ଶଂଭୁସ୍ଵଯଂଭୁହରଯୋ ହରିଣେକ୍ଷଣାନାଂ
ଯେନାକ୍ରିଯଂତ ସତତଂ ଗୃହକୁଂଭଦାସାଃ ।
ଵାଚାଂ ଅଗୋଚରଚରିତ୍ରଵିଚିତ୍ରିତାଯ
ତସ୍ମୈ ନମୋ ଭଗଵତେ ମକରଧ୍ଵଜାଯ ॥ 2.1 ॥

ସ୍ମିତେନ ଭାଵେନ ଚ ଲଜ୍ଜଯା ଭିଯା
ପରାଣ୍ମୁଖୈରର୍ଧକଟାକ୍ଷଵୀକ୍ଷଣୈଃ ।
ଵଚୋଭିରୀର୍ଷ୍ଯାକଲହେନ ଲୀଲଯା
ସମସ୍ତଭାଵୈଃ ଖଲୁ ବଂଧନଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 2.2 ॥

ଭ୍ରୂଚାତୁର୍ଯାତ୍କୁଷ୍ଚିତାକ୍ଷାଃ କଟାକ୍ଷାଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧା ଵାଚୋ ଲଜ୍ଜିତାଂତାଶ୍ଚ ହାସାଃ ।
ଲୀଲାମଂଦଂ ପ୍ରସ୍ଥିତଂ ଚ ସ୍ଥିତଂ ଚ
ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଏତଦ୍ଭୂଷଣଂ ଚାଯୁଧଂ ଚ ॥ 2.3 ॥

କ୍ଵଚିତ୍ସଭ୍ରୂଭଂଗୈଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଲଜ୍ଜାପରିଗତୈଃ
କ୍ଵଚିଦ୍ଭୂରିତ୍ରସ୍ତୈଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଲୀଲାଵିଲଲିତୈଃ ।
କୁମାରୀଣାଂ ଏତୈର୍ମଦନସୁଭଗୈର୍ନେତ୍ରଵଲିତୈଃ
ସ୍ଫୁରନ୍ନୀଲାବ୍ଜାନାଂ ପ୍ରକରପରିକୀର୍ଣା ଇଵ ଦିଶଃ ॥ 2.4 ॥

ଵକ୍ତ୍ରଂ ଚଂଦ୍ରଵିକାସି ପଂକଜପରୀହାସକ୍ଷମେ ଲୋଚନେ
ଵର୍ଣଃ ସ୍ଵର୍ଣଂ ଅପାକରିଷ୍ଣୁରଲିନୀଜିଷ୍ଣୁଃ କଚାନାଂ ଚଯଃ ।
ବକ୍ଷୋଜାଵିଭକୁଂଭଵିଭ୍ରମହରୌ ଗୁର୍ଵୀ ନିତଂବସ୍ଥଲୀ
ଵାଚାଂ ହାରି ଚ ମାର୍ଦଵଂ ଯୁଵତୀଷୁ ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ମଂଡନଂ ॥ 2.5 ॥

ସ୍ମିତକିଂଚିନ୍ମୁଗ୍ଧଂ ସରଲତରଲୋ ଦୃଷ୍ଟିଵିଭଵଃ
ପରିସ୍ପଂଦୋ ଵାଚାଂ ଅଭିନଵଵିଲାସୋକ୍ତିସରସଃ ।
ଗତାନାଂ ଆରଂଭଃ କିସଲଯିତଲୀଲାପରିକରଃ
ସ୍ପୃଶଂତ୍ଯାସ୍ତାରୁଣ୍ଯଂ କିଂ ଇଵ ନ ହି ରମ୍ଯଂ ମୃଗଦୃଶଃ ॥ 2.6 ॥

ଦ୍ରଷ୍ଟଵ୍ଯେଷୁ କିଂ ଉତ୍ତମଂ ମୃଗଦୃଶଃ ପ୍ରେମପ୍ରସନ୍ନଂ ମୁଖଂ
ଘ୍ରାତଵେଷ୍ଵପି କିଂ ତଦ୍^^ଆସ୍ଯପଵନଃ ଶ୍ରଵ୍ଯେଷୁ କିଂ ତଦ୍ଵଚଃ ।
କିଂ ସ୍ଵାଦ୍ଯେଷୁ ତଦ୍^^ଓଷ୍ଠପଲ୍ଲଵରସଃ ସ୍ପୃଶ୍ଯେଷୁ କିଂ ତଦ୍ଵପୁର୍ଧ୍ଯେଯଂ
କିଂ ନଵଯୌଵନେ ସହୃଦଯୈଃ ସର୍ଵତ୍ର ତଦ୍ଵିଭ୍ରମାଃ ॥ 2.7 ॥

ଏତାଶ୍ଚଲଦ୍ଵଲଯସଂହତିମେଖଲୋତ୍ଥଝଂକାର
ନୂପୁରପରାଜିତରାଜହଂସ୍ଯଃ ।
କୁର୍ଵଂତି କସ୍ଯ ନ ମନୋ ଵିଵଶଂ ତରୁଣ୍ଯୋ
ଵିତ୍ରସ୍ତମୁଗ୍ଧହରିଣୀସଦୃଶୈଃ କଟାକ୍ଷୈଃ ॥ 2.8 ॥

କୁଂକୁମପଂକକଲଂକିତଦେହା
ଗୌରପଯୋଧରକଂପିତହାରା ।
ନୂପୁରହଂସରଣତ୍ପଦ୍ମା
କଂ ନ ଵଶୀକୁରୁତେ ଭୁଵି ରାମା ॥ 2.9 ॥

ନୂନଂ ହି ତେ କଵିଵରା ଵିପରୀତଵାଚୋ
ଯେ ନିତ୍ଯଂ ଆହୁରବଲା ଇତି କାମିନୀସ୍ତାଃ ।
ଯାଭିର୍ଵିଲୋଲିତରତାରକଦୃଷ୍ଟିପାତୈଃ
ଶକ୍ରାଦଯୋଽପି ଵିଜିତାସ୍ତ୍ଵବଲାଃ କଥଂ ତାଃ ॥ 2.10 ॥

ନୂନଂ ଆଜ୍ଞାକରସ୍ତସ୍ଯାଃ ସୁଭ୍ରୁଵୋ ମକରଧ୍ଵଜଃ ।
ଯତସ୍ତନ୍ନେତ୍ରସଂଚାରସୂଚିତେଷୁ ପ୍ରଵର୍ତତେ ॥ 2.11 ॥

କେଶାଃ ସଂଯମିନଃ ଶ୍ରୁତେରପି ପରଂ ପାରଂ ଗତେ ଲୋଚନେ
ଅଂତର୍ଵକ୍ତ୍ରଂ ଅପି ସ୍ଵଭାଵଶୁଚିଭୀଃ କୀର୍ଣଂ ଦ୍ଵିଜାନାଂ ଗଣୈଃ ।
ମୁକ୍ତାନାଂ ସତତାଧିଵାସରୁଚିରୌ ଵକ୍ଷୋଜକୁଂଭାଵିମାଵିତ୍ଥଂ
ତନ୍ଵି ଵପୁଃ ପ୍ରଶାଂତଂ ଅପି ତେରାଗଂ କରୋତ୍ଯେଵ ନଃ ॥ 2.12 ॥

ମୁଗ୍ଧେ ଧାନୁଷ୍କତା କେଯଂ ଅପୂର୍ଵା ତ୍ଵଯି ଦୃଶ୍ଯତେ ।
ଯଯା ଵିଧ୍ଯସି ଚେତାଂସି ଗୁଣୈରେଵ ନ ସାଯକୈଃ ॥ 2.13 ॥

ସତି ପ୍ରଦୀପେ ସତ୍ଯଗ୍ନୌ ସତ୍ସୁ ତାରାରଵୀଂଦୁଷୁ ।
ଵିନା ମେ ମୃଗଶାଵାକ୍ଷ୍ଯା ତମୋଭୂତଂ ଇଦଂ ଜଗଥ୍ ॥ 2.14 ॥

ଉଦ୍ଵୃତ୍ତଃ ସ୍ତନଭାର ଏଷ ତରଲେ ନେତ୍ରେ ଚଲେ ଭ୍ରୂଲତେ
ରାଗାଧିଷ୍ଠିତଂ ଓଷ୍ଠପଲ୍ଲଵଂ ଇଦଂ କୁର୍ଵଂତୁ ନାମ ଵ୍ଯଥାଂ ।
ସୌଭାଗ୍ଯାକ୍ଷରମାଲିକେଵ ଲିଖିତା ପୁଷ୍ପାଯୁଧେନ ସ୍ଵଯଂ
ମଧ୍ଯସ୍ଥାପି କରୋତି ତାପଂ ଅଧିକଂ ରୋଉମ୍^^ଆଵଲିଃ କେନ ସା ॥ 2.15 ॥

ମୁଖେନ ଚଂଦ୍ରକାଂତେନ ମହାନୀଲୈଃ ଶିରୋରୁହୈଃ ।
କରାଭ୍ଯାଂ ପଦ୍ମରାଗାଭ୍ଯାଂ ରେଜେ ରତ୍ନମଯୀଵ ସା ॥ 2.16 ॥

ଗୁରୁଣା ସ୍ତନଭାରେଣ ମୁଖଚଂଦ୍ରେଣ ଭାସ୍ଵତା ।
ଶନୈଶ୍ଚରାଭ୍ଯାଂ ପାଦାଭ୍ଯାଂ ରେଜେ ଗ୍ରହମଯୀଵ ସା ॥ 2.17 ॥

ତସ୍ଯାଃ ସ୍ତନୌ ଯଦି ଘନୌ ଜଘନଂ ଚ ହାରି
ଵକ୍ତ୍ରଂ ଚ ଚାରୁ ତଵ ଚିତ୍ତ କିଂ ଆକୁଲତ୍ଵଂ ।
ପୁଣ୍ଯଂ କୁରୁଷ୍ଵ ଯଦି ତେଷୁ ତଵାସ୍ତି ଵାଂଛା
ପୁଣ୍ଯୈର୍ଵିନା ନ ହି ଭଵଂତି ସମୀହିତାର୍ଥାଃ ॥ 2.18 ॥

ଇମେ ତାରୁଣ୍ଯଶ୍ରୀନଵପରିମଲାଃ ପ୍ରୌଢସୁରତପ୍ରତାପ
ପ୍ରାରଂଭାଃ ସ୍ମରଵିଜଯଦାନପ୍ରତିଭୁଵଃ ।
ଚିରଂ ଚେତଶ୍ଚୋରା ଅଭିନଵଵିକାରୈକଗୁରଵୋ
ଵିଲାସଵ୍ଯାପାରାଃ କିଂ ଅପି ଵିଜଯଂତେ ମୃଗଦୃଶାଂ ॥ 2.19 ॥

ପ୍ରଣଯମଧୁରାଃ ପ୍ରେମୋଦ୍ଗାରା ରସାଶ୍ରଯତାଂ ଗତାଃ
ଫଣିତିମଧୁରା ମୁଗ୍ଧପ୍ରାଯାଃ ପ୍ରକାଶିତସମ୍ମଦାଃ ।
ପ୍ରକୃତିସୁଭଗା ଵିସ୍ରଂଭାର୍ଦ୍ରାଃ ସ୍ମରୋଦଯଦାଯିନୀ
ରହସି କିଂ ଅପି ସ୍ଵୈରାଲାପା ହରଂତି ମୃଗୀଦୃଶାଂ ॥ 2.20 ॥

ଵିଶ୍ରମ୍ଯ ଵିଶ୍ରମ୍ଯ ଵନଦ୍ରୁମାଣାଂ
ଛାଯାସୁ ତନ୍ଵୀ ଵିଚଚାର କାଚିତ୍ ।
ସ୍ତନୋତ୍ତରୀଯେଣ କରୋଦ୍ଧୃତେନ
ନିଵାରଯଂତୀ ଶଶିନୋ ମଯୂଖାନ୍ ॥ 2.21 ॥

ଅଦର୍ଶନେ ଦର୍ଶନମାତ୍ରକାମା
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ପରିଷ୍ଵଂଗସୁଖୈକଲୋଲା ।
ଆଲିଂଗିତାଯାଂ ପୁନରାଯତାକ୍ଷ୍ଯାମାଶାସ୍ମହେ
ଵିଗ୍ରହଯୋରଭେଦଂ ॥ 2.22 ॥

ମାଲତୀ ଶିରସି ଜୃଂଭଣଂ ମୁଖେ
ଚଂଦନଂ ଵପୁଷି କୁଂକୁମାଵିଲଂ ।
ଵକ୍ଷସି ପ୍ରିଯତମା ମଦାଲସା
ସ୍ଵର୍ଗ ଏଷ ପରିଶିଷ୍ଟ ଆଗମଃ ॥ 2.23 ॥

ପ୍ରାଙ୍ମାଂ ଏତି ମନାଗନାଗତରସଂ ଜାତାଭିଲାଷାଂ ତତଃ
ସଵ୍ରୀଡଂ ତଦନୁ ଶ୍ଲଥୋଦ୍ଯମଂ ଅଥ ପ୍ରଧ୍ଵସ୍ତଧୈର୍ଯଂ ପୁନଃ ।
ପ୍ରେମାର୍ଦ୍ରଂ ସ୍ପୃହଣୀଯନିର୍ଭରରହଃ କ୍ରୀଡାପ୍ରଗଲ୍ଭଂ ତତୋ
ନିଃସଂଗାଂଗଵିକର୍ଷଣାଧିକସୁଖରମ୍ଯଂ କୁଲସ୍ତ୍ରୀରତଂ ॥ 2.24 ॥

ଉରସି ନିପତିତାନାଂ ସ୍ରସ୍ତଧମ୍ମିଲ୍ଲକାନାଂ
ମୁକୁଲିତନଯନାନାଂ କିଂଚିଦ୍^^ଉନ୍ମୀଲିତାନାଂ ।
ଉପରି ସୁରତଖେଦସ୍ଵିନ୍ନଗଂଡସ୍ଥଲାନାମଧର
ମଧୁ ଵଧୂନାଂ ଭାଗ୍ଯଵଂତଃ ପିବଂତି ॥ 2.25 ॥

ଆମୀଲିତନଯନାନାଂ ଯଃ
ସୁରତରସୋଽନୁ ସଂଵିଦଂ ଭାତି ।
ମିଥୁରୈର୍ମିଥୋଽଵଧାରିତମଵିତଥମ୍
ଇଦଂ ଏଵ କାମନିର୍ବର୍ହଣଂ ॥ 2.26 ॥

ଇଦଂ ଅନୁଚିତଂ ଅକ୍ରମଶ୍ଚ ପୁଂସାଂ
ଯଦିହ ଜରାସ୍ଵପି ମନ୍ମଥା ଵିକାରାଃ ।
ତଦପି ଚ ନ କୃତଂ ନିତଂବିନୀନାଂ
ସ୍ତନପତନାଵଧି ଜୀଵିତଂ ରତଂ ଵା ॥ 2.27 ॥

ରାଜସ୍ତୃଷ୍ଣାଂବୁରାଶେର୍ନ ହି ଜଗତି ଗତଃ କଶ୍ଚିଦେଵାଵସାନଂ
କୋ ଵାର୍ଥୋଽର୍ଥୈଃ ପ୍ରଭୂତୈଃ ସ୍ଵଵପୁଷି ଗଲିତେ ଯୌଵନେ ସାନୁରାଗେ ।
ଗଚ୍ଛାମଃ ସଦ୍ମ ଯାଵଦ୍ଵିକସିତନଯନେଂଦୀଵରାଲୋକିନୀନାମାକ୍ରମ୍ଯାକ୍ରମ୍ଯ
ରୂପଂ ଝଟିତି ନ ଜରଯା ଲୁପ୍ଯତେ ପ୍ରେଯସୀନାଂ ॥ 2.28 ॥

ରାଗସ୍ଯାଗାରଂ ଏକଂ ନରକଶତମହାଦୁଃଖସଂପ୍ରାପ୍ତିହେତୁର୍ମୋହସ୍ଯୋତ୍ପତ୍ତି
ବୀଜଂ ଜଲଧରପଟଲଂ ଜ୍ଞାନତାରାଧିପସ୍ଯ ।
କଂଦର୍ପସ୍ଯୈକମିତ୍ରଂ ପ୍ରକଟିତଵିଵିଧସ୍ପଷ୍ଟଦୋଷପ୍ରବଂଧଂ
ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ନ ହ୍ଯର୍ଥଵ୍ରଜକୁଲଭଵନଯୌଵନାଦନ୍ଯଦସ୍ତି ॥ 2.29 ॥

ଶୃଂଗାରଦ୍ରୁମନୀରଦେ ପ୍ରସୃମରକ୍ରୀଡାରସସ୍ରୋତସି
ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନପ୍ରିଯବାଂଧଵେ ଚତୁରଵାଙ୍ମୁକ୍ତାଫଲୋଦନ୍ଵତି ।
ତନ୍ଵୀନେତ୍ରଚକୋରପାଵନଵିଧୌ ସୌଭାଗ୍ଯଲକ୍ଷ୍ମୀନିଧୌ
ଧନ୍ଯଃ କୋଽପି ନ ଵିକ୍ରିଯାଂ କଲଯତି ପ୍ରାପ୍ତେ ନଵେ ଯୌଵନେ ॥ 2.30 ॥

ସଂସାରେଽସ୍ମିନ୍ନସାରେ କୁନୃପତିଭଵନଦ୍ଵାରସେଵାକଲଂକଵ୍ଯାସଂଗ
ଵ୍ଯସ୍ତଧୈର୍ଯଂ କଥଂ ଅମଲଧିଯୋ ମାନସଂ ସଂଵିଦଧ୍ଯୁଃ ।
ଯଦ୍ଯେତାଃ ପ୍ରୋଦ୍ଯଦ୍^^ଇଂଦୁଦ୍ଯୁତିନିଚଯଭୃତୋ ନ ସ୍ଯୁରଂଭୋଜନେତ୍ରାଃ
ପ୍ରେଂଖତ୍କାଂଚୀକଲାପାଃ ସ୍ତନଭରଵିନମନ୍ମଧ୍ଯଭାଜସ୍ତରୁଣ୍ଯଃ ॥ 2.31 ॥

ସିଦ୍ଧାଧ୍ଯାସିତକଂଦରେ ହରଵୃଷସ୍କଂଧାଵରୁଗ୍ଣଦ୍ରୁମେ
ଗଂଗାଧୌତଶିଲାତଲେ ହିମଵତଃ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥିତେ ଶ୍ରେଯସି ।
କଃ କୁର୍ଵୀତ ଶିରଃ ପ୍ରଣାମମଲିନଂ ମ୍ଲାନଂ ମନସ୍ଵୀ ଜନୋ
ଯଦ୍ଵିତ୍ରସ୍ତକୁରଂଗଶାଵନଯନା ନ ସ୍ଯୁଃ ସ୍ମରାସ୍ତ୍ରଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 2.32 ॥

ସଂସାର ତଵ ପର୍ଯଂତପଦଵୀ ନ ଦଵୀଯସୀ ।
ଅଂତରା ଦୁସ୍ତରା ନ ସ୍ଯୁର୍ଯଦି ତେ ମଦିରେକ୍ଷଣାଂ ॥ 2.33 ॥

ଦିଶ ଵନହରିଣୀଭ୍ଯୋ ଵଂଶକାଂଡଚ୍ଛଵୀନାଂ
କଵଲଂ ଉପଲକୋଟିଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲଂ କୁଶାନାଂ ।
ଶକଯୁଵତିକପୋଲାପାଂଡୁତାଂବୂଲଵଲ୍ଲୀଦଲମ୍
ଅରୁଣନଖାଗ୍ରୈଃ ପାଟିତଂ ଵା ଵଧୂଭ୍ଯଃ ॥ 2.34 ॥

ଅସାରାଃ ସର୍ଵେ ତେ ଵିରତିଵିରସାଃ ପାପଵିଷଯା
ଜୁଗୁପ୍ସ୍ଯଂତାଂ ଯଦ୍ଵା ନନୁ ସକଲଦୋଷାସ୍ପଦଂ ଇତି ।
ତଥାପ୍ଯେତଦ୍ଭୂମୌ ନହି ପରହିତାତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ଅଧିକଂ
ନ ଚାସ୍ମିନ୍ସଂସାରେ କୁଵଲଯଦୃଶୋ ରମ୍ଯଂ ଅପରଂ ॥ 2.35 ॥

ଏତତ୍କାମଫଲୋ ଲୋକେ ଯଦ୍ଦ୍ଵଯୋରେକଚିତ୍ତତା ।
ଅନ୍ଯଚିତ୍ତକୃତେ କାମେ ଶଵଯୋରିଵ ସଂଗମଃ ॥ 2.351 ॥

ମାତ୍ସର୍ଯଂ ଉତ୍ସାର୍ଯ ଵିଚାର୍ଯ କାର୍ଯମାର୍ଯାଃ
ସମର୍ଯାଦଂ ଇଦଂ ଵଦଂତୁ ।
ସେଵ୍ଯା ନିତଂବାଃ କିଂ ଉ ଭୂଧରାଣାମତ
ସ୍ମରସ୍ମେରଵିଲାସିନୀନାଂ ॥ 2.36 ॥

ସଂସାରେ ସ୍ଵପ୍ନସାରେ ପରିଣତିତରଲେ ଦ୍ଵେ ଗତୀ ପଂଡିତାନାଂ
ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନାମୃତାଂଭଃପ୍ଲଵଲଲିତଧିଯାଂ ଯାତୁ କାଲଃ କଥଂଚିତ୍ ।
ନୋ ଚେନ୍ମୁଗ୍ଧାଂଗନାନାଂ ସ୍ତନଜଘନଘନାଭୋଗସଂଭୋଗିନୀନାଂ
ସ୍ଥୂଲୋପସ୍ଥସ୍ଥଲୀଷୁ ସ୍ଥଗିତକରତଲସ୍ପର୍ଶଲୀଲୋଦ୍ଯମାନାଂ ॥ 2.37 ॥

ଆଵାସଃ କ୍ରିଯତାଂ ଗଂଗେ ପାପହାରିଣି ଵାରିଣି ।
ସ୍ତନଦ୍ଵଯେ ତରୁଣ୍ଯା ଵା ମନୋହାରିଣି ହାରିଣି ॥ 2.38 ॥

କିଂ ଇହ ବହୁଭିରୁକ୍ତୈର୍ଯୁକ୍ତିଶୂନ୍ଯୈଃ ପ୍ରଲାପୈର୍ଦ୍ଵଯମ୍
ଇହ ପୁରୁଷାଣାଂ ସର୍ଵଦା ସେଵନୀଯଂ ।
ଅଭିନଵମଦଲୀଲାଲାଲସଂ ସୁଂଦରୀଣାଂ
ସ୍ତନଭରପରିଖିନ୍ନଂ ଯୌଵନଂ ଵା ଵନଂ ଵା ॥ 2.39 ॥

ସତ୍ଯଂ ଜନା ଵଚ୍ମି ନ ପକ୍ଷପାତାଲ୍
ଲୋକେଷୁ ସପ୍ତସ୍ଵପି ତଥ୍ଯଂ ଏତତ୍ ।
ନାନ୍ଯନ୍ମନୋହାରି ନିତଂବିନୀଭ୍ଯୋ
ଦୁଃଖୈକହେତୁର୍ନ ଚ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯଃ ॥ 2.40 ॥

କାଂତେତ୍ଯୁତ୍ପଲଲୋଚନେତି ଵିପୁଲଶ୍ରୋଣୀଭରେତ୍ଯୁନ୍ନମତ୍ପୀନୋତ୍ତୁଂଗ
ପଯୋଧରେତି ସମୁଖାଂଭୋଜେତି ସୁଭ୍ରୂରିତି ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ମାଦ୍ଯତି ମୋଦତେଽଭିରମତେ ପ୍ରସ୍ତୌତି ଵିଦ୍ଵାନପି
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଶୁଚିଭସ୍ତ୍ରିକାଂ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ଅହୋ ମୋହସ୍ଯ ଦୁଶ୍ଚେଷ୍ଟିତଂ ॥ 2.41 ॥

ସ୍ମୃତା ଭଵତି ତାପାଯ ଦୃଷ୍ଟା ଚୋନ୍ମାଦକାରିଣୀ ।
ସ୍ପୃଷ୍ଟା ଭଵତି ମୋହାଯ ସା ନାମ ଦଯିତା କଥଂ ॥ 2.42 ॥

ତାଵଦେଵାମୃତମଯୀ ଯାଵଲ୍ଲୋଚନଗୋଚରା ।
ଚକ୍ଷୁଷ୍ପଥାଦତୀତା ତୁ ଵିଷାଦପ୍ଯତିରିଚ୍ଯତେ ॥ 2.43 ॥

ନାମୃତଂ ନ ଵିଷଂ କିଂଚିଦେତାଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା ନିତଂବିନୀଂ ।
ସୈଵାମୃତଲତା ରକ୍ତା ଵିରକ୍ତା ଵିଷଵଲ୍ଲରୀ ॥ 2.44 ॥

ଆଵର୍ତଃ ସଂଶଯାନାଂ ଅଵିନଯଭୁଵନଂ ପଟ୍ଟଣଂ ସାହସାନାଂ
ଦୋଷାଣାଂ ସନ୍ନିଧାନଂ କପଟଶତମଯଂ କ୍ଷେତ୍ରଂ ଅପ୍ରତ୍ଯଯାନାଂ ।
ସ୍ଵର୍ଗଦ୍ଵାରସ୍ଯ ଵିଘ୍ନୋ ନରକପୁରମୁଖ ସର୍ଵମାଯାକରଂଡଂ
ସ୍ତ୍ରୀଯଂତ୍ରଂ କେନ ସୃଷ୍ଟଂ ଵିଷଂ ଅମୃତମଯଂ ପ୍ରାଣିଲୋକସ୍ଯ ପାଶଃ ॥ 2.45 ॥

ନୋ ସତ୍ଯେନ ମୃଗାଂକ ଏଷ ଵଦନୀଭୂତୋ ନ ଚେଂଦୀଵରଦ୍ଵଂଦ୍ଵଂ
ଲୋଚନତାଂ ଗତ ନ କନକୈରପ୍ଯଂଗଯଷ୍ଟିଃ କୃତା ।
କିଂତ୍ଵେଵଂ କଵିଭିଃ ପ୍ରତାରିତମନାସ୍ତତ୍ତ୍ଵଂ ଵିଜାନନ୍ନପି
ତ୍ଵଙ୍ମାଂସାସ୍ଥିମଯଂ ଵପୁର୍ମୃଗଦୃଶାଂ ମଂଦୋ ଜନଃ ସେଵତେ ॥ 2.46 ॥

ଲୀଲାଵତୀନାଂ ସହଜା ଵିଲାସାସ୍ତ
ଏଵ ମୂଢସ୍ଯ ହୃଦି ସ୍ଫୁରଂତି ।
ରାଗୋ ନଲିନ୍ଯା ହି ନିସର୍ଗସିଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର
ଭ୍ରମ୍ତ୍ଯେଵ ଵୃଥା ଷଡ୍^^ଅଂଘ୍ରିଃ ॥ 2.47 ॥

ସଂମୋହଯଂତି ମଦଯଂତି ଵିଡଂବଯଂତି
ନିର୍ଭର୍ତ୍ସ୍ଯଂତି ରମଯଂତି ଵିଷାଦଯଂତି ।
ଏତାଃ ପ୍ରଵିଶ୍ଯ ସଦଯଂ ହୃଦଯଂ ନରାଣାଂ
କିଂ ନାମ ଵାମନଯନା ନ ସମାଚରଂତି ॥ 2.471 ॥

ଯଦେତତ୍ପୂର୍ଣେଂଦୁଦ୍ଯୁତିହରଂ ଉଦାରାକୃତି ପରଂ
ମୁଖାବ୍ଜଂ ତନ୍ଵଂଗ୍ଯାଃ କିଲ ଵସତି ଯତ୍ରାଧରମଧୁ ।
ଇଦଂ ତତ୍କିଂ ପାକଦ୍ରୁମଫଲଂ ଇଦାନୀଂ ଅତିରସଵ୍ଯତୀତେଽସ୍ମିନ୍
କାଲେ ଵିଷଂ ଇଵ ଭଵିଷ୍ଯ୍ତ୍ଯସୁଖଦଂ ॥ 2.48 ॥

ଉନ୍ମୀଲତ୍ତ୍ରିଵଲୀତରଂଗନିଲଯା ପ୍ରୋତ୍ତୁଂଗପୀନସ୍ତନଦ୍ଵଂଦ୍ଵେନୋଦ୍ଗତ
ଚକ୍ରଵାକଯୁଗଲା ଵକ୍ତ୍ରାଂବୁଜୋଦ୍ଭାସିନୀ ।
କାଂତାକାରଧରା ନଦୀଯଂ ଅଭିତଃ କ୍ରୂରାତ୍ର ନାପେକ୍ଷତେ
ସଂସାରାର୍ଣଵମଜ୍ଜନଂ ଯଦି ତଦା ଦୂରେଣ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯତାଂ ॥ 2.49 ॥

ଜଲ୍ପଂତି ସାର୍ଧଂ ଅନ୍ଯେନ ପଶ୍ଯଂତ୍ଯନ୍ଯଂ ସଵିଭ୍ରମାଃ ।
ହୃଦ୍ଗତଂ ଚିଂତଯଂତ୍ଯନ୍ଯଂ ପ୍ରିଯଃ କୋ ନାମ ଯୋଷିତାଂ ॥ 2.50 ॥

ମଧୁ ତିଷ୍ଠତି ଵାଚି ଯୋଷିତାଂ ହୃଦି ହାଲାହଲଂ ଏଵ କେଵଲଂ ।
ଅତ^^ଏଵ ନିପୀଯତେଽଧରୋ ହୃଦଯଂ ମୁଷ୍ଟିଭିରେଵ ତାଡ୍ଯତେ ॥ 2.51 ॥

ଅପସର ସଖେ ଦୂରାଦସ୍ମାତ୍କଟାକ୍ଷଵିଷାନଲାତ୍
ପ୍ରକୃତିଵିଷମାଦ୍ଯୋଷିତ୍ସର୍ପାଦ୍ଵିଲାସଫଣାଭୃତଃ ।
ଇତରଫଣିନା ଦଷ୍ଟଃ ଶକ୍ଯଶ୍ଚିକିତ୍ସିତୁଂ ଔଷଧୈଶ୍ଚତୁର୍
ଵନିତାଭୋଗିଗ୍ରସ୍ତଂ ହି ମଂତ୍ରିଣଃ ॥ 2.52 ॥

ଵିସ୍ତାରିତଂ ମକରକେତନଧୀଵରେଣ
ସ୍ତ୍ରୀସଂଜ୍ଞିତଂ ବଡିଶଂ ଅତ୍ର ଭଵାଂବୁରାଶୌ ।
ଯେନାଚିରାତ୍ତଦ୍^^ଅଧରାମିଷଲୋଲମର୍ତ୍ଯ
ମତ୍ସ୍ଯାନ୍ଵିକୃଷ୍ଯ ଵିପଚତ୍ଯନୁରାଗଵହ୍ନୌ ॥ 2.53 ॥

କାମିନୀକାଯକାଂତାରେ କୁଚପର୍ଵତଦୁର୍ଗମେ ।
ମା ସଂଚର ମନଃ ପାଂଥ ତତ୍ରାସ୍ତେ ସ୍ମରତସ୍କରଃ ॥ 2.54 ॥

ଵ୍ଯାଦୀର୍ଘେଣ ଚଲେନ ଵକ୍ତ୍ରଗତିନା ତେଜସ୍ଵିନା ଭୋଗିନା
ନୀଲାବ୍ଜଦ୍ଯୁତିନାହିନା ପରଂ ଅହଂ ଦୃଷ୍ଟୋ ନ ତଚ୍ଚକ୍ଷୁଷା ।
ଦୃଷ୍ଟେ ସଂତି ଚିକିତ୍ସକା ଦିଶି ଦିଶି ପ୍ରାଯେଣ ଦର୍ମାର୍ଥିନୋ
ମୁଗ୍ଧାକ୍ଷ୍କ୍ଷଣଵୀକ୍ଷିତସ୍ଯ ନ ହି ମେ ଵୈଦ୍ଯୋ ନ ଚାପ୍ଯୌଷଧଂ ॥ 2.55 ॥

ଇହ ହି ମଧୁରଗୀତଂ ନୃତ୍ଯଂ ଏତଦ୍ରସୋଽଯଂ
ସ୍ଫୁରତି ପରିମଲୋଽସୌ ସ୍ପର୍ଶ ଏଷ ସ୍ତନାନାଂ ।
ଇତି ହତପରମାର୍ଥୈରିଂଦ୍ରିଯୈର୍ଭ୍ରାମ୍ଯମାଣଃ
ସ୍ଵହିତକରଣଧୂର୍ତୈଃ ପଂଚଭିର୍ଵଂଚିତୋଽସ୍ମି ॥ 2.56 ॥

ନ ଗମ୍ଯୋ ମଂତ୍ରାଣାଂ ନ ଚ ଭଵତି ଭୈଷଜ୍ଯଵିଷଯୋ
ନ ଚାପି ପ୍ରଧ୍ଵଂସଂ ଵ୍ରଜତି ଵିଵିଧୈଃ ଶାଂତିକଶତୈଃ ।
ଭ୍ରମାଵେଶାଦଂଗେ କଂ ଅପି ଵିଦଧଦ୍ଭଂଗଂ ଅସକୃତ୍
ସ୍ମରାପସ୍ମାରୋଽଯଂ ଭ୍ରମଯତି ଦୃଶଂ ଘୂର୍ଣଯତି ଚ ॥ 2.57 ॥

ଜାତ୍ଯ୍^^ଅଂଧାଯ ଚ ଦୁର୍ମୁଖାଯ ଚ ଜରାଜୀର୍ଣା ଖିଲାଂଗାଯ ଚ
ଗ୍ରାମୀଣାଯ ଚ ଦୁଷ୍କୁଲାଯ ଚ ଗଲତ୍କୁଷ୍ଠାଭିଭୂତାଯ ଚ ।
ଯଚ୍ଛଂତୀଷୁ ମନୋହରଂ ନିଜଵପୁଲକ୍ଷ୍ମୀଲଵଶ୍ରଦ୍ଧଯା
ପଣ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଵିଵେକକଲ୍ପଲତିକାଶସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜ୍ଯେତ କଃ ॥ 2.58 ॥

ଵେଶ୍ଯାସୌ ମଦନଜ୍ଵାଲା
ରୂପେଽଂଧନଵିଵର୍ଧିତା ।
କାମିଭିର୍ଯତ୍ର ହୂଯଂତେ
ଯୌଵନାନି ଧନାନି ଚ ॥ 2.59 ॥

କଶ୍ଚୁଂବତି କୁଲପୁରୁଷୋ ଵେଶ୍ଯାଧରପଲ୍ଲଵଂ ମନୋଜ୍ଞଂ ଅପି ।
ଚାରଭଟଚୋରଚେଟକନଟଵିଟନିଷ୍ଠୀଵନଶରାଵଂ ॥ 2.60 ॥

ଧନ୍ଯାସ୍ତ ଏଵ ଧଵଲାଯତଲୋଚନାନାଂ
ତାରୁଣ୍ଯଦର୍ପଘନପୀନପଯୋଧରାଣାଂ ।
କ୍ଷାମୋଦରୋପରି ଲସତ୍ତ୍ରିଵଲୀଲତାନାଂ
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵାକୃତିଂ ଵିକୃତିଂ ଏତି ମନୋ ନ ଯେଷାଂ ॥ 2.61 ॥

ବାଲେ ଲୀଲାମୁକୁଲିତଂ ଅମୀ ମଂଥରା ଦୃଷ୍ଟିପାତାଃ
କିଂ କ୍ଷିପ୍ଯଂତେ ଵିରମଵିରମ ଵ୍ଯର୍ଥ ଏଷ ଶ୍ରମସ୍ତେ ।
ସଂପ୍ରତ୍ଯନ୍ଯେ ଵଯଂ ଉପରତଂ ବାଲ୍ଯଂ ଆସ୍ଥା ଵନାଂତେ
କ୍ଷୀଣୋ ମୋହସ୍ତୃଣଂ ଇଵ ଜଗଜ୍ଜାଲଂ ଆଲୋକଯାମଃ ॥ 2.62 ॥

ଇଯଂ ବାଲା ମାଂ ପ୍ରତ୍ଯନଵରତଂ ଇଂଦୀଵରଦଲପ୍ରଭା
ଚୀରଂ ଚକ୍ଷୁଃ କ୍ଷିପତି କିଂ ଅଭିପ୍ରେତଂ ଅନଯା ।
ଗତୋ ମୋହୋଽସ୍ମାକଂ ସ୍ମରଶବରବାଣଵ୍ଯତିକରଜ୍ଵର
ଜ୍ଵାଲା ଶାଂତା ତଦପି ନ ଵରାକୀ ଵିରମତି ॥ 2.63 ॥

କିଂ କଂଦର୍ପ କରଂ କଦର୍ଥଯସି ରେ କୋଦଂଡଟଂକାରିତଂ
ରେ ରେ କୋକିଲ କୋଉମ୍^^ଅଲଂ କଲରଵଂ କିଂ ଵା ଵୃଥା ଜଲ୍ପସି ।
ମୁଗ୍ଧେ ସ୍ନିଗ୍ଧଵିଦଗ୍ଧଚାରୁମଧୁରୈର୍ଲୋଲୈଃ କଟାକ୍ଷୈରଲଂ
ଚେତଶ୍ଚୁଂବିତଚଂଦ୍ରଚୂଡଚରଣଧ୍ଯାନାମୃତଂ ଵର୍ତତେ ॥ 2.64 ॥

ଵିରହେଽପି ସଂଗମଃ ଖଲୁ
ପରସ୍ପରଂ ସଂଗତଂ ମନୋ ଯେଷାଂ ।
ହୃଦଯଂ ଅପି ଵିଘଟ୍ଟିତଂ ଚେତ୍
ସଂଗୀ ଵିରହଂ ଵିଶେଷଯତି ॥ 2.65 ॥

କିଂ ଗତେନ ଯଦି ସା ନ ଜୀଵତି
ପ୍ରାଣିତି ପ୍ରିଯତମା ତଥାପି କିଂ ।
ଇତ୍ଯୁଦୀକ୍ଷ୍ଯ ନଵମେଘମାଲିକାଂ
ନ ପ୍ରଯାତି ପଥିକଃ ସ୍ଵମଂଦିରଂ ॥ 2.66 ॥

ଵିରମତ ବୁଧା ଯୋଷିତ୍ସଂଗାତ୍ସୁଖାତ୍କ୍ଷଣଭଂଗୁରାତ୍
କୁରୁତ କରୁଣାମୈତ୍ରୀପ୍ରଜ୍ଞାଵଧୂଜନସଂଗମଂ ।
ନ ଖଲୁ ନରକେ ହାରାକ୍ରାଂତଂ ଘନସ୍ତନମଂଡଲଂ
ଶରଣଂ ଅଥଵା ଶ୍ରୋଣୀବିଂବଂ ରଣନ୍ମଣିମେଖଲଂ ॥ 2.67 ॥

ଯଦା ଯୋଗାଭ୍ଯାସଵ୍ଯସନକୃଶଯୋରାତ୍ମମନସୋରଵିଚ୍ଛିନ୍ନା
ମୈତ୍ରୀ ସ୍ଫୁରତି କୃତିନସ୍ତସ୍ଯ କିଂ ଉ ତୈଃ ।
ପ୍ରିଯାଣାଂ ଆଲାପୈରଧରମଧୁଭିର୍ଵକ୍ତ୍ରଵିଧୁଭିଃ
ସନିଶ୍ଵାସାମୋଦୈଃ ସକୁଚକଲଶାଶ୍ଲେଷସୁରତୈଃ ॥ 2.68 ॥

ଯଦାସୀଦଜ୍ଞାନଂ ସ୍ମରତିମିରସଂଚାରଜନିତଂ
ତଦା ଦୃଷ୍ଟନାରୀମଯଂ ଇଦଂ ଅଶେଷଂ ଜଗଦିତି ।
ଇଦାନୀଂ ଅସ୍ମାକଂ ପଟୁତରଵିଵେକାଂଜନଜୁଷାଂ
ସମୀଭୂତା ଦୃଷ୍ଟିସ୍ତ୍ରିଭୁଵନଂ ଅପି ବ୍ରହ୍ମ ମନୁତେ ॥ 2.69 ॥

ତାଵଦେଵ କୃତିନାଂ ଅପି ସ୍ଫୁରତ୍ଯେଷ
ନିର୍ମଲଵିଵେକଦୀପକଃ ।
ଯାଵଦେଵ ନ କୁରଂଗଚକ୍ଷୁଷାଂ
ତାଡ୍ଯତେ ଚଟୁଲଲୋଚନାଂଚଲୈଃ ॥ 2.70 ॥

ଵଚସି ଭଵତି ସଂଗତ୍ଯାଗଂ ଉଦ୍ଦିଶ୍ଯ ଵାର୍ତା
ଶ୍ରୁତିମୁଖରମୁଖାନାଂ କେଵଲଂ ପଂଡିତାନାଂ ।
ଜଘନଂ ଅରୁଣରତ୍ନଗ୍ରଂଥିକାଂଚୀକଲାପଂ
କୁଵଲଯନଯନାନାଂ କୋ ଵିହାତୁଂ ସମର୍ଥଃ ॥ 2.71 ॥

ସ୍ଵପରପ୍ରତାରକୋଽସୌ
ନିଂଦତି ଯୋଽଲୀକପଂଡିତୋ ଯୁଵତୀଃ ।
ଯସ୍ମାତ୍ତପସୋଽପି ଫଲଂ
ସ୍ଵର୍ଗଃ ସ୍ଵର୍ଗେଽପି ଚାପ୍ସରସଃ ॥ 2.72 ॥

ମତ୍ତେଭକୁଂଭଦଲନେ ଭୁଵି ସଂତି ଧୀରାଃ
କେଚିତ୍ପ୍ରଚଂଡମୃଗରାଜଵଧେଽପି ଦକ୍ଷାଃ ।
କିଂତୁ ବ୍ରଵୀମି ବଲିନାଂ ପୁରତଃ ପ୍ରସହ୍ଯ
କଂଦର୍ପଦର୍ପଦଲନେ ଵିରଲା ମନୁଷ୍ଯାଃ ॥ 2.73 ॥

ସନ୍ମାର୍ଗେ ତାଵଦାସ୍ତେ ପ୍ରଭଵତି ଚ ନରସ୍ତାଵଦେଵେଂଦ୍ରିଯାଣାଂ
ଲଜ୍ଜାଂ ତାଵଦ୍ଵିଧତ୍ତେ ଵିନଯଂ ଅପି ସମାଲଂବତେ ତାଵଦେଵ ।
ଭ୍ରୂଚାପାକୃଷ୍ଟମୁକ୍ତାଃ ଶ୍ରଵଣପଥଗତା ନୀଲପକ୍ଷ୍ମାଣ ଏତେ
ଯାଵଲ୍ଲୀଲାଵତୀନାଂ ହୃଦି ନ ଧୃତିମୁଷୋ ଦୃଷ୍ଟିବାଣାଃ ପତଂତି ॥ 2.74 ॥

ଉନ୍ମତ୍ତପ୍ରେମସଂରଂଭାଦ୍
ଆରଭଂତେ ଯଦ୍^^ଅଂଗନାଃ ।
ତତ୍ର ପ୍ରତ୍ଯୂହଂ ଆଧାତୁଂ
ବ୍ରହ୍ମାପି ଖଲୁ କାତରଃ ॥ 2.75 ॥

ତାଵନ୍ମହତ୍ତ୍ଵଂ ପାଂଡିତ୍ଯଂ
କୁଲୀନତ୍ଵଂ ଵିଵେକିତା ।
ଯାଵଜ୍ଜ୍ଵଲତି ନାଂଗେଷୁ
ହତଃ ପଂଚେଷୁପାଵକଃ ॥ 2.76 ॥

ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞୋଽପି ପ୍ରଗୁଣିତନଯୋଽତ୍ଯାଂତବାଧାପି ବାଢଂ
ସଂସାରେଽସ୍ମିନ୍ଭଵତି ଵିରଲୋ ଭାଜନଂ ସଦ୍ଗତୀନାଂ ।
ଯେନୈତସ୍ମିନ୍ନିରଯନଗରଦ୍ଵାରଂ ଉଦ୍ଘାଟଯଂତୀ
ଵାମାକ୍ଷୀଣାଂ ଭଵତି କୁଟିଲା ଭ୍ରୂଲତା କୁଂଚିକେଵ ॥ 2.77 ॥

କୃଶଃ କାଣଃ ଖଂଜଃ ଶ୍ରଵଣରହିତଃ ପୁଚ୍ଛଵିକଲୋ
ଵ୍ରଣୀ ପୂଯକ୍ଲିନ୍ନଃ କୃମିକୁଲଶତୈରାଵୃତତନୁଃ ।
କ୍ଷୁଧା କ୍ଷାମୋ ଜୀର୍ଣଃ ପିଠରକକପାଲାର୍ପିତଗଲଃ
ଶୁନୀଂ ଅନ୍ଵେତି ଶ୍ଵା ହତଂ ଅପି ଚ ହଂତ୍ଯେଵ ମଦନଃ ॥ 2.78 ॥

ସ୍ତ୍ରୀମୁଦ୍ରାଂ କୁସୁମାଯୁଧସ୍ଯ ଜଯିନୀଂ ସର୍ଵାର୍ଥସଂପତ୍କରୀଂ
ଯେ ମୂଢାଃ ପ୍ରଵିହାଯ ଯାଂତି କୁଧିଯୋ ମିଥ୍ଯାଫଲାନ୍ଵେଷିଣଃ ।
ତେ ତେନୈଵ ନିହତ୍ଯ ନିର୍ଦଯତରଂ ନଗ୍ନୀକୃତା ମୁଂଡିତାଃ
କେଚିତ୍ପଂଚଶିଖୀକୃତାଶ୍ଚ ଜଟିଲାଃ କାପାଲିକାଶ୍ଚାପରେ ॥ 2.79 ॥

ଵିଶ୍ଵାମିତ୍ରପରାଶରପ୍ରଭୃତଯୋ ଵାତାଂବୁପର୍ଣାଶନାସ୍ତେଽପି
ସ୍ତ୍ରୀମୁଖପଂକଜଂ ସୁଲଲିତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵୈଵ ମୋହଂ ଗତାଃ ।
ଶାଲ୍ଯନ୍ନଂ ସଘୃତଂ ପଯୋଦଧିଯୁତଂ ଯେ ଭୁଂଜତେ ମାନଵାସ୍ତେଷାମ୍
ଇଂଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହୋ ଯଦି ଭଵେଦ୍ଵିଂଧ୍ଯଃ ପ୍ଲଵେତ୍ସାଗରେ ॥ 2.80 ॥

ପରିମଲଭୃତୋ ଵାତାଃ ଶାଖା ନଵାଂକୁରକୋଟଯୋ
ମଧୁରଵିଧୁରୋତ୍କଂଠାଭାଜଃ ପ୍ରିଯା ପିକପକ୍ଷିଣାଂ ।
ଵିରଲଵିରସସ୍ଵେଦୋଦ୍ଗାରା ଵଧୂଵଦନେଂଦଵଃ
ପ୍ରସରତି ମଧୌ ଧାତ୍ର୍ଯାଂ ଜାତୋ ନ କସ୍ଯ ଗୁଣୋଦଯଃ ॥ 2.81 ॥

ମଧୁରଯଂ ମଧୁରୈରପି କୋକିଲା
କଲରଵୈର୍ମଲଯସ୍ଯ ଚ ଵାଯୁଭିଃ ।
ଵିରହିଣଃ ପ୍ରହିଣସ୍ତି ଶରୀରିଣୋ
ଵିପଦି ହଂତ ସୁଧାପି ଵିଷାଯତେ ॥ 2.82 ॥

ଆଵାସଃ କିଲକିଂଚିତସ୍ଯ ଦଯିତାପାର୍ଶ୍ଵେ ଵିଲାସାଲସାଃ
କର୍ଣେ କୋକିଲକାମିନୀକଲରଵଃ ସ୍ମେରୋ ଲତାମଂଡପଃ ।
ଗୋଷ୍ଠୀ ସତ୍କଵିଭିଃ ସମଂ କତିପଯୈର୍ମୁଗ୍ଧାଃ ସୁଧାଂଶୋଃ କରାଃ
କେଷାଂଚିତ୍ସୁଖଯଂତି ଚାତ୍ର ହୃଦଯଂ ଚୈତ୍ରେ ଵିଚିତ୍ରାଃ କ୍ଷପାଃ ॥ 2.83 ॥

ପାଂଥ ସ୍ତ୍ରୀଵିରହାନଲାହୁତିକଲାଂ ଆତନ୍ଵତୀ ମଂଜରୀମାକଂଦେଷୁ
ପିକାଂଗନାଭିରଧୁନା ସୋତ୍କଂଠଂ ଆଲୋକ୍ଯତେ ।
ଅପ୍ଯେତେ ନଵପାଟଲାପରିମଲପ୍ରାଗ୍ଭାରପାଟଚ୍ଚରା
ଵାଂତିକ୍ଲାଂତିଵିତାନତାନଵକୃତଃ ଶ୍ରୀଖଂଡଶୈଲାନିଲାଃ ॥ 2.84 ॥

ପ୍ରଥିତଃ ପ୍ରଣଯଵତୀନାଂ
ତାଵତ୍ପଦଂ ଆତନୋତୁ ହୃଦି ମାନଃ ।
ଭଵତି ନ ଯାଵଚ୍ଚଂଦନତରୁ
ସୁରଭିର୍ମଲଯପଵମାନଃ ॥ 2.85 ॥

ସହକାରକୁସୁମକେସରନିକର
ଭରାମୋଦମୂର୍ଚ୍ଛିତଦିଗ୍^^ଅଂତେ ।
ମଧୁରମଧୁରଵିଧୁରମଧୁପେ
ମଧୌ ଭଵେତ୍କସ୍ଯ ନୋତ୍କଂଠା ॥ 2.86 ॥

ଅଚ୍ଛାଚ୍ଛଚଂଦନରସାର୍ଦ୍ରତରା ମୃଗାକ୍ଷ୍ଯୋ
ଧାରାଗୃହାଣି କୁସୁମାନି ଚ କୋଉମ୍^^ଉଦୀ ଚ ।
ମଂଦୋ ମରୁତ୍ସୁମନସଃ ଶୁଚି ହର୍ମ୍ଯପୃଷ୍ଠଂ
ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ମଦଂ ଚ ମଦନଂ ଚ ଵିଵର୍ଧଯଂତି ॥ 2.87 ॥

ସ୍ରଜୋ ହୃଦ୍ଯାମୋଦା ଵ୍ଯଜନପଵନଶ୍ଚଂଦ୍ରକିରଣାଃ
ପରାଗଃ କାସାରୋ ମଲଯଜରଜଃ ଶୀଧୁ ଵିଶଦଂ ।
ଶୁଚିଃ ସୌଧୋତ୍ସଂଗଃ ପ୍ରତନୁ ଵସନଂ ପଂକଜଦୃଶୋ
ନିଦାଘର୍ତାଵେତଦ୍ଵିଲସତି ଲଭଂତେ ସୁକୃତିନଃ ॥ 2.88 ॥

ସୁଧାଶୁଭ୍ରଂ ଧାମ ସ୍ଫୁରଦ୍^^ଅମଲରଶ୍ମିଃ ଶଶଧରଃ
ପ୍ରିଯାଵକ୍ତ୍ରାଂଭୋଜଂ ମଲଯଜରଜଶ୍ଚାତିସୁରଭିଃ ।
ସ୍ରଜୋ ହୃଦ୍ଯାମୋଦାସ୍ତଦିଦଂ ଅଖିଲଂ ରାଗିଣି ଜନେ
କରୋତ୍ଯଂତଃ କ୍ଷୋଭଂ ନ ତୁ ଵିଷଯସଂସର୍ଗଵିମୁଖେ ॥ 2.89 ॥

ତରୁଣୀଵେଷୋଦ୍ଦୀପିତକାମା
ଵିକସଜ୍ଜାତୀପୁଷ୍ପସୁଗଂଧିଃ ।
ଉନ୍ନତପୀନପଯୋଧରଭାରା
ପ୍ରାଵୃଟ୍ତନୁତେ କସ୍ଯ ନ ହର୍ଷଂ ॥ 2.90 ॥

ଵିଯଦ୍^^ଉପଚିତମେଘଂ ଭୂମଯଃ କଂଦଲିନ୍ଯୋ
ନଵକୁଟଜକଦଂବାମୋଦିନୋ ଗଂଧଵାହାଃ ।
ଶିଖିକୁଲକଲକେକାରାଵରମ୍ଯା ଵନାଂତାଃ
ସୁଖିନଂ ଅସୁଖିନଂ ଵା ସର୍ଵଂ ଉତ୍କଂଠଯଂତି ॥ 2.91 ॥

ଉପରି ଘନଂ ଘନପଟଲଂ
ତିର୍ଯଗ୍ଗିରଯୋଽପି ନର୍ତିତମଯୂରାଃ ।
କ୍ଷିତିରପି କଂଦଲଧଵଲା
ଦୃଷ୍ଟିଂ ପଥିକଃ କ୍ଵ ପାତଯତି ॥ 2.92 ॥

ଇତୋ ଵିଦ୍ଯୁଦ୍ଵଲ୍ଲୀଵିଲସିତଂ ଇତଃ କେତକିତରୋଃ
ସ୍ଫୁରନ୍ଗଂଧଃ ପ୍ରୋଦ୍ଯଜ୍ଜଲଦନିନଦସ୍ଫୂର୍ଜିତଂ ଇତଃ ।
ଇତଃ କେକିକ୍ରୀଡାକଲକଲରଵଃ ପକ୍ଷ୍ମଲଦୃଶାଂ
କଥଂ ଯାସ୍ଯଂତ୍ଯେତେ ଵିରହଦିଵସାଃ ସଂଭୃତରସାଃ ॥ 2.93 ॥

ଅସୂଚିସଂଚାରେ ତମସି ନଭସି ପ୍ରୌଢଜଲଦଧ୍ଵନି
ପ୍ରାଜ୍ଞଂମନ୍ଯେ ପତତି ପୃଷତାନାଂ ଚ ନିଚଯେ ।
ଇଦଂ ସୌଦାମିନ୍ଯାଃ କନକକମନୀଯଂ ଵିଲସିତଂ
ମୁଦଂ ଚ ମ୍ଲାନିଂ ଚ ପ୍ରଥଯତି ପଥି ସ୍ଵୈରସୁଦୃଶାଂ ॥ 2.94 ॥

ଆସାରେଣ ନ ହର୍ମ୍ଯତଃ ପ୍ରିଯତମୈର୍ଯାତୁଂ ବହିଃ ଶକ୍ଯତେ
ଶୀତୋତ୍କଂପନିମିତ୍ତଂ ଆଯତଦୃଶା ଗାଢଂ ସମାଲିଂଗ୍ଯତେ ।
ଜାତାଃ ଶୀକରଶୀତଲାଶ୍ଚ ମରୁତୋରତ୍ଯଂତଖେଦଚ୍ଛିଦୋ
ଧନ୍ଯାନାଂ ବତ ଦୁର୍ଦିନଂ ସୁଦିନତାଂ ଯାତି ପ୍ରିଯାସଂଗମେ ॥ 2.95 ॥

ଅର୍ଧଂ ସୁପ୍ତ୍ଵା ନିଶାଯାଃ ସରଭସସୁରତାଯାସସନ୍ନଶ୍ଲଥାଂଗପ୍ରୋଦ୍ଭୂତାସହ୍ଯ
ତୃଷ୍ଣୋ ମଧୁମଦନିରତୋ ହର୍ମ୍ଯପୃଷ୍ଠେ ଵିଵିକ୍ତେ ।
ସଂଭୋଗକ୍ଲାଂତକାଂତାଶିଥିଲଭୁଜଲତାଵର୍ଜିତଂ କର୍କରୀତୋ
ଜ୍ଯୋତ୍ସ୍ନାଭିନ୍ନାଚ୍ଛଧାରଂ ପିବତି ନ ସଲିଲଂ ଶାରଦଂ ମଂଦପୁଣ୍ଯଃ ॥ 2.96 ॥

ହେମଂତେ ଦଧିଦୁଗ୍ଧସର୍ପିରଶନା ମାଂଜିଷ୍ଠଵାସୋଭୃତଃ
କାଶ୍ମୀରଦ୍ରଵସାଂଦ୍ରଦିଗ୍ଧଵପୁଷଶ୍ଛିନ୍ନା ଵିଚିତ୍ରୈ ରତୈଃ ।
ଵୃତ୍ତୋରୁସ୍ତନକାମିନୋଜନକୃତାଶ୍ଲେଷା ଗୃହାଭ୍ଯଂତରେ
ତାଂବୂଲୀଦଲପୂଗପୂରିତମୁଖା ଧନ୍ଯାଃ ସୁଖଂ ଶେରତେ ॥ 2.97 ॥

ପ୍ରଦୁଯତ୍ପ୍ରୌଢପ୍ରିଯଂଗୁଦ୍ଯୁତିଭୃତି ଵିକସତ୍କୁଂଦମାଦ୍ଯଦ୍ଦ୍ଵିରେଫେ
କାଲେ ପ୍ରାଲେଯଵାତପ୍ରଚଲଵିଲସିତୋଦାରମଂଦାରଧାମ୍ନି ।
ଯେଷାଂ ନୋ କଂଠଲଗ୍ନା କ୍ଷଣଂ ଅପି ତୁହିନକ୍ଷୋଦଦକ୍ଷା ମୃଗାକ୍ଷୀ
ତେସାଂ ଆଯାମଯାମା ଯମସଦନସମା ଯାମିନୀ ଯାତି ଯୂନାଂ ॥ 2.98 ॥

ଚୁଂବଂତୋ ଗଂଡଭିତ୍ତୀରଲକଵତି ମୁଖେ ସୀତ୍କୃତାନ୍ଯାଦଧାନା
ଵକ୍ଷଃସୂତ୍କଂଚୁକେଷୁ ସ୍ତନଭରପୁଲକୋଦ୍ଭେଦଂ ଆପାଦଯଂତଃ ।
ଊରୂନାକଂପଯଂତଃ ପୃଥୁଜଘନତଟାତ୍ସ୍ରଂସଯଂତୋଽଂଶୁକାନି
ଵ୍ଯକ୍ତଂ କାଂତାଜନାନାଂ ଵିଟଚରିତଭୃତଃ ଶୈଶିରା ଵାଂତି ଵାତାଃ ॥ 2.99 ॥

କେଶାନାକୁଲଯଂଦୃଶୋ ମୁକୁଲଯନ୍ଵାସୋ ବଲାଦାକ୍ଷିପନ୍ନାତନ୍ଵନ୍
ପୁଲକୋଦ୍ଗମଂ ପ୍ରକଟଯନ୍ନାଵେଗକଂପଂ ଶନୈଃ ।
ବାରଂ ବାରଂ ଉଦାରସୀତ୍କୃତକୃତୋ ଦଂତଚ୍ଛଦାନ୍ପୀଡଯନ୍
ପ୍ରାଯଃ ଶୈଶିର ଏଷ ସଂପ୍ରତି ମରୁତ୍କାଂତାସୁ କାଂତାଯତେ ॥ 2.100 ॥

ଯଦ୍ଯସ୍ଯ ନାସ୍ତି ରୁଚିରଂ ତସ୍ମିଂସ୍ତସ୍ଯ ସ୍ପୃହା ମନୋଜ୍ଞେଽପି ।
ରମଣୀଯେଽପି ସୁଧାଂଶୌ ନ ମନଃକାମଃ ସରୋଜିନ୍ଯାଃ ॥ 2.101 ॥

ଵୈରାଗ୍ଯେ ସଂଚରତ୍ଯେକୋ ନୀତୌ ଭ୍ରମତି ଚାପରଃ ।
ଶୃଂଗାରେ ରମତେ କଶ୍ଚିଦ୍ଭୁଵି ଭେଦାଃ ପରସ୍ପରଂ ॥ 2.102 ॥

ଇତି ଶୁଭଂ ଭୂଯାତ୍ ।

ଶୃଂଗାରଶତକମ୍
ଭର୍ତୃହରେଃ

ଶଂଭୁସ୍ଵଯଂଭୁହରଯୋ ହରିଣେକ୍ଷଣାନାଂ
ଯେନାକ୍ରିଯଂତ ସତତଂ ଗୃହକୁଂଭଦାସାଃ ।
ଵାଚାଂ ଅଗୋଚରଚରିତ୍ରଵିଚିତ୍ରିତାଯ
ତସ୍ମୈ ନମୋ ଭଗଵତେ ମକରଧ୍ଵଜାଯ ॥ 2.1 ॥

ସ୍ମିତେନ ଭାଵେନ ଚ ଲଜ୍ଜଯା ଭିଯା
ପରାଣ୍ମୁଖୈରର୍ଧକଟାକ୍ଷଵୀକ୍ଷଣୈଃ ।
ଵଚୋଭିରୀର୍ଷ୍ଯାକଲହେନ ଲୀଲଯା
ସମସ୍ତଭାଵୈଃ ଖଲୁ ବଂଧନଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 2.2 ॥

ଭ୍ରୂଚାତୁର୍ଯାତ୍କୁଷ୍ଚିତାକ୍ଷାଃ କଟାକ୍ଷାଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧା ଵାଚୋ ଲଜ୍ଜିତାଂତାଶ୍ଚ ହାସାଃ ।
ଲୀଲାମଂଦଂ ପ୍ରସ୍ଥିତଂ ଚ ସ୍ଥିତଂ ଚ
ସ୍ତ୍ରୀଣାଂ ଏତଦ୍ଭୂଷଣଂ ଚାଯୁଧଂ ଚ ॥ 2.3 ॥

କ୍ଵଚିତ୍ସଭ୍ରୂଭଂଗୈଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଲଜ୍ଜାପରିଗତୈଃ
କ୍ଵଚିଦ୍ଭୂରିତ୍ରସ୍ତୈଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଲୀଲାଵିଲଲିତୈଃ ।
କୁମାରୀଣାଂ ଏତୈର୍ମଦନସୁଭଗୈର୍ନେତ୍ରଵଲିତୈଃ
ସ୍ଫୁରନ୍ନୀଲାବ୍ଜାନାଂ ପ୍ରକରପରିକୀର୍ଣା ଇଵ ଦିଶଃ ॥ 2.4 ॥

ଵକ୍ତ୍ରଂ ଚଂଦ୍ରଵିକାସି ପଂକଜପରୀହାସକ୍ଷମେ ଲୋଚନେ
ଵର୍ଣଃ ସ୍ଵର୍ଣଂ ଅପାକରିଷ୍ଣୁରଲିନୀଜିଷ୍ଣୁଃ କଚାନାଂ ଚଯଃ ।
ବକ୍ଷୋଜାଵିଭକୁଂଭଵିଭ୍ରମହରୌ ଗୁର୍ଵୀ ନିତଂବସ୍ଥଲୀ
ଵାଚାଂ ହାରି ଚ ମାର୍ଦଵଂ ଯୁଵତୀଷୁ ସ୍ଵାଭାଵିକଂ ମଂଡନଂ ॥ 2.5 ॥

ସ୍ମିତକିଂଚିନ୍ମୁଗ୍ଧଂ ସରଲତରଲୋ ଦୃଷ୍ଟିଵିଭଵଃ
ପରିସ୍ପଂଦୋ ଵାଚାଂ ଅଭିନଵଵିଲାସୋକ୍ତିସରସଃ ।
ଗତାନାଂ ଆରଂଭଃ କିସଲଯିତଲୀଲାପରିକରଃ
ସ୍ପୃଶଂତ୍ଯାସ୍ତାରୁଣ୍ଯଂ କିଂ ଇଵ ନ ହି ରମ୍ଯଂ ମୃଗଦୃଶଃ ॥ 2.6 ॥

ଦ୍ରଷ୍ଟଵ୍ଯେଷୁ କିଂ ଉତ୍ତମଂ ମୃଗଦୃଶଃ ପ୍ରେମପ୍ରସନ୍ନଂ ମୁଖଂ
ଘ୍ରାତଵେଷ୍ଵପି କିଂ ତଦ୍^^ଆସ୍ଯପଵନଃ ଶ୍ରଵ୍ଯେଷୁ କିଂ ତଦ୍ଵଚଃ ।
କିଂ ସ୍ଵାଦ୍ଯେଷୁ ତଦ୍^^ଓଷ୍ଠପଲ୍ଲଵରସଃ ସ୍ପୃଶ୍ଯେଷୁ କିଂ ତଦ୍ଵପୁର୍ଧ୍ଯେଯଂ
କିଂ ନଵଯୌଵନେ ସହୃଦଯୈଃ ସର୍ଵତ୍ର ତଦ୍ଵିଭ୍ରମାଃ ॥ 2.7 ॥

ଏତାଶ୍ଚଲଦ୍ଵଲଯସଂହତିମେଖଲୋତ୍ଥଝଂକାର
ନୂପୁରପରାଜିତରାଜହଂସ୍ଯଃ ।
କୁର୍ଵଂତି କସ୍ଯ ନ ମନୋ ଵିଵଶଂ ତରୁଣ୍ଯୋ
ଵିତ୍ରସ୍ତମୁଗ୍ଧହରିଣୀସଦୃଶୈଃ କଟାକ୍ଷୈଃ ॥ 2.8 ॥

କୁଂକୁମପଂକକଲଂକିତଦେହା
ଗୌରପଯୋଧରକଂପିତହାରା ।
ନୂପୁରହଂସରଣତ୍ପଦ୍ମା
କଂ ନ ଵଶୀକୁରୁତେ ଭୁଵି ରାମା ॥ 2.9 ॥

ନୂନଂ ହି ତେ କଵିଵରା ଵିପରୀତଵାଚୋ
ଯେ ନିତ୍ଯଂ ଆହୁରବଲା ଇତି କାମିନୀସ୍ତାଃ ।
ଯାଭିର୍ଵିଲୋଲିତରତାରକଦୃଷ୍ଟିପାତୈଃ
ଶକ୍ରାଦଯୋଽପି ଵିଜିତାସ୍ତ୍ଵବଲାଃ କଥଂ ତାଃ ॥ 2.10 ॥

ନୂନଂ ଆଜ୍ଞାକରସ୍ତସ୍ଯାଃ ସୁଭ୍ରୁଵୋ ମକରଧ୍ଵଜଃ ।
ଯତସ୍ତନ୍ନେତ୍ରସଂଚାରସୂଚିତେଷୁ ପ୍ରଵର୍ତତେ ॥ 2.11 ॥

କେଶାଃ ସଂଯମିନଃ ଶ୍ରୁତେରପି ପରଂ ପାରଂ ଗତେ ଲୋଚନେ
ଅଂତର୍ଵକ୍ତ୍ରଂ ଅପି ସ୍ଵଭାଵଶୁଚିଭୀଃ କୀର୍ଣଂ ଦ୍ଵିଜାନାଂ ଗଣୈଃ ।
ମୁକ୍ତାନାଂ ସତତାଧିଵାସରୁଚିରୌ ଵକ୍ଷୋଜକୁଂଭାଵିମାଵିତ୍ଥଂ
ତନ୍ଵି ଵପୁଃ ପ୍ରଶାଂତଂ ଅପି ତେରାଗଂ କରୋତ୍ଯେଵ ନଃ ॥ 2.12 ॥

ମୁଗ୍ଧେ ଧାନୁଷ୍କତା କେଯଂ ଅପୂର୍ଵା ତ୍ଵଯି ଦୃଶ୍ଯତେ ।
ଯଯା ଵିଧ୍ଯସି ଚେତାଂସି ଗୁଣୈରେଵ ନ ସାଯକୈଃ ॥ 2.13 ॥

ସତି ପ୍ରଦୀପେ ସତ୍ଯଗ୍ନୌ ସତ୍ସୁ ତାରାରଵୀଂଦୁଷୁ ।
ଵିନା ମେ ମୃଗଶାଵାକ୍ଷ୍ଯା ତମୋଭୂତଂ ଇଦଂ ଜଗଥ୍ ॥ 2.14 ॥

ଉଦ୍ଵୃତ୍ତଃ ସ୍ତନଭାର ଏଷ ତରଲେ ନେତ୍ରେ ଚଲେ ଭ୍ରୂଲତେ
ରାଗାଧିଷ୍ଠିତଂ ଓଷ୍ଠପଲ୍ଲଵଂ ଇଦଂ କୁର୍ଵଂତୁ ନାମ ଵ୍ଯଥାଂ ।
ସୌଭାଗ୍ଯାକ୍ଷରମାଲିକେଵ ଲିଖିତା ପୁଷ୍ପାଯୁଧେନ ସ୍ଵଯଂ
ମଧ୍ଯସ୍ଥାପି କରୋତି ତାପଂ ଅଧିକଂ ରୋଉମ୍^^ଆଵଲିଃ କେନ ସା ॥ 2.15 ॥

ମୁଖେନ ଚଂଦ୍ରକାଂତେନ ମହାନୀଲୈଃ ଶିରୋରୁହୈଃ ।
କରାଭ୍ଯାଂ ପଦ୍ମରାଗାଭ୍ଯାଂ ରେଜେ ରତ୍ନମଯୀଵ ସା ॥ 2.16 ॥

ଗୁରୁଣା ସ୍ତନଭାରେଣ ମୁଖଚଂଦ୍ରେଣ ଭାସ୍ଵତା ।
ଶନୈଶ୍ଚରାଭ୍ଯାଂ ପାଦାଭ୍ଯାଂ ରେଜେ ଗ୍ରହମଯୀଵ ସା ॥ 2.17 ॥

ତସ୍ଯାଃ ସ୍ତନୌ ଯଦି ଘନୌ ଜଘନଂ ଚ ହାରି
ଵକ୍ତ୍ରଂ ଚ ଚାରୁ ତଵ ଚିତ୍ତ କିଂ ଆକୁଲତ୍ଵଂ ।
ପୁଣ୍ଯଂ କୁରୁଷ୍ଵ ଯଦି ତେଷୁ ତଵାସ୍ତି ଵାଂଛା
ପୁଣ୍ଯୈର୍ଵିନା ନ ହି ଭଵଂତି ସମୀହିତାର୍ଥାଃ ॥ 2.18 ॥

ଇମେ ତାରୁଣ୍ଯଶ୍ରୀନଵପରିମଲାଃ ପ୍ରୌଢସୁରତପ୍ରତାପ
ପ୍ରାରଂଭାଃ ସ୍ମରଵିଜଯଦାନପ୍ରତିଭୁଵଃ ।
ଚିରଂ ଚେତଶ୍ଚୋରା ଅଭିନଵଵିକାରୈକଗୁରଵୋ
ଵିଲାସଵ୍ଯାପାରାଃ କିଂ ଅପି ଵିଜଯଂତେ ମୃଗଦୃଶାଂ ॥ 2.19 ॥

ପ୍ରଣଯମଧୁରାଃ ପ୍ରେମୋଦ୍ଗାରା ରସାଶ୍ରଯତାଂ ଗତାଃ
ଫଣିତିମଧୁରା ମୁଗ୍ଧପ୍ରାଯାଃ ପ୍ରକାଶିତସମ୍ମଦାଃ ।
ପ୍ରକୃତିସୁଭଗା ଵିସ୍ରଂଭାର୍ଦ୍ରାଃ ସ୍ମରୋଦଯଦାଯିନୀ
ରହସି କିଂ ଅପି ସ୍ଵୈରାଲାପା ହରଂତି ମୃଗୀଦୃଶାଂ ॥ 2.20 ॥

ଵିଶ୍ରମ୍ଯ ଵିଶ୍ରମ୍ଯ ଵନଦ୍ରୁମାଣାଂ
ଛାଯାସୁ ତନ୍ଵୀ ଵିଚଚାର କାଚିତ୍ ।
ସ୍ତନୋତ୍ତରୀଯେଣ କରୋଦ୍ଧୃତେନ
ନିଵାରଯଂତୀ ଶଶିନୋ ମଯୂଖାନ୍ ॥ 2.21 ॥

ଅଦର୍ଶନେ ଦର୍ଶନମାତ୍ରକାମା
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ପରିଷ୍ଵଂଗସୁଖୈକଲୋଲା ।
ଆଲିଂଗିତାଯାଂ ପୁନରାଯତାକ୍ଷ୍ଯାମାଶାସ୍ମହେ
ଵିଗ୍ରହଯୋରଭେଦଂ ॥ 2.22 ॥

ମାଲତୀ ଶିରସି ଜୃଂଭଣଂ ମୁଖେ
ଚଂଦନଂ ଵପୁଷି କୁଂକୁମାଵିଲଂ ।
ଵକ୍ଷସି ପ୍ରିଯତମା ମଦାଲସା
ସ୍ଵର୍ଗ ଏଷ ପରିଶିଷ୍ଟ ଆଗମଃ ॥ 2.23 ॥

ପ୍ରାଙ୍ମାଂ ଏତି ମନାଗନାଗତରସଂ ଜାତାଭିଲାଷାଂ ତତଃ
ସଵ୍ରୀଡଂ ତଦନୁ ଶ୍ଲଥୋଦ୍ଯମଂ ଅଥ ପ୍ରଧ୍ଵସ୍ତଧୈର୍ଯଂ ପୁନଃ ।
ପ୍ରେମାର୍ଦ୍ରଂ ସ୍ପୃହଣୀଯନିର୍ଭରରହଃ କ୍ରୀଡାପ୍ରଗଲ୍ଭଂ ତତୋ
ନିଃସଂଗାଂଗଵିକର୍ଷଣାଧିକସୁଖରମ୍ଯଂ କୁଲସ୍ତ୍ରୀରତଂ ॥ 2.24 ॥

ଉରସି ନିପତିତାନାଂ ସ୍ରସ୍ତଧମ୍ମିଲ୍ଲକାନାଂ
ମୁକୁଲିତନଯନାନାଂ କିଂଚିଦ୍^^ଉନ୍ମୀଲିତାନାଂ ।
ଉପରି ସୁରତଖେଦସ୍ଵିନ୍ନଗଂଡସ୍ଥଲାନାମଧର
ମଧୁ ଵଧୂନାଂ ଭାଗ୍ଯଵଂତଃ ପିବଂତି ॥ 2.25 ॥

ଆମୀଲିତନଯନାନାଂ ଯଃ
ସୁରତରସୋଽନୁ ସଂଵିଦଂ ଭାତି ।
ମିଥୁରୈର୍ମିଥୋଽଵଧାରିତମଵିତଥମ୍
ଇଦଂ ଏଵ କାମନିର୍ବର୍ହଣଂ ॥ 2.26 ॥

ଇଦଂ ଅନୁଚିତଂ ଅକ୍ରମଶ୍ଚ ପୁଂସାଂ
ଯଦିହ ଜରାସ୍ଵପି ମନ୍ମଥା ଵିକାରାଃ ।
ତଦପି ଚ ନ କୃତଂ ନିତଂବିନୀନାଂ
ସ୍ତନପତନାଵଧି ଜୀଵିତଂ ରତଂ ଵା ॥ 2.27 ॥

ରାଜସ୍ତୃଷ୍ଣାଂବୁରାଶେର୍ନ ହି ଜଗତି ଗତଃ କଶ୍ଚିଦେଵାଵସାନଂ
କୋ ଵାର୍ଥୋଽର୍ଥୈଃ ପ୍ରଭୂତୈଃ ସ୍ଵଵପୁଷି ଗଲିତେ ଯୌଵନେ ସାନୁରାଗେ ।
ଗଚ୍ଛାମଃ ସଦ୍ମ ଯାଵଦ୍ଵିକସିତନଯନେଂଦୀଵରାଲୋକିନୀନାମାକ୍ରମ୍ଯାକ୍ରମ୍ଯ
ରୂପଂ ଝଟିତି ନ ଜରଯା ଲୁପ୍ଯତେ ପ୍ରେଯସୀନାଂ ॥ 2.28 ॥

ରାଗସ୍ଯାଗାରଂ ଏକଂ ନରକଶତମହାଦୁଃଖସଂପ୍ରାପ୍ତିହେତୁର୍ମୋହସ୍ଯୋତ୍ପତ୍ତି
ବୀଜଂ ଜଲଧରପଟଲଂ ଜ୍ଞାନତାରାଧିପସ୍ଯ ।
କଂଦର୍ପସ୍ଯୈକମିତ୍ରଂ ପ୍ରକଟିତଵିଵିଧସ୍ପଷ୍ଟଦୋଷପ୍ରବଂଧଂ
ଲୋକେଽସ୍ମିନ୍ନ ହ୍ଯର୍ଥଵ୍ରଜକୁଲଭଵନଯୌଵନାଦନ୍ଯଦସ୍ତି ॥ 2.29 ॥

ଶୃଂଗାରଦ୍ରୁମନୀରଦେ ପ୍ରସୃମରକ୍ରୀଡାରସସ୍ରୋତସି
ପ୍ରଦ୍ଯୁମ୍ନପ୍ରିଯବାଂଧଵେ ଚତୁରଵାଙ୍ମୁକ୍ତାଫଲୋଦନ୍ଵତି ।
ତନ୍ଵୀନେତ୍ରଚକୋରପାଵନଵିଧୌ ସୌଭାଗ୍ଯଲକ୍ଷ୍ମୀନିଧୌ
ଧନ୍ଯଃ କୋଽପି ନ ଵିକ୍ରିଯାଂ କଲଯତି ପ୍ରାପ୍ତେ ନଵେ ଯୌଵନେ ॥ 2.30 ॥

ସଂସାରେଽସ୍ମିନ୍ନସାରେ କୁନୃପତିଭଵନଦ୍ଵାରସେଵାକଲଂକଵ୍ଯାସଂଗ
ଵ୍ଯସ୍ତଧୈର୍ଯଂ କଥଂ ଅମଲଧିଯୋ ମାନସଂ ସଂଵିଦଧ୍ଯୁଃ ।
ଯଦ୍ଯେତାଃ ପ୍ରୋଦ୍ଯଦ୍^^ଇଂଦୁଦ୍ଯୁତିନିଚଯଭୃତୋ ନ ସ୍ଯୁରଂଭୋଜନେତ୍ରାଃ
ପ୍ରେଂଖତ୍କାଂଚୀକଲାପାଃ ସ୍ତନଭରଵିନମନ୍ମଧ୍ଯଭାଜସ୍ତରୁଣ୍ଯଃ ॥ 2.31 ॥

ସିଦ୍ଧାଧ୍ଯାସିତକଂଦରେ ହରଵୃଷସ୍କଂଧାଵରୁଗ୍ଣଦ୍ରୁମେ
ଗଂଗାଧୌତଶିଲାତଲେ ହିମଵତଃ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥିତେ ଶ୍ରେଯସି ।
କଃ କୁର୍ଵୀତ ଶିରଃ ପ୍ରଣାମମଲିନଂ ମ୍ଲାନଂ ମନସ୍ଵୀ ଜନୋ
ଯଦ୍ଵିତ୍ରସ୍ତକୁରଂଗଶାଵନଯନା ନ ସ୍ଯୁଃ ସ୍ମରାସ୍ତ୍ରଂ ସ୍ତ୍ରିଯଃ ॥ 2.32 ॥

ସଂସାର ତଵ ପର୍ଯଂତପଦଵୀ ନ ଦଵୀଯସୀ ।
ଅଂତରା ଦୁସ୍ତରା ନ ସ୍ଯୁର୍ଯଦି ତେ ମଦିରେକ୍ଷଣାଂ ॥ 2.33 ॥

ଦିଶ ଵନହରିଣୀଭ୍ଯୋ ଵଂଶକାଂଡଚ୍ଛଵୀନାଂ
କଵଲଂ ଉପଲକୋଟିଚ୍ଛିନ୍ନମୂଲଂ କୁଶାନାଂ ।
ଶକଯୁଵତିକପୋଲାପାଂଡୁତାଂବୂଲଵଲ୍ଲୀଦଲମ୍
ଅରୁଣନଖାଗ୍ରୈଃ ପାଟିତଂ ଵା ଵଧୂଭ୍ଯଃ ॥ 2.34 ॥

ଅସାରାଃ ସର୍ଵେ ତେ ଵିରତିଵିରସାଃ ପାପଵିଷଯା
ଜୁଗୁପ୍ସ୍ଯଂତାଂ ଯଦ୍ଵା ନନୁ ସକଲଦୋଷାସ୍ପଦଂ ଇତି ।
ତଥାପ୍ଯେତଦ୍ଭୂମୌ ନହି ପରହିତାତ୍ପୁଣ୍ଯଂ ଅଧିକଂ
ନ ଚାସ୍ମିନ୍ସଂସାରେ କୁଵଲଯଦୃଶୋ ରମ୍ଯଂ ଅପରଂ ॥ 2.35 ॥

ଏତତ୍କାମଫଲୋ ଲୋକେ ଯଦ୍ଦ୍ଵଯୋରେକଚିତ୍ତତା ।
ଅନ୍ଯଚିତ୍ତକୃତେ କାମେ ଶଵଯୋରିଵ ସଂଗମଃ ॥ 2.351 ॥

ମାତ୍ସର୍ଯଂ ଉତ୍ସାର୍ଯ ଵିଚାର୍ଯ କାର୍ଯମାର୍ଯାଃ
ସମର୍ଯାଦଂ ଇଦଂ ଵଦଂତୁ ।
ସେଵ୍ଯା ନିତଂବାଃ କିଂ ଉ ଭୂଧରାଣାମତ
ସ୍ମରସ୍ମେରଵିଲାସିନୀନାଂ ॥ 2.36 ॥

ସଂସାରେ ସ୍ଵପ୍ନସାରେ ପରିଣତିତରଲେ ଦ୍ଵେ ଗତୀ ପଂଡିତାନାଂ
ତତ୍ତ୍ଵଜ୍ଞାନାମୃତାଂଭଃପ୍ଲଵଲଲିତଧିଯାଂ ଯାତୁ କାଲଃ କଥଂଚିତ୍ ।
ନୋ ଚେନ୍ମୁଗ୍ଧାଂଗନାନାଂ ସ୍ତନଜଘନଘନାଭୋଗସଂଭୋଗିନୀନାଂ
ସ୍ଥୂଲୋପସ୍ଥସ୍ଥଲୀଷୁ ସ୍ଥଗିତକରତଲସ୍ପର୍ଶଲୀଲୋଦ୍ଯମାନାଂ ॥ 2.37 ॥

ଆଵାସଃ କ୍ରିଯତାଂ ଗଂଗେ ପାପହାରିଣି ଵାରିଣି ।
ସ୍ତନଦ୍ଵଯେ ତରୁଣ୍ଯା ଵା ମନୋହାରିଣି ହାରିଣି ॥ 2.38 ॥

କିଂ ଇହ ବହୁଭିରୁକ୍ତୈର୍ଯୁକ୍ତିଶୂନ୍ଯୈଃ ପ୍ରଲାପୈର୍ଦ୍ଵଯମ୍
ଇହ ପୁରୁଷାଣାଂ ସର୍ଵଦା ସେଵନୀଯଂ ।
ଅଭିନଵମଦଲୀଲାଲାଲସଂ ସୁଂଦରୀଣାଂ
ସ୍ତନଭରପରିଖିନ୍ନଂ ଯୌଵନଂ ଵା ଵନଂ ଵା ॥ 2.39 ॥

ସତ୍ଯଂ ଜନା ଵଚ୍ମି ନ ପକ୍ଷପାତାଲ୍
ଲୋକେଷୁ ସପ୍ତସ୍ଵପି ତଥ୍ଯଂ ଏତତ୍ ।
ନାନ୍ଯନ୍ମନୋହାରି ନିତଂବିନୀଭ୍ଯୋ
ଦୁଃଖୈକହେତୁର୍ନ ଚ କଶ୍ଚିଦନ୍ଯଃ ॥ 2.40 ॥

କାଂତେତ୍ଯୁତ୍ପଲଲୋଚନେତି ଵିପୁଲଶ୍ରୋଣୀଭରେତ୍ଯୁନ୍ନମତ୍ପୀନୋତ୍ତୁଂଗ
ପଯୋଧରେତି ସମୁଖାଂଭୋଜେତି ସୁଭ୍ରୂରିତି ।
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ମାଦ୍ଯତି ମୋଦତେଽଭିରମତେ ପ୍ରସ୍ତୌତି ଵିଦ୍ଵାନପି
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷାଶୁଚିଭସ୍ତ୍ରିକାଂ ସ୍ତ୍ରିଯଂ ଅହୋ ମୋହସ୍ଯ ଦୁଶ୍ଚେଷ୍ଟିତଂ ॥ 2.41 ॥

ସ୍ମୃତା ଭଵତି ତାପାଯ ଦୃଷ୍ଟା ଚୋନ୍ମାଦକାରିଣୀ ।
ସ୍ପୃଷ୍ଟା ଭଵତି ମୋହାଯ ସା ନାମ ଦଯିତା କଥଂ ॥ 2.42 ॥

ତାଵଦେଵାମୃତମଯୀ ଯାଵଲ୍ଲୋଚନଗୋଚରା ।
ଚକ୍ଷୁଷ୍ପଥାଦତୀତା ତୁ ଵିଷାଦପ୍ଯତିରିଚ୍ଯତେ ॥ 2.43 ॥

ନାମୃତଂ ନ ଵିଷଂ କିଂଚିଦେତାଂ ମୁକ୍ତ୍ଵା ନିତଂବିନୀଂ ।
ସୈଵାମୃତଲତା ରକ୍ତା ଵିରକ୍ତା ଵିଷଵଲ୍ଲରୀ ॥ 2.44 ॥

ଆଵର୍ତଃ ସଂଶଯାନାଂ ଅଵିନଯଭୁଵନଂ ପଟ୍ଟଣଂ ସାହସାନାଂ
ଦୋଷାଣାଂ ସନ୍ନିଧାନଂ କପଟଶତମଯଂ କ୍ଷେତ୍ରଂ ଅପ୍ରତ୍ଯଯାନାଂ ।
ସ୍ଵର୍ଗଦ୍ଵାରସ୍ଯ ଵିଘ୍ନୋ ନରକପୁରମୁଖ ସର୍ଵମାଯାକରଂଡଂ
ସ୍ତ୍ରୀଯଂତ୍ରଂ କେନ ସୃଷ୍ଟଂ ଵିଷଂ ଅମୃତମଯଂ ପ୍ରାଣିଲୋକସ୍ଯ ପାଶଃ ॥ 2.45 ॥

ନୋ ସତ୍ଯେନ ମୃଗାଂକ ଏଷ ଵଦନୀଭୂତୋ ନ ଚେଂଦୀଵରଦ୍ଵଂଦ୍ଵଂ
ଲୋଚନତାଂ ଗତ ନ କନକୈରପ୍ଯଂଗଯଷ୍ଟିଃ କୃତା ।
କିଂତ୍ଵେଵଂ କଵିଭିଃ ପ୍ରତାରିତମନାସ୍ତତ୍ତ୍ଵଂ ଵିଜାନନ୍ନପି
ତ୍ଵଙ୍ମାଂସାସ୍ଥିମଯଂ ଵପୁର୍ମୃଗଦୃଶାଂ ମଂଦୋ ଜନଃ ସେଵତେ ॥ 2.46 ॥

ଲୀଲାଵତୀନାଂ ସହଜା ଵିଲାସାସ୍ତ
ଏଵ ମୂଢସ୍ଯ ହୃଦି ସ୍ଫୁରଂତି ।
ରାଗୋ ନଲିନ୍ଯା ହି ନିସର୍ଗସିଦ୍ଧସ୍ତତ୍ର
ଭ୍ରମ୍ତ୍ଯେଵ ଵୃଥା ଷଡ୍^^ଅଂଘ୍ରିଃ ॥ 2.47 ॥

ସଂମୋହଯଂତି ମଦଯଂତି ଵିଡଂବଯଂତି
ନିର୍ଭର୍ତ୍ସ୍ଯଂତି ରମଯଂତି ଵିଷାଦଯଂତି ।
ଏତାଃ ପ୍ରଵିଶ୍ଯ ସଦଯଂ ହୃଦଯଂ ନରାଣାଂ
କିଂ ନାମ ଵାମନଯନା ନ ସମାଚରଂତି ॥ 2.471 ॥

ଯଦେତତ୍ପୂର୍ଣେଂଦୁଦ୍ଯୁତିହରଂ ଉଦାରାକୃତି ପରଂ
ମୁଖାବ୍ଜଂ ତନ୍ଵଂଗ୍ଯାଃ କିଲ ଵସତି ଯତ୍ରାଧରମଧୁ ।
ଇଦଂ ତତ୍କିଂ ପାକଦ୍ରୁମଫଲଂ ଇଦାନୀଂ ଅତିରସଵ୍ଯତୀତେଽସ୍ମିନ୍
କାଲେ ଵିଷଂ ଇଵ ଭଵିଷ୍ଯ୍ତ୍ଯସୁଖଦଂ ॥ 2.48 ॥

ଉନ୍ମୀଲତ୍ତ୍ରିଵଲୀତରଂଗନିଲଯା ପ୍ରୋତ୍ତୁଂଗପୀନସ୍ତନଦ୍ଵଂଦ୍ଵେନୋଦ୍ଗତ
ଚକ୍ରଵାକଯୁଗଲା ଵକ୍ତ୍ରାଂବୁଜୋଦ୍ଭାସିନୀ ।
କାଂତାକାରଧରା ନଦୀଯଂ ଅଭିତଃ କ୍ରୂରାତ୍ର ନାପେକ୍ଷତେ
ସଂସାରାର୍ଣଵମଜ୍ଜନଂ ଯଦି ତଦା ଦୂରେଣ ସଂତ୍ଯଜ୍ଯତାଂ ॥ 2.49 ॥

ଜଲ୍ପଂତି ସାର୍ଧଂ ଅନ୍ଯେନ ପଶ୍ଯଂତ୍ଯନ୍ଯଂ ସଵିଭ୍ରମାଃ ।
ହୃଦ୍ଗତଂ ଚିଂତଯଂତ୍ଯନ୍ଯଂ ପ୍ରିଯଃ କୋ ନାମ ଯୋଷିତାଂ ॥ 2.50 ॥

ମଧୁ ତିଷ୍ଠତି ଵାଚି ଯୋଷିତାଂ ହୃଦି ହାଲାହଲଂ ଏଵ କେଵଲଂ ।
ଅତ^^ଏଵ ନିପୀଯତେଽଧରୋ ହୃଦଯଂ ମୁଷ୍ଟିଭିରେଵ ତାଡ୍ଯତେ ॥ 2.51 ॥

ଅପସର ସଖେ ଦୂରାଦସ୍ମାତ୍କଟାକ୍ଷଵିଷାନଲାତ୍
ପ୍ରକୃତିଵିଷମାଦ୍ଯୋଷିତ୍ସର୍ପାଦ୍ଵିଲାସଫଣାଭୃତଃ ।
ଇତରଫଣିନା ଦଷ୍ଟଃ ଶକ୍ଯଶ୍ଚିକିତ୍ସିତୁଂ ଔଷଧୈଶ୍ଚତୁର୍
ଵନିତାଭୋଗିଗ୍ରସ୍ତଂ ହି ମଂତ୍ରିଣଃ ॥ 2.52 ॥

ଵିସ୍ତାରିତଂ ମକରକେତନଧୀଵରେଣ
ସ୍ତ୍ରୀସଂଜ୍ଞିତଂ ବଡିଶଂ ଅତ୍ର ଭଵାଂବୁରାଶୌ ।
ଯେନାଚିରାତ୍ତଦ୍^^ଅଧରାମିଷଲୋଲମର୍ତ୍ଯ
ମତ୍ସ୍ଯାନ୍ଵିକୃଷ୍ଯ ଵିପଚତ୍ଯନୁରାଗଵହ୍ନୌ ॥ 2.53 ॥

କାମିନୀକାଯକାଂତାରେ କୁଚପର୍ଵତଦୁର୍ଗମେ ।
ମା ସଂଚର ମନଃ ପାଂଥ ତତ୍ରାସ୍ତେ ସ୍ମରତସ୍କରଃ ॥ 2.54 ॥

ଵ୍ଯାଦୀର୍ଘେଣ ଚଲେନ ଵକ୍ତ୍ରଗତିନା ତେଜସ୍ଵିନା ଭୋଗିନା
ନୀଲାବ୍ଜଦ୍ଯୁତିନାହିନା ପରଂ ଅହଂ ଦୃଷ୍ଟୋ ନ ତଚ୍ଚକ୍ଷୁଷା ।
ଦୃଷ୍ଟେ ସଂତି ଚିକିତ୍ସକା ଦିଶି ଦିଶି ପ୍ରାଯେଣ ଦର୍ମାର୍ଥିନୋ
ମୁଗ୍ଧାକ୍ଷ୍କ୍ଷଣଵୀକ୍ଷିତସ୍ଯ ନ ହି ମେ ଵୈଦ୍ଯୋ ନ ଚାପ୍ଯୌଷଧଂ ॥ 2.55 ॥

ଇହ ହି ମଧୁରଗୀତଂ ନୃତ୍ଯଂ ଏତଦ୍ରସୋଽଯଂ
ସ୍ଫୁରତି ପରିମଲୋଽସୌ ସ୍ପର୍ଶ ଏଷ ସ୍ତନାନାଂ ।
ଇତି ହତପରମାର୍ଥୈରିଂଦ୍ରିଯୈର୍ଭ୍ରାମ୍ଯମାଣଃ
ସ୍ଵହିତକରଣଧୂର୍ତୈଃ ପଂଚଭିର୍ଵଂଚିତୋଽସ୍ମି ॥ 2.56 ॥

ନ ଗମ୍ଯୋ ମଂତ୍ରାଣାଂ ନ ଚ ଭଵତି ଭୈଷଜ୍ଯଵିଷଯୋ
ନ ଚାପି ପ୍ରଧ୍ଵଂସଂ ଵ୍ରଜତି ଵିଵିଧୈଃ ଶାଂତିକଶତୈଃ ।
ଭ୍ରମାଵେଶାଦଂଗେ କଂ ଅପି ଵିଦଧଦ୍ଭଂଗଂ ଅସକୃତ୍
ସ୍ମରାପସ୍ମାରୋଽଯଂ ଭ୍ରମଯତି ଦୃଶଂ ଘୂର୍ଣଯତି ଚ ॥ 2.57 ॥

ଜାତ୍ଯ୍^^ଅଂଧାଯ ଚ ଦୁର୍ମୁଖାଯ ଚ ଜରାଜୀର୍ଣା ଖିଲାଂଗାଯ ଚ
ଗ୍ରାମୀଣାଯ ଚ ଦୁଷ୍କୁଲାଯ ଚ ଗଲତ୍କୁଷ୍ଠାଭିଭୂତାଯ ଚ ।
ଯଚ୍ଛଂତୀଷୁ ମନୋହରଂ ନିଜଵପୁଲକ୍ଷ୍ମୀଲଵଶ୍ରଦ୍ଧଯା
ପଣ୍ଯସ୍ତ୍ରୀଷୁ ଵିଵେକକଲ୍ପଲତିକାଶସ୍ତ୍ରୀଷୁ ରାଜ୍ଯେତ କଃ ॥ 2.58 ॥

ଵେଶ୍ଯାସୌ ମଦନଜ୍ଵାଲା
ରୂପେଽଂଧନଵିଵର୍ଧିତା ।
କାମିଭିର୍ଯତ୍ର ହୂଯଂତେ
ଯୌଵନାନି ଧନାନି ଚ ॥ 2.59 ॥

କଶ୍ଚୁଂବତି କୁଲପୁରୁଷୋ ଵେଶ୍ଯାଧରପଲ୍ଲଵଂ ମନୋଜ୍ଞଂ ଅପି ।
ଚାରଭଟଚୋରଚେଟକନଟଵିଟନିଷ୍ଠୀଵନଶରାଵଂ ॥ 2.60 ॥

ଧନ୍ଯାସ୍ତ ଏଵ ଧଵଲାଯତଲୋଚନାନାଂ
ତାରୁଣ୍ଯଦର୍ପଘନପୀନପଯୋଧରାଣାଂ ।
କ୍ଷାମୋଦରୋପରି ଲସତ୍ତ୍ରିଵଲୀଲତାନାଂ
ଦୃଷ୍ଟ୍ଵାକୃତିଂ ଵିକୃତିଂ ଏତି ମନୋ ନ ଯେଷାଂ ॥ 2.61 ॥

ବାଲେ ଲୀଲାମୁକୁଲିତଂ ଅମୀ ମଂଥରା ଦୃଷ୍ଟିପାତାଃ
କିଂ କ୍ଷିପ୍ଯଂତେ ଵିରମଵିରମ ଵ୍ଯର୍ଥ ଏଷ ଶ୍ରମସ୍ତେ ।
ସଂପ୍ରତ୍ଯନ୍ଯେ ଵଯଂ ଉପରତଂ ବାଲ୍ଯଂ ଆସ୍ଥା ଵନାଂତେ
କ୍ଷୀଣୋ ମୋହସ୍ତୃଣଂ ଇଵ ଜଗଜ୍ଜାଲଂ ଆଲୋକଯାମଃ ॥ 2.62 ॥

ଇଯଂ ବାଲା ମାଂ ପ୍ରତ୍ଯନଵରତଂ ଇଂଦୀଵରଦଲପ୍ରଭା
ଚୀରଂ ଚକ୍ଷୁଃ କ୍ଷିପତି କିଂ ଅଭିପ୍ରେତଂ ଅନଯା ।
ଗତୋ ମୋହୋଽସ୍ମାକଂ ସ୍ମରଶବରବାଣଵ୍ଯତିକରଜ୍ଵର
ଜ୍ଵାଲା ଶାଂତା ତଦପି ନ ଵରାକୀ ଵିରମତି ॥ 2.63 ॥

କିଂ କଂଦର୍ପ କରଂ କଦର୍ଥଯସି ରେ କୋଦଂଡଟଂକାରିତଂ
ରେ ରେ କୋକିଲ କୋଉମ୍^^ଅଲଂ କଲରଵଂ କିଂ ଵା ଵୃଥା ଜଲ୍ପସି ।
ମୁଗ୍ଧେ ସ୍ନିଗ୍ଧଵିଦଗ୍ଧଚାରୁମଧୁରୈର୍ଲୋଲୈଃ କଟାକ୍ଷୈରଲଂ
ଚେତଶ୍ଚୁଂବିତଚଂଦ୍ରଚୂଡଚରଣଧ୍ଯାନାମୃତଂ ଵର୍ତତେ ॥ 2.64 ॥

ଵିରହେଽପି ସଂଗମଃ ଖଲୁ
ପରସ୍ପରଂ ସଂଗତଂ ମନୋ ଯେଷାଂ ।
ହୃଦଯଂ ଅପି ଵିଘଟ୍ଟିତଂ ଚେତ୍
ସଂଗୀ ଵିରହଂ ଵିଶେଷଯତି ॥ 2.65 ॥

କିଂ ଗତେନ ଯଦି ସା ନ ଜୀଵତି
ପ୍ରାଣିତି ପ୍ରିଯତମା ତଥାପି କିଂ ।
ଇତ୍ଯୁଦୀକ୍ଷ୍ଯ ନଵମେଘମାଲିକାଂ
ନ ପ୍ରଯାତି ପଥିକଃ ସ୍ଵମଂଦିରଂ ॥ 2.66 ॥

ଵିରମତ ବୁଧା ଯୋଷିତ୍ସଂଗାତ୍ସୁଖାତ୍କ୍ଷଣଭଂଗୁରାତ୍
କୁରୁତ କରୁଣାମୈତ୍ରୀପ୍ରଜ୍ଞାଵଧୂଜନସଂଗମଂ ।
ନ ଖଲୁ ନରକେ ହାରାକ୍ରାଂତଂ ଘନସ୍ତନମଂଡଲଂ
ଶରଣଂ ଅଥଵା ଶ୍ରୋଣୀବିଂବଂ ରଣନ୍ମଣିମେଖଲଂ ॥ 2.67 ॥

ଯଦା ଯୋଗାଭ୍ଯାସଵ୍ଯସନକୃଶଯୋରାତ୍ମମନସୋରଵିଚ୍ଛିନ୍ନା
ମୈତ୍ରୀ ସ୍ଫୁରତି କୃତିନସ୍ତସ୍ଯ କିଂ ଉ ତୈଃ ।
ପ୍ରିଯାଣାଂ ଆଲାପୈରଧରମଧୁଭିର୍ଵକ୍ତ୍ରଵିଧୁଭିଃ
ସନିଶ୍ଵାସାମୋଦୈଃ ସକୁଚକଲଶାଶ୍ଲେଷସୁରତୈଃ ॥ 2.68 ॥

ଯଦାସୀଦଜ୍ଞାନଂ ସ୍ମରତିମିରସଂଚାରଜନିତଂ
ତଦା ଦୃଷ୍ଟନାରୀମଯଂ ଇଦଂ ଅଶେଷଂ ଜଗଦିତି ।
ଇଦାନୀଂ ଅସ୍ମାକଂ ପଟୁତରଵିଵେକାଂଜନଜୁଷାଂ
ସମୀଭୂତା ଦୃଷ୍ଟିସ୍ତ୍ରିଭୁଵନଂ ଅପି ବ୍ରହ୍ମ ମନୁତେ ॥ 2.69 ॥

ତାଵଦେଵ କୃତିନାଂ ଅପି ସ୍ଫୁରତ୍ଯେଷ
ନିର୍ମଲଵିଵେକଦୀପକଃ ।
ଯାଵଦେଵ ନ କୁରଂଗଚକ୍ଷୁଷାଂ
ତାଡ୍ଯତେ ଚଟୁଲଲୋଚନାଂଚଲୈଃ ॥ 2.70 ॥

ଵଚସି ଭଵତି ସଂଗତ୍ଯାଗଂ ଉଦ୍ଦିଶ୍ଯ ଵାର୍ତା
ଶ୍ରୁତିମୁଖରମୁଖାନାଂ କେଵଲଂ ପଂଡିତାନାଂ ।
ଜଘନଂ ଅରୁଣରତ୍ନଗ୍ରଂଥିକାଂଚୀକଲାପଂ
କୁଵଲଯନଯନାନାଂ କୋ ଵିହାତୁଂ ସମର୍ଥଃ ॥ 2.71 ॥

ସ୍ଵପରପ୍ରତାରକୋଽସୌ
ନିଂଦତି ଯୋଽଲୀକପଂଡିତୋ ଯୁଵତୀଃ ।
ଯସ୍ମାତ୍ତପସୋଽପି ଫଲଂ
ସ୍ଵର୍ଗଃ ସ୍ଵର୍ଗେଽପି ଚାପ୍ସରସଃ ॥ 2.72 ॥

ମତ୍ତେଭକୁଂଭଦଲନେ ଭୁଵି ସଂତି ଧୀରାଃ
କେଚିତ୍ପ୍ରଚଂଡମୃଗରାଜଵଧେଽପି ଦକ୍ଷାଃ ।
କିଂତୁ ବ୍ରଵୀମି ବଲିନାଂ ପୁରତଃ ପ୍ରସହ୍ଯ
କଂଦର୍ପଦର୍ପଦଲନେ ଵିରଲା ମନୁଷ୍ଯାଃ ॥ 2.73 ॥

ସନ୍ମାର୍ଗେ ତାଵଦାସ୍ତେ ପ୍ରଭଵତି ଚ ନରସ୍ତାଵଦେଵେଂଦ୍ରିଯାଣାଂ
ଲଜ୍ଜାଂ ତାଵଦ୍ଵିଧତ୍ତେ ଵିନଯଂ ଅପି ସମାଲଂବତେ ତାଵଦେଵ ।
ଭ୍ରୂଚାପାକୃଷ୍ଟମୁକ୍ତାଃ ଶ୍ରଵଣପଥଗତା ନୀଲପକ୍ଷ୍ମାଣ ଏତେ
ଯାଵଲ୍ଲୀଲାଵତୀନାଂ ହୃଦି ନ ଧୃତିମୁଷୋ ଦୃଷ୍ଟିବାଣାଃ ପତଂତି ॥ 2.74 ॥

ଉନ୍ମତ୍ତପ୍ରେମସଂରଂଭାଦ୍
ଆରଭଂତେ ଯଦ୍^^ଅଂଗନାଃ ।
ତତ୍ର ପ୍ରତ୍ଯୂହଂ ଆଧାତୁଂ
ବ୍ରହ୍ମାପି ଖଲୁ କାତରଃ ॥ 2.75 ॥

ତାଵନ୍ମହତ୍ତ୍ଵଂ ପାଂଡିତ୍ଯଂ
କୁଲୀନତ୍ଵଂ ଵିଵେକିତା ।
ଯାଵଜ୍ଜ୍ଵଲତି ନାଂଗେଷୁ
ହତଃ ପଂଚେଷୁପାଵକଃ ॥ 2.76 ॥

ଶାସ୍ତ୍ରଜ୍ଞୋଽପି ପ୍ରଗୁଣିତନଯୋଽତ୍ଯାଂତବାଧାପି ବାଢଂ
ସଂସାରେଽସ୍ମିନ୍ଭଵତି ଵିରଲୋ ଭାଜନଂ ସଦ୍ଗତୀନାଂ ।
ଯେନୈତସ୍ମିନ୍ନିରଯନଗରଦ୍ଵାରଂ ଉଦ୍ଘାଟଯଂତୀ
ଵାମାକ୍ଷୀଣାଂ ଭଵତି କୁଟିଲା ଭ୍ରୂଲତା କୁଂଚିକେଵ ॥ 2.77 ॥

କୃଶଃ କାଣଃ ଖଂଜଃ ଶ୍ରଵଣରହିତଃ ପୁଚ୍ଛଵିକଲୋ
ଵ୍ରଣୀ ପୂଯକ୍ଲିନ୍ନଃ କୃମିକୁଲଶତୈରାଵୃତତନୁଃ ।
କ୍ଷୁଧା କ୍ଷାମୋ ଜୀର୍ଣଃ ପିଠରକକପାଲାର୍ପିତଗଲଃ
ଶୁନୀଂ ଅନ୍ଵେତି ଶ୍ଵା ହତଂ ଅପି ଚ ହଂତ୍ଯେଵ ମଦନଃ ॥ 2.78 ॥

ସ୍ତ୍ରୀମୁଦ୍ରାଂ କୁସୁମାଯୁଧସ୍ଯ ଜଯିନୀଂ ସର୍ଵାର୍ଥସଂପତ୍କରୀଂ
ଯେ ମୂଢାଃ ପ୍ରଵିହାଯ ଯାଂତି କୁଧିଯୋ ମିଥ୍ଯାଫଲାନ୍ଵେଷିଣଃ ।
ତେ ତେନୈଵ ନିହତ୍ଯ ନିର୍ଦଯତରଂ ନଗ୍ନୀକୃତା ମୁଂଡିତାଃ
କେଚିତ୍ପଂଚଶିଖୀକୃତାଶ୍ଚ ଜଟିଲାଃ କାପାଲିକାଶ୍ଚାପରେ ॥ 2.79 ॥

ଵିଶ୍ଵାମିତ୍ରପରାଶରପ୍ରଭୃତଯୋ ଵାତାଂବୁପର୍ଣାଶନାସ୍ତେଽପି
ସ୍ତ୍ରୀମୁଖପଂକଜଂ ସୁଲଲିତଂ ଦୃଷ୍ଟ୍ଵୈଵ ମୋହଂ ଗତାଃ ।
ଶାଲ୍ଯନ୍ନଂ ସଘୃତଂ ପଯୋଦଧିଯୁତଂ ଯେ ଭୁଂଜତେ ମାନଵାସ୍ତେଷାମ୍
ଇଂଦ୍ରିଯନିଗ୍ରହୋ ଯଦି ଭଵେଦ୍ଵିଂଧ୍ଯଃ ପ୍ଲଵେତ୍ସାଗରେ ॥ 2.80 ॥

ପରିମଲଭୃତୋ ଵାତାଃ ଶାଖା ନଵାଂକୁରକୋଟଯୋ
ମଧୁରଵିଧୁରୋତ୍କଂଠାଭାଜଃ ପ୍ରିଯା ପିକପକ୍ଷିଣାଂ ।
ଵିରଲଵିରସସ୍ଵେଦୋଦ୍ଗାରା ଵଧୂଵଦନେଂଦଵଃ
ପ୍ରସରତି ମଧୌ ଧାତ୍ର୍ଯାଂ ଜାତୋ ନ କସ୍ଯ ଗୁଣୋଦଯଃ ॥ 2.81 ॥

ମଧୁରଯଂ ମଧୁରୈରପି କୋକିଲା
କଲରଵୈର୍ମଲଯସ୍ଯ ଚ ଵାଯୁଭିଃ ।
ଵିରହିଣଃ ପ୍ରହିଣସ୍ତି ଶରୀରିଣୋ
ଵିପଦି ହଂତ ସୁଧାପି ଵିଷାଯତେ ॥ 2.82 ॥

ଆଵାସଃ କିଲକିଂଚିତସ୍ଯ ଦଯିତାପାର୍ଶ୍ଵେ ଵିଲାସାଲସାଃ
କର୍ଣେ କୋକିଲକାମିନୀକଲରଵଃ ସ୍ମେରୋ ଲତାମଂଡପଃ ।
ଗୋଷ୍ଠୀ ସତ୍କଵିଭିଃ ସମଂ କତିପଯୈର୍ମୁଗ୍ଧାଃ ସୁଧାଂଶୋଃ କରାଃ
କେଷାଂଚିତ୍ସୁଖଯଂତି ଚାତ୍ର ହୃଦଯଂ ଚୈତ୍ରେ ଵିଚିତ୍ରାଃ କ୍ଷପାଃ ॥ 2.83 ॥

ପାଂଥ ସ୍ତ୍ରୀଵିରହାନଲାହୁତିକଲାଂ ଆତନ୍ଵତୀ ମଂଜରୀମାକଂଦେଷୁ
ପିକାଂଗନାଭିରଧୁନା ସୋତ୍କଂଠଂ ଆଲୋକ୍ଯତେ ।
ଅପ୍ଯେତେ ନଵପାଟଲାପରିମଲପ୍ରାଗ୍ଭାରପାଟଚ୍ଚରା
ଵାଂତିକ୍ଲାଂତିଵିତାନତାନଵକୃତଃ ଶ୍ରୀଖଂଡଶୈଲାନିଲାଃ ॥ 2.84 ॥

ପ୍ରଥିତଃ ପ୍ରଣଯଵତୀନାଂ
ତାଵତ୍ପଦଂ ଆତନୋତୁ ହୃଦି ମାନଃ ।
ଭଵତି ନ ଯାଵଚ୍ଚଂଦନତରୁ
ସୁରଭିର୍ମଲଯପଵମାନଃ ॥ 2.85 ॥

ସହକାରକୁସୁମକେସରନିକର
ଭରାମୋଦମୂର୍ଚ୍ଛିତଦିଗ୍^^ଅଂତେ ।
ମଧୁରମଧୁରଵିଧୁରମଧୁପେ
ମଧୌ ଭଵେତ୍କସ୍ଯ ନୋତ୍କଂଠା ॥ 2.86 ॥

ଅଚ୍ଛାଚ୍ଛଚଂଦନରସାର୍ଦ୍ରତରା ମୃଗାକ୍ଷ୍ଯୋ
ଧାରାଗୃହାଣି କୁସୁମାନି ଚ କୋଉମ୍^^ଉଦୀ ଚ ।
ମଂଦୋ ମରୁତ୍ସୁମନସଃ ଶୁଚି ହର୍ମ୍ଯପୃଷ୍ଠଂ
ଗ୍ରୀଷ୍ମେ ମଦଂ ଚ ମଦନଂ ଚ ଵିଵର୍ଧଯଂତି ॥ 2.87 ॥

ସ୍ରଜୋ ହୃଦ୍ଯାମୋଦା ଵ୍ଯଜନପଵନଶ୍ଚଂଦ୍ରକିରଣାଃ
ପରାଗଃ କାସାରୋ ମଲଯଜରଜଃ ଶୀଧୁ ଵିଶଦଂ ।
ଶୁଚିଃ ସୌଧୋତ୍ସଂଗଃ ପ୍ରତନୁ ଵସନଂ ପଂକଜଦୃଶୋ
ନିଦାଘର୍ତାଵେତଦ୍ଵିଲସତି ଲଭଂତେ ସୁକୃତିନଃ ॥ 2.88 ॥

ସୁଧାଶୁଭ୍ରଂ ଧାମ ସ୍ଫୁରଦ୍^^ଅମଲରଶ୍ମିଃ ଶଶଧରଃ
ପ୍ରିଯାଵକ୍ତ୍ରାଂଭୋଜଂ ମଲଯଜରଜଶ୍ଚାତିସୁରଭିଃ ।
ସ୍ରଜୋ ହୃଦ୍ଯାମୋଦାସ୍ତଦିଦଂ ଅଖିଲଂ ରାଗିଣି ଜନେ
କରୋତ୍ଯଂତଃ କ୍ଷୋଭଂ ନ ତୁ ଵିଷଯସଂସର୍ଗଵିମୁଖେ ॥ 2.89 ॥

ତରୁଣୀଵେଷୋଦ୍ଦୀପିତକାମା
ଵିକସଜ୍ଜାତୀପୁଷ୍ପସୁଗଂଧିଃ ।
ଉନ୍ନତପୀନପଯୋଧରଭାରା
ପ୍ରାଵୃଟ୍ତନୁତେ କସ୍ଯ ନ ହର୍ଷଂ ॥ 2.90 ॥

ଵିଯଦ୍^^ଉପଚିତମେଘଂ ଭୂମଯଃ କଂଦଲିନ୍ଯୋ
ନଵକୁଟଜକଦଂବାମୋଦିନୋ ଗଂଧଵାହାଃ ।
ଶିଖିକୁଲକଲକେକାରାଵରମ୍ଯା ଵନାଂତାଃ
ସୁଖିନଂ ଅସୁଖିନଂ ଵା ସର୍ଵଂ ଉତ୍କଂଠଯଂତି ॥ 2.91 ॥

ଉପରି ଘନଂ ଘନପଟଲଂ
ତିର୍ଯଗ୍ଗିରଯୋଽପି ନର୍ତିତମଯୂରାଃ ।
କ୍ଷିତିରପି କଂଦଲଧଵଲା
ଦୃଷ୍ଟିଂ ପଥିକଃ କ୍ଵ ପାତଯତି ॥ 2.92 ॥

ଇତୋ ଵିଦ୍ଯୁଦ୍ଵଲ୍ଲୀଵିଲସିତଂ ଇତଃ କେତକିତରୋଃ
ସ୍ଫୁରନ୍ଗଂଧଃ ପ୍ରୋଦ୍ଯଜ୍ଜଲଦନିନଦସ୍ଫୂର୍ଜିତଂ ଇତଃ ।
ଇତଃ କେକିକ୍ରୀଡାକଲକଲରଵଃ ପକ୍ଷ୍ମଲଦୃଶାଂ
କଥଂ ଯାସ୍ଯଂତ୍ଯେତେ ଵିରହଦିଵସାଃ ସଂଭୃତରସାଃ ॥ 2.93 ॥

ଅସୂଚିସଂଚାରେ ତମସି ନଭସି ପ୍ରୌଢଜଲଦଧ୍ଵନି
ପ୍ରାଜ୍ଞଂମନ୍ଯେ ପତତି ପୃଷତାନାଂ ଚ ନିଚଯେ ।
ଇଦଂ ସୌଦାମିନ୍ଯାଃ କନକକମନୀଯଂ ଵିଲସିତଂ
ମୁଦଂ ଚ ମ୍ଲାନିଂ ଚ ପ୍ରଥଯତି ପଥି ସ୍ଵୈରସୁଦୃଶାଂ ॥ 2.94 ॥

ଆସାରେଣ ନ ହର୍ମ୍ଯତଃ ପ୍ରିଯତମୈର୍ଯାତୁଂ ବହିଃ ଶକ୍ଯତେ
ଶୀତୋତ୍କଂପନିମିତ୍ତଂ ଆଯତଦୃଶା ଗାଢଂ ସମାଲିଂଗ୍ଯତେ ।
ଜାତାଃ ଶୀକରଶୀତଲାଶ୍ଚ ମରୁତୋରତ୍ଯଂତଖେଦଚ୍ଛିଦୋ
ଧନ୍ଯାନାଂ ବତ ଦୁର୍ଦିନଂ ସୁଦିନତାଂ ଯାତି ପ୍ରିଯାସଂଗମେ ॥ 2.95 ॥

ଅର୍ଧଂ ସୁପ୍ତ୍ଵା ନିଶାଯାଃ ସରଭସସୁରତାଯାସସନ୍ନଶ୍ଲଥାଂଗପ୍ରୋଦ୍ଭୂତାସହ୍ଯ
ତୃଷ୍ଣୋ ମଧୁମଦନିରତୋ ହର୍ମ୍ଯପୃଷ୍ଠେ ଵିଵିକ୍ତେ ।
ସଂଭୋଗକ୍ଲାଂତକାଂତାଶିଥିଲଭୁଜଲତାଵର୍ଜିତଂ କର୍କରୀତୋ
ଜ୍ଯୋତ୍ସ୍ନାଭିନ୍ନାଚ୍ଛଧାରଂ ପିବତି ନ ସଲିଲଂ ଶାରଦଂ ମଂଦପୁଣ୍ଯଃ ॥ 2.96 ॥

ହେମଂତେ ଦଧିଦୁଗ୍ଧସର୍ପିରଶନା ମାଂଜିଷ୍ଠଵାସୋଭୃତଃ
କାଶ୍ମୀରଦ୍ରଵସାଂଦ୍ରଦିଗ୍ଧଵପୁଷଶ୍ଛିନ୍ନା ଵିଚିତ୍ରୈ ରତୈଃ ।
ଵୃତ୍ତୋରୁସ୍ତନକାମିନୋଜନକୃତାଶ୍ଲେଷା ଗୃହାଭ୍ଯଂତରେ
ତାଂବୂଲୀଦଲପୂଗପୂରିତମୁଖା ଧନ୍ଯାଃ ସୁଖଂ ଶେରତେ ॥ 2.97 ॥

ପ୍ରଦୁଯତ୍ପ୍ରୌଢପ୍ରିଯଂଗୁଦ୍ଯୁତିଭୃତି ଵିକସତ୍କୁଂଦମାଦ୍ଯଦ୍ଦ୍ଵିରେଫେ
କାଲେ ପ୍ରାଲେଯଵାତପ୍ରଚଲଵିଲସିତୋଦାରମଂଦାରଧାମ୍ନି ।
ଯେଷାଂ ନୋ କଂଠଲଗ୍ନା କ୍ଷଣଂ ଅପି ତୁହିନକ୍ଷୋଦଦକ୍ଷା ମୃଗାକ୍ଷୀ
ତେସାଂ ଆଯାମଯାମା ଯମସଦନସମା ଯାମିନୀ ଯାତି ଯୂନାଂ ॥ 2.98 ॥

ଚୁଂବଂତୋ ଗଂଡଭିତ୍ତୀରଲକଵତି ମୁଖେ ସୀତ୍କୃତାନ୍ଯାଦଧାନା
ଵକ୍ଷଃସୂତ୍କଂଚୁକେଷୁ ସ୍ତନଭରପୁଲକୋଦ୍ଭେଦଂ ଆପାଦଯଂତଃ ।
ଊରୂନାକଂପଯଂତଃ ପୃଥୁଜଘନତଟାତ୍ସ୍ରଂସଯଂତୋଽଂଶୁକାନି
ଵ୍ଯକ୍ତଂ କାଂତାଜନାନାଂ ଵିଟଚରିତଭୃତଃ ଶୈଶିରା ଵାଂତି ଵାତାଃ ॥ 2.99 ॥

କେଶାନାକୁଲଯଂଦୃଶୋ ମୁକୁଲଯନ୍ଵାସୋ ବଲାଦାକ୍ଷିପନ୍ନାତନ୍ଵନ୍
ପୁଲକୋଦ୍ଗମଂ ପ୍ରକଟଯନ୍ନାଵେଗକଂପଂ ଶନୈଃ ।
ବାରଂ ବାରଂ ଉଦାରସୀତ୍କୃତକୃତୋ ଦଂତଚ୍ଛଦାନ୍ପୀଡଯନ୍
ପ୍ରାଯଃ ଶୈଶିର ଏଷ ସଂପ୍ରତି ମରୁତ୍କାଂତାସୁ କାଂତାଯତେ ॥ 2.100 ॥

ଯଦ୍ଯସ୍ଯ ନାସ୍ତି ରୁଚିରଂ ତସ୍ମିଂସ୍ତସ୍ଯ ସ୍ପୃହା ମନୋଜ୍ଞେଽପି ।
ରମଣୀଯେଽପି ସୁଧାଂଶୌ ନ ମନଃକାମଃ ସରୋଜିନ୍ଯାଃ ॥ 2.101 ॥

ଵୈରାଗ୍ଯେ ସଂଚରତ୍ଯେକୋ ନୀତୌ ଭ୍ରମତି ଚାପରଃ ।
ଶୃଂଗାରେ ରମତେ କଶ୍ଚିଦ୍ଭୁଵି ଭେଦାଃ ପରସ୍ପରଂ ॥ 2.102 ॥