପ୍ରାତାନ୍ନ ପୁରା ନ ସଂପ୍ରତି ନ ଚ ପ୍ରାପ୍ତୌ ଦୃଢପ୍ରତ୍ଯଯାନ୍
ଵାଂଛାମାତ୍ରପରିଗ୍ରହାନପି ପରଂ ତ୍ଯକ୍ତୁଂ ନ ଶକ୍ତା ଵଯମ୍ ॥ 3.13 ॥

ଧନ୍ଯାନାଂ ଗିରିକଂଦରେଷୁ ଵସତାଂ ଜ୍ଯୋତିଃ ପରଂ ଧ୍ଯାଯତାମାନଂଦାଶ୍ରୁ
ଜଲଂ ପିବଂତି ଶକୁନା ନିଃଶଂକଂ ଅଂକେଶଯାଃ ।
ଅସ୍ମାକଂ ତୁ ମନୋରଥୋପରଚିତପ୍ରାସାଦଵାପୀତଟକ୍ରୀଡା
କାନନକେଲିକୌତୁକଜୁଷାଂ ଆଯୁଃ ପରଂ କ୍ଷୀଯତେ ॥ 3.14 ॥

ଭିକ୍ଷାଶତଂ ତଦପି ନୀରସଂ ଏକବାରଂ
ଶଯ୍ଯା ଚ ଭୂଃ ପରିଜନୋ ନିଜଦେହମାତ୍ରମ୍ ।
ଵସ୍ତ୍ରଂ ଵିଶୀର୍ଣଶତଖଂଡମଯୀ ଚ କଂଥା
ହା ହା ତଥାପି ଵିଷଯା ନ ପରିତ୍ଯଜଂତି ॥ 3.15 ॥

ସ୍ତନୌ ମାଂସଗ୍ରଂଥୀ କନକକଲଶାଵିତ୍ଯୁପମିତୀ
ମୁଖଂ ଶ୍ଲେଷ୍ମାଗାରଂ ତଦପି ଚ ଶଶାଂକେନ ତୁଲିତମ୍ ।
ସ୍ରଵନ୍ମୂତ୍ରକ୍ଲିନ୍ନଂ କରିଵରଶିରସ୍ପର୍ଧି ଜଘନଂ
ମୁହୁର୍ନିଂଦ୍ଯଂ ରୂପଂ କଵିଜନଵିଶେଷୈର୍ଗୁରୁକୃତମ୍ ॥ 3.16 ॥

ଏକୋ ରାଗିଷୁ ରାଜତେ ପ୍ରିଯତମାଦେହାର୍ଧହାରୀ ହରୋ
ନୀରାଗେଷୁ ଜନୋ ଵିମୁକ୍ତଲଲନାସଂଗୋ ନ ଯସ୍ମାତ୍ପରଃ ।
ଦୁର୍ଵାରସ୍ମରବାଣପନ୍ନଗଵିଷଵ୍ଯାବିଦ୍ଧମୁଗ୍ଧୋ ଜନଃ
ଶେଷଃ କାମଵିଡଂବିତାନ୍ନ ଵିଷଯାନ୍ଭୋକ୍ତୁଂ ନ ମୋକ୍ତୁଂ କ୍ଷମଃ ॥ 3.17 ॥

ଅଜାନଂଦାହାତ୍ମ୍ଯଂ ପତତୁ ଶଲଭସ୍ତୀଵ୍ରଦହନେ
ସ ମୀନୋଽପ୍ଯଜ୍ଞାନାଦ୍ବଡିଶଯୁତଂ ଅଶ୍ନାତୁ ପିଶିତମ୍ ।
ଵିଜାନଂତୋଽପ୍ଯେତେ ଵଯଂ ଇହ ଵିଯଜ୍ଜାଲଜଟିଲାନ୍
ନ ମୁଂଚାମଃ କାନାଂ ଅହହ ଗହନୋ ମୋହମହିମା ॥ 3.18 ॥

ତୃଷା ଶୁଷ୍ଯତ୍ଯାସ୍ଯେ ପିବତି ସଲିଲଂ ଶୀତମଧୁରଂ
କ୍ଷୁଧାର୍ତଃ ଶାଲ୍ଯନ୍ନଂ କଵଲଯତି ମାଂସାଦିକଲିତମ୍ ।
ପ୍ରଦୀପ୍ତେ କାମାଗ୍ନୌ ସୁଦୃଢତରଂ ଆଲିଂଗତି ଵଧୂଂ
ପ୍ରତୀକାରଂ ଵ୍ଯାଧଃ ସୁଖଂ ଇତି ଵିପର୍ଯସ୍ଯତି ଜନଃ ॥ 3.19 ॥

ତୁଂଗଂ ଵେଶ୍ମ ସୁତାଃ ସତାଂ ଅଭିମତାଃ ସଂଖ୍ଯାତିଗାଃ ସଂପଦଃ
କଲ୍ଯାଣୀ ଦଯିତା ଵଯଶ୍ଚ ନଵଂ ଇତ୍ଯଜ୍ଞାନମୂଢୋ ଜନଃ ।
ମତ୍ଵା ଵିଶ୍ଵଂ ଅନଶ୍ଵରଂ ନିଵିଶତେ ସଂସାରକାରାଗୃହେ
ସଂଦୃଶ୍ଯ କ୍ଷଣଭଂଗୁରଂ ତଦଖିଲଂ ଧନ୍ଯସ୍ତୁ ସନ୍ନ୍ଯସ୍ଯତି ॥ 3.20 ॥

ଦୀନା ଦୀନମୁଖୈଃ ସଦୈଵ ଶିଶୁକୈରାକୃଷ୍ଟଜୀର୍ଣାଂବରା
କ୍ରୋଶଦ୍ଭିଃ କ୍ଷୁଧିତୈର୍ନିରନ୍ନଵିଧୁରା ଦୃଶ୍ଯା ନ ଚେଦ୍ଗେହିନୀ ।
ଯାଚ୍ଞାଭଂଗଭଯେନ ଗଦ୍ଗଦଗଲତ୍ରୁଟ୍ଯଦ୍ଵିଲୀନାକ୍ଷରଂ
କୋ ଦେହୀତି ଵଦେତ୍ସ୍ଵଦଗ୍ଧଜଠରସ୍ଯାର୍ଥେ ମନସ୍ଵୀ ପୁମାନ୍ ॥ 3.21 ॥

ଅଭିମତମହାମାନଗ୍ରଂଥିପ୍ରଭେଦପଟୀଯସୀ
ଗୁରୁତରଗୁଣଗ୍ରାମାଭୋଜସ୍ଫୁଟୋଜ୍ଜ୍ଵଲଚଂଦ୍ରିକା ।
ଵିପୁଲଵିଲଲ୍ଲଜ୍ଜାଵଲ୍ଲୀଵିତାନକୁଠାରିକା
ଜଠରପିଠରୀ ଦୁସ୍ପୁରେଯଂ କରୋତି ଵିଡଂବନମ୍ ॥ 3.22 ॥

ପୁଣ୍ଯେ ଗ୍ରାମେ ଵନେ ଵା ମହତି ସିତପଟଚ୍ଛନ୍ନପାଲୀ କପାଲିଂ
ହ୍ଯାଦାଯ ନ୍ଯାଯଗର୍ଭଦ୍ଵିଜହୁତହୁତଭୁଗ୍ଧୂମଧୂମ୍ରୋପକଂଠେ ।
ଦ୍ଵାରଂ ଦ୍ଵାରଂ ପ୍ରଵିଷ୍ଟୋ ଵରଂ ଉଦରଦରୀପୂରଣାଯ କ୍ଷୁଧାର୍ତୋ
ମାନୀ ପ୍ରାଣୈଃ ସନାଥୋ ନ ପୁନରନୁଦିନଂ ତୁଲ୍ଯକୁଲ୍ଯେସୁ ଦୀନଃ ॥ 3.23 ॥

ଗଂଗାତରଂଗକଣଶୀକରଶୀତଲାନି
ଵିଦ୍ଯାଧରାଧ୍ଯୁଷିତଚାରୁଶିଲାତଲାନି ।
ସ୍ଥାନାନି କିଂ ହିମଵତଃ ପ୍ରଲଯଂ ଗତାନି
ଯତ୍ସାଵମାନପରପିଂଡରତା ମନୁଷ୍ଯାଃ ॥ 3.24 ॥

କିଂ କଂଦାଃ କଂଦରେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଲଯଂ ଉପଗତା ନିର୍ଝରା ଵା ଗିରିଭ୍ଯଃ
ପ୍ରଧ୍ଵସ୍ତା ଵା ତରୁଭ୍ଯଃ ସରସଗଲଭୃତୋ ଵଲ୍କଲିନ୍ଯଶ୍ଚ ଶାଖାଃ ।
ଵୀକ୍ଷ୍ଯଂତେ ଯନ୍ମୁଖାନି ପ୍ରସଭଂ ଅପଗତପ୍ରଶ୍ରଯାଣାଂ ଖଲାନାଂ
ଦୁଃଖାପ୍ତସ୍ଵଲ୍ପଵିତ୍ତସ୍ମଯପଵନଵଶାନର୍ତିତଭ୍ରୂଲତାନି ॥ 3.25 ॥

ପୁଣ୍ଯୈର୍ମୂଲଫଲୈସ୍ତଥା ପ୍ରଣଯିନୀଂ ଵୃତ୍ତିଂ କୁରୁଷ୍ଵାଧୁନା
ଭୂଶଯ୍ଯାଂ ନଵପଲ୍ଲଵୈରକୃପଣୈରୁତ୍ତିଷ୍ଠ ଯାଵୋ ଵନମ୍ ।
କ୍ଷୁଦ୍ରାଣାଂ ଅଵିଵେକମୂଢମନସାଂ ଯତ୍ରେଶ୍ଵରାଣାଂ ସଦା
ଵିତ୍ତଵ୍ଯାଧିଵିକାରଵିହ୍ଵଲଗିରାଂ ନାମାପି ନ ଶ୍ରୂଯତେ ॥ 3.26 ॥

ଫଲଂ ସ୍ଵେଚ୍ଛାଲଭ୍ଯଂ ପ୍ରତିଵନଂ ଅଖେଦଂ କ୍ଷିତିରୁହାଂ
ପଯଃ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ଶିଶିରମଧୁରଂ ପୁଣ୍ଯସରିତାମ୍ ।
ମୃଦୁସ୍ପର୍ଶା ଶଯ୍ଯା ସୁଲଲିତଲତାପଲ୍ଲଵମଯୀ
ସହଂତେ ସଂତାପଂ ତଦପି ଧନିନାଂ ଦ୍ଵାରି କୃପଣାଃ ॥ 3.27 ॥

ଯେ ଵର୍ତଂତେ ଧନପତିପୁରଃ ପ୍ରାର୍ଥନାଦୁଃଖଭାଜୋ
ଯେ ଚାଲ୍ପତ୍ଵଂ ଦଧତି ଵିଷଯାକ୍ଷେପପର୍ଯାପ୍ତବୁଦ୍ଧେଃ ।
ତେଷାଂ ଅଂତଃସ୍ଫୁରିତହସିତଂ ଵାସରାଣି ସ୍ମରେଯଂ
ଧ୍ଯାନଚ୍ଛେଦେ ଶିଖରିକୁହରଗ୍ରାଵଶଯ୍ଯାନିଷଣ୍ଣଃ ॥ 3.28 ॥

ଯେ ସଂତୋଷନିରଂତରପ୍ରମୁଦିତସ୍ତେଷାଂ ନ ଭିନ୍ନା ମୁଦୋ
ଯେ ତ୍ଵନ୍ଯେ ଧନଲୁବ୍ଧସଂକଲଧିଯସ୍ତେସାଂ ନ ତୃଷ୍ଣାହତା ।
ଇତ୍ଥଂ କସ୍ଯ କୃତେ କୁତଃ ସ ଵିଧିନା କୀଦୃକ୍ପଦଂ ସଂପଦାଂ
ସ୍ଵାତ୍ମନ୍ଯେଵ ସମାପ୍ତହେମମହିମା ମେରୁର୍ନ ମେ ରୋଚତେ ॥ 3.29 ॥

ଭିକ୍ଷାହାରଂ ଅଦୈନ୍ଯଂ ଅପ୍ରତିସୁଖଂ ଭୀତିଚ୍ଛିଦଂ ସର୍ଵତୋ
ଦୁର୍ମାତ୍ସର୍ଯମଦାଭିମାନମଥନଂ ଦୁଃଖୌଘଵିଧ୍ଵଂସନମ୍ ।
ସର୍ଵତ୍ରାନ୍ଵହଂ ଅପ୍ରଯତ୍ନସୁଲଭଂ ସାଧୁପ୍ରିଯଂ ପାଵନଂ
ଶଂଭୋଃ ସତ୍ରଂ ଅଵାଯଂ ଅକ୍ଷଯନିଧିଂ ଶଂସଂତି ଯୋଗୀଶ୍ଵରାଃ ॥ 3.30 ॥

ଭୋଗେ ରୋଗମଯଂ କୁଲେ ଚ୍ଯୁତିଭଯଂ ଵିତ୍ତେ ନୃପାଲାଦ୍ଭଯଂ
ମାନେ ଧୈନ୍ଯଭଯଂ ବଲେ ରିପୁଭଯଂ ରୂପେ ଜରାଯ ଭଯମ୍ ।
ଶାସ୍ତ୍ରେ ଵାଦିଭଯଂ ଗୁଣେ ଖଲଭଯଂ କାଯେ କୃତାଂତାଦ୍ଭଯଂ
ସର୍ଵଂ ଵସ୍ତୁ ଭଯାନ୍ଵିତଂ ଭୁଵି ନ୍\'ଏ9ଣାଂ ଵୈରାଗ୍ଯଂ ଏଵାଭଯମ୍ ॥ 3.31 ॥

ଆକ୍ରାଂତଂ ମରଣେନ ଜନ୍ମ ଜରସା ଚାତ୍ଯୁଜ୍ଜ୍ଵଲଂ ଯୌଵନଂ
ସଂତୋଷୋ ଧନଲିପ୍ସଯା ଶମମୁଖଂ ପ୍ରୌଢାଂଗନାଵିଭ୍ରମୈଃ ।
ଲୋକୈର୍ମତ୍ସରିଭିର୍ଗୁଣା ଵନଭୁଵୋ ଵ୍ଯାଲୈର୍ନୃପା ଦୁର୍ଜନୈର୍
ଅସ୍ଥୈର୍ଯେଣ ଵିଭୂତଯୋଽପ୍ଯପହତା ଗ୍ରସ୍ତଂ ନ କିଂ କେନ ଵା ॥ 3.32 ॥

ଆଧିଵ୍ଯାଧିଶତୈର୍ଜନସ୍ଯ ଵିଵିଧୈରାରୋଗ୍ଯଂ ଉନ୍ମୂଲ୍ଯତେ
ଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ଯତ୍ର ପତଂତି ତତ୍ର ଵିଵୃତଦ୍ଵାରା ଇଵ ଵ୍ଯାପଦଃ ।
ଜାତଂ ଜାତଂ ଅଵଶ୍ଯଂ ଆଶୁ ଵିଵଶଂ ମୃତ୍ଯୁଃ କରୋତ୍ଯାତ୍ମସାତ୍
ତତ୍କିଂ ତେନ ନିରଂକୁଶେନ ଵିଧିନା ଯନ୍ନିର୍ମିତଂ ସୁସ୍ଥିରମ୍ ॥ 3.33 ॥

ଭୋଗାସ୍ତୁଂଗତରଂଗଭଂଗତରଲାଃ ପ୍ରାଣାଃ କ୍ଷଣଧ୍ଵଂସିନଃ
ସ୍ତୋକାନ୍ଯେଵ ଦିନାନି ଯୌଵନସୁଖଂ ସ୍ଫୂର୍ତିଃ ପ୍ରିଯାସୁ ସ୍ଥିତା ।
ତତ୍ସଂସାରଂ ଅସାରଂ ଏଵ ନିଖିଲଂ ବୁଦ୍ଧ୍ଵା ବୁଧା ବୋଧକା
ଲୋକାନୁଗ୍ରହପେଶଲେନ ମନସା ଯତ୍ନଃ ସମାଧୀଯତାମ୍ ॥ 3.34 ॥

ଭୋଗା ମେଘଵିତାନମଧ୍ଯଵିଲସତ୍ସୌଦାମିନୀଚଂଚଲା
ଆଯୁର୍ଵାଯୁଵିଘଟ୍ଟିତାବ୍ଜପଟଲୀଲୀନାଂବୁଵଦ୍ଭଂଗୁରମ୍ ।
ଲୀଲା ଯୌଵନଲାଲସାସ୍ତନୁଭୃତାଂ ଇତ୍ଯାକଲଯ୍ଯ ଦ୍ରୁତଂ
ଯୋଗେ ଧୈର୍ଯସମାଧିସିଦ୍ଧିସୁଲଭେ ବୁଦ୍ଧିଂ ଵିଦଧ୍ଵଂ ବୁଧାଃ ॥ 3.35 ॥

ଆଯୁଃ କଲ୍ଲୋଲଲୋଲଂ କତିପଯଦିଵସସ୍ଥାଯିନୀ ଯୌଵନଶ୍ରୀର୍
ଅର୍ଥାଃ ସଂକଲ୍ପକଲ୍ପା ଘନସମଯତଡିଦ୍ଵିଭ୍ରମା ଭୋଗପୂଗାଃ ।
କଂଠାଶ୍ଲେଷୋପଗୂଢ ତଦପି ଚ ନ ଚିରଂ ଯତ୍ପ୍ରିଯାଭଃ ପ୍ରଣୀତଂ
ବ୍ରହ୍ମଣ୍ଯାସକ୍ତଚିତ୍ତା ଭଵତ ଭଵମଯାଂଭୋଧିପାରଂ ତରୀତୁମ୍ ॥ 3.36 ॥

କୃଚ୍ଛ୍ରେଣାମେଧ୍ଯମଧ୍ଯେ ନିଯମିତତନୁଭିଃ ସ୍ଥୀଯତେ ଗର୍ଭଵାସେ
କାଂତାଵିଶ୍ଲେଷଦୁଃଖଵ୍ଯତିକରଵିଷମୋ ଯୌଵନେ ଚୋପଭୋଗଃ ।
ଵାମାକ୍ଷୀଣାଂ ଅଵଜ୍ଞାଵିହସିତଵସତିର୍ଵୃଦ୍ଧଭାଵୋଽନ୍ଯସାଧୁଃ
ସଂସାରେ ରେ ମନୁଷ୍ଯା ଵଦତ ଯଦି ସୁଖଂ ସ୍ଵଲ୍ପଂ ଅପ୍ଯସ୍ତି କିଂଚିଥ୍ ॥ 3.37 ॥

ଵ୍ଯାଘ୍ରୀଵ ତିଷ୍ଠତି ଜରା ପରିତର୍ଜଯଂତୀ
ରୋଗାଶ୍ଚ ଶତ୍ରଵ ଇଵ ପ୍ରହରଂତି ଦେହମ୍ ।
ଆଯୁଃ ପରିସ୍ରଵଂତି ଭିନ୍ନଘଟାଦିଵାଂଭୋ
ଲୋକସ୍ତଥାପ୍ଯହିତଂ ଆଚରତୀତି ଚିତ୍ରମ୍ ॥ 3.38 ॥

ଭୋଗା ଭଂଗୁରଵୃତ୍ତଯୋ ବହୁଵିଧାସ୍ତୈରେଵ ଚାଯଂ ଭଵସ୍ତତ୍
କସ୍ଯେହ କୃତେ ପରିଭ୍ରମତ ରେ ଲୋକାଃ କୃତଂ ଚେଷ୍ଟତୈଃ ।
ଆଶାପାଶଶତାପଶାଂତିଵିଶଦଂ ଚେତଃସମାଧୀଯତାଂ
କାମୋତ୍ପତ୍ତିଵଶାତ୍ସ୍ଵଧାମନି ଯଦି ଶ୍ରଦ୍ଦେଯଂ ଅସ୍ମଦ୍ଵଚଃ ॥ 3.39 ॥

ସଖେ ଧନ୍ଯାଃ କେଚିତ୍ତ୍ରୁଟିତଭଵବଂଧଵ୍ଯତିକରା
ଵନାଂତେ ଚିତ୍ତାଂତର୍ଵିଷଂ ଅଵିଷଯାଶୀତ୍ଵିଷଗତାଃ ।
ଶରଚ୍ଚଂଦ୍ରଜ୍ଯୋତ୍ସ୍ନାଧଵଲଗଗନାଭୋଗସୁଭଗାଂ
ନଯଂତେ ଯେ ରାତ୍ରିଂ ସୁକୃତଚଯଚିଂତୈକଶରଣାଃ ॥ 3.391 ॥