ଦିକ୍କାଲାଦ୍ଯନଵଚ୍ଛିନ୍ନାନଂତଚିନ୍ମାତ୍ରମୂର୍ତଯେ ।
ସ୍ଵାନୁଭୂତ୍ଯେକମାନାଯ ନମଃ ଶାଂତାଯ ତେଜସେ ॥ 1.1 ॥
ବୋଦ୍ଧାରୋ ମତ୍ସରଗ୍ରସ୍ତାଃ
ପ୍ରଭଵଃ ସ୍ମଯଦୂଷିତାଃ ।
ଅବୋଧୋପହତାଃ ଚାନ୍ଯେ
ଜୀର୍ଣଂ ଅଂଗେ ସୁଭାଷିତମ୍ ॥ 1.2 ॥
ଅଜ୍ଞଃ ସୁଖଂ ଆରାଧ୍ଯଃ
ସୁଖତରଂ ଆରାଧ୍ଯତେ ଵିଶେଷଜ୍ଞଃ ।
ଜ୍ଞାନଲଵଦୁର୍ଵିଦଗ୍ଧଂ
ବ୍ରହ୍ମାପି ତଂ ନରଂ ନ ରଂଜଯତି ॥ 1.3 ॥
ପ୍ରସହ୍ଯ ମଣିଂ ଉଦ୍ଧରେନ୍ମକରଵକ୍ତ୍ରଦଂଷ୍ଟ୍ରାଂତରାତ୍
ସମୁଦ୍ରଂ ଅପି ସଂତରେତ୍ପ୍ରଚଲଦୂର୍ମିମାଲାକୁଲମ୍ ।
ଭୁଜଂଗଂ ଅପି କୋପିତଂ ଶିରସି ପୁଷ୍ପଵଦ୍ଧାରଯେତ୍
ନ ତୁ ପ୍ରତିନିଵିଷ୍ଟମୂଋଖଜନଚିତ୍ତଂ ଆରାଧଯେଥ୍ ॥ 1.4 ॥
ଲଭେତ ସିକତାସୁ ତୈଲଂ ଅପି ଯତ୍ନତଃ ପୀଡଯନ୍
ପିବେଚ୍ଚ ମୃଗତୃଷ୍ଣିକାସୁ ସଲିଲଂ ପିପାସାର୍ଦିତଃ ।
କ୍ଵଚିଦପି ପର୍ଯଟନ୍ଶଶଵିଷାଣଂ ଆସାଦଯେତ୍
ନ ତୁ ପ୍ରତିନିଵିଷ୍ଟମୂର୍ଖଚିତ୍ତଂ ଆରାଧଯେଥ୍ ॥ 1.5 ॥
ଵ୍ଯାଲଂ ବାଲମୃଣାଲତଂତୁଭିରସୌ ରୋଦ୍ଧୁଂ ସମୁଜ୍ଜୃଂଭତେ
ଛେତ୍ତୁଂ ଵଜ୍ରମଣିଂ ଶିରୀଷକୁସୁମପ୍ରାଂତେନ ସନ୍ନହ୍ଯତି ।
ମାଧୁର୍ଯଂ ମଧୁବିଂଦୁନା ରଚଯିତୁଂ କ୍ଷାରାମୁଧେରୀହତେ
ନେତୁଂ ଵାଂଛଂତି ଯଃ ଖଲାନ୍ପଥି ସତାଂ ସୂକ୍ତୈଃ ସୁଧାସ୍ଯଂଦିଭିଃ ॥ 1.6 ॥
ସ୍ଵାଯତ୍ତଂ ଏକାଂତଗୁଣଂ ଵିଧାତ୍ରା
ଵିନିର୍ମିତଂ ଛାଦନଂ ଅଜ୍ଞତାଯାଃ ।
ଵିଶେଷାଅତଃ ସର୍ଵଵିଦାଂ ସମାଜେ
ଵିଭୂଷଣଂ ମୌନଂ ଅପଂଡିତାନାମ୍ ॥ 1.7 ॥
ଯଦା କିଂଚିଜ୍ଜ୍ଞୋଽହଂ ଦ୍ଵିପ ଇଵ ମଦାଂଧଃ ସମଭଵଂ
ତଦା ସର୍ଵଜ୍ଞୋଽସ୍ମୀତ୍ଯଭଵଦଵଲିପ୍ତଂ ମମ ମନଃ
ଯଦା କିଂଚିତ୍କିଂଚିଦ୍ବୁଧଜନସକାଶାଦଵଗତଂ
ତଦା ମୂର୍ଖୋଽସ୍ମୀତି ଜ୍ଵର ଇଵ ମଦୋ ମେ ଵ୍ଯପଗତଃ ॥ 1.8 ॥
କୃମିକୁଲଚିତ୍ତଂ ଲାଲାକ୍ଲିନ୍ନଂ ଵିଗଂଧିଜୁଗୁପ୍ସିତଂ
ନିରୁପମରସଂ ପ୍ରୀତ୍ଯା ଖାଦନ୍ନରାସ୍ଥି ନିରାମିଷମ୍ ।
ସୁରପତିଂ ଅପି ଶ୍ଵା ପାର୍ଶ୍ଵସ୍ଥଂ ଵିଲୋକ୍ଯ ନ ଶଂକତେ
ନ ହି ଗଣଯତି କ୍ଷୁଦ୍ରୋ ଜଂତୁଃ ପରିଗ୍ରହଫଲ୍ଗୁତାମ୍ ॥ 1.9 ॥
ଶିରଃ ଶାର୍ଵଂ ସ୍ଵର୍ଗାତ୍ପଶୁପତିଶିରସ୍ତଃ କ୍ଷିତିଧରଂ
ମ୍ହୀଧ୍ରାଦୁତ୍ତୁଂଗାଦଵନିଂ ଅଵନେଶ୍ଚାପି ଜଲଧିମ୍ ।
ଅଧୋଽଧୋ ଗଂଗେଯଂ ପଦଂ ଉପଗତା ସ୍ତୋକମ୍
ଅଥଵାଵିଵେକଭ୍ରଷ୍ଟାନାଂ ଭଵତି ଵିନିପାତଃ ଶତମୁଖଃ ॥ 1.10 ॥
ଶକ୍ଯୋ ଵାରଯିତୁଂ ଜଲେନ ହୁତଭୁକ୍ଚ୍ଛତ୍ରେଣ ସୂର୍ଯାତପୋ
ନାଗେଂଦ୍ରୋ ନିଶିତାଗ୍କୁଶେନ ସମଦୋ ଦଂଡେନ ଗୋଗର୍ଦଭୌ ।
ଵ୍ଯାଧିର୍ଭେଷଜସଂଗ୍ରହୈଶ୍ଚ ଵିଵିଧୈର୍ମଂତ୍ରପ୍ରଯୋଗୈର୍ଵିଷଂ
ସର୍ଵସ୍ଯୌଷଧଂ ଅସ୍ତି ଶାସ୍ତ୍ରଵିହିତଂ ମୂର୍ଖସ୍ଯ ନସ୍ତ୍ଯୌଷଧିମ୍ ॥ 1.11 ॥
ସାହିତ୍ଯସଂଗୀତକଲାଵିହୀନଃ
ସାକ୍ଷାତ୍ପଶୁଃ ପୁଚ୍ଛଵିଷାଣହୀନଃ ।
ତୃଣଂ ନ ଖାଦନ୍ନପି ଜୀଵମାନସ୍
ତଦ୍ଭାଗଧେଯଂ ପରମଂ ପଶୂନାମ୍ ॥ 1.12 ॥
ଯେଷାଂ ନ ଵିଦ୍ଯା ନ ତପୋ ନ ଦାନଂ
ଜ୍ଞାନଂ ନ ଶୀଲଂ ନ ଗୁଣୋ ନ ଧର୍ମଃ ।
ତେ ମର୍ତ୍ଯଲୋକେ ଭୁଵି ଭାରଭୂତା
ମନୁଷ୍ଯରୂପେଣ ମୃଗାଶ୍ଚରଂତି ॥ 1.13 ॥
ଵରଂ ପର୍ଵତଦୁର୍ଗେଷୁ
ଭ୍ରାଂତଂ ଵନଚରୈଃ ସହ
ନ ମୂର୍ଖଜନସଂପର୍କଃ
ସୁରେଂଦ୍ରଭଵନେଷ୍ଵପି ॥ 1.14 ॥
ଶାସ୍ତ୍ରୋପସ୍କୃତଶବ୍ଦସୁଂଦରଗିରଃ ଶିଷ୍ଯପ୍ରଦେଯାଗମା
ଵିଖ୍ଯାତାଃ କଵଯୋ ଵସଂତି ଵିଷଯେ ଯସ୍ଯ ପ୍ରଭୋର୍ନିର୍ଧନାଃ ।
ତଜ୍ଜାଡ୍ଯଂ ଵସୁଧାଦିପସ୍ଯ କଵଯସ୍ତ୍ଵର୍ଥଂ ଵିନାପୀଶ୍ଵରାଃ
କୁତ୍ସ୍ଯାଃ ସ୍ଯୁଃ କୁପରୀକ୍ଷକା ହି ମଣଯୋ ଯୈରର୍ଘତଃ ପାତିତାଃ ॥ 1.15 ॥
ହର୍ତୁର୍ଯାତି ନ ଗୋଚରଂ କିଂ ଅପି ଶଂ ପୁଷ୍ଣାତି ଯତ୍ସର୍ଵଦାଽପ୍ଯ୍
ଅର୍ଥିଭ୍ଯଃ ପ୍ରତିପାଦ୍ଯମାନଂ ଅନିଶଂ ପ୍ରାପ୍ନୋତି ଵୃଦ୍ଧିଂ ପରାମ୍ ।
କଲ୍ପାଂତେଷ୍ଵପି ନ ପ୍ରଯାତି ନିଧନଂ ଵିଦ୍ଯାଖ୍ଯଂ ଅଂତର୍ଧନଂ
ଯେଷାଂ ତାନ୍ପ୍ରତି ମାନଂ ଉଜ୍ଝତ ନୃପାଃ କସ୍ତୈଃ ସହ ସ୍ପର୍ଧତେ ॥ 1.16 ॥
ଅଧିଗତପରମାର୍ଥାନ୍ପଂଡିତାନ୍ମାଵମଂସ୍ଥାସ୍
ତୃଣଂ ଇଵ ଲଘୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀର୍ନୈଵ ତାନ୍ସଂରୁଣଦ୍ଧି ।
ଅଭିନଵମଦଲେଖାଶ୍ଯାମଗଂଡସ୍ଥଲାନାଂ
ନ ଭଵତି ବିସତଂତୁର୍ଵାରଣଂ ଵାରଣାନାମ୍ ॥ 1.17 ॥
ଅଂଭୋଜିନୀଵନଵିହାରଵିଲାସଂ ଏଵ
ହଂସସ୍ଯ ହଂତି ନିତରାଂ କୁପିତୋ ଵିଧାତା ।
ନ ତ୍ଵସ୍ଯ ଦୁଗ୍ଧଜଲଭେଦଵିଧୌ ପ୍ରସିଦ୍ଧାଂ
ଵୈଦଗ୍ଧୀକୀର୍ତିଂ ଅପହର୍ତୁଂ ଅସୌ ସମର୍ଥଃ ॥ 1.18 ॥
କେଯୂରାଣି ନ ଭୂଷଯଂତି ପୁରୁଷଂ ହାରା ନ ଚଂଦ୍ରୋଜ୍ଜ୍ଵଲା
ନ ସ୍ନାନଂ ନ ଵିଲେପନଂ ନ କୁସୁମଂ ନାଲଂକୃତା ମୂର୍ଧଜାଃ ।
ଵାଣ୍ଯେକା ସମଲଂକରୋତି ପୁରୁଷଂ ଯା ସଂସ୍କୃତା ଧାର୍ଯତେ
କ୍ଷୀଯଂତେ ଖଲୁ ଭୂଷଣାନି ସତତଂ ଵାଗ୍ଭୂଷଣଂ ଭୂଷଣମ୍ ॥ 1.19 ॥
ଵିଦ୍ଯା ନାମ ନରସ୍ଯ ରୂପଂ ଅଧିକଂ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଗୁପ୍ତଂ ଧନଂ
ଵିଦ୍ଯା ଭୋଗକରୀ ଯଶଃସୁଖକରୀ ଵିଦ୍ଯା ଗୁରୂଣାଂ ଗୁରୁଃ ।
ଵିଦ୍ଯା ବଂଧୁଜନୋ ଵିଦେଶଗମନେ ଵିଦ୍ଯା ପରା ଦେଵତା
ଵିଦ୍ଯା ରାଜସୁ ପୂଜ୍ଯତେ ନ ତୁ ଧନଂ ଵିଦ୍ଯାଵିହୀନଃ ପଶୁଃ ॥ 1.20 ॥
କ୍ଷାଂତିଶ୍ଚେତ୍କଵଚେନ କିଂ କିଂ ଅରିଭିଃ କ୍ରୋଧୋଽସ୍ତି ଚେଦ୍ଦେହିନାଂ
ଜ୍ଞାତିଶ୍ଚେଦନଲେନ କିଂ ଯଦି ସୁହୃଦ୍ଦିଵ୍ଯୌଷଧଂ କିଂ ଫଲମ୍ ।
କିଂ ସର୍ପୈର୍ଯଦି ଦୁର୍ଜନାଃ କିଂ ଉ ଧନୈର୍ଵିଦ୍ଯାଽନଵଦ୍ଯା ଯଦି
ଵ୍ରୀଡା ଚେତ୍କିଂ ଉ ଭୂଷଣୈଃ ସୁକଵିତା ଯଦ୍ଯସ୍ତି ରାଜ୍ଯେନ କିମ୍ ॥ 1.21 ॥
ଦାକ୍ଷିଣ୍ଯଂ ସ୍ଵଜନେ ଦଯା ପରିଜନେ ଶାଠ୍ଯଂ ସଦା ଦୁର୍ଜନେ
ପ୍ରୀତିଃ ସାଧୁଜନେ ନଯୋ ନୃପଜନେ ଵିଦ୍ଵଜ୍ଜନେ ଚାର୍ଜଵମ୍ ।
ଶୌର୍ଯଂ ଶତ୍ରୁଜନେ କ୍ଷମା ଗୁରୁଜନେ କାଂତାଜନେ ଧୃଷ୍ଟତା
ଯେ ଚୈଵଂ ପୁରୁଷାଃ କଲାସୁ କୁଶଲାସ୍ତେଷ୍ଵେଵ ଲୋକସ୍ଥିତିଃ ॥ 1.22 ॥
ଜାଡ୍ଯଂ ଧିଯୋ ହରତି ସିଂଚତି ଵାଚି ସତ୍ଯଂ
ମାନୋନ୍ନତିଂ ଦିଶତି ପାପଂ ଅପାକରୋତି ।
ଚେତଃ ପ୍ରସାଦଯତି ଦିକ୍ଷୁ ତନୋତି କୀର୍ତିଂ
ସତ୍ସଂଗତିଃ କଥଯ କିଂ ନ କରୋତି ପୁଂସାମ୍ ॥ 1.23 ॥
ଜଯଂତି ତେ ସୁକୃତିନୋ
ରସସିଦ୍ଧାଃ କଵୀଶ୍ଵରାଃ ।
ନାସ୍ତି ଯେଷାଂ ଯଶଃକାଯେ
ଜରାମରଣଜଂ ଭଯମ୍ ॥ 1.24 ॥
ସୂନୁଃ ସଚ୍ଚରିତଃ ସତୀ ପ୍ରିଯତମା ସ୍ଵାମୀ ପ୍ରସାଦୋନ୍ମୁଖଃ
ସ୍ନିଗ୍ଧଂ ମିତ୍ରଂ ଅଵଂଚକଃ ପରିଜନୋ ନିଃକ୍ଲେଶଲେଶଂ ମନଃ ।
ଆକାରୋ ରୁଚିରଃ ସ୍ଥିରଶ୍ଚ ଵିଭଵୋ ଵିଦ୍ଯାଵଦାତଂ ମୁଖଂ
ତୁଷ୍ଟେ ଵିଷ୍ଟପକଷ୍ଟହାରିଣି ହରୌ ସଂପ୍ରାପ୍ଯତେ ଦେହିନା ॥ 1.25 ॥
ପ୍ରାଣାଘାତାନ୍ନିଵୃତ୍ତିଃ ପରଧନହରଣେ ସଂଯମଃ ସତ୍ଯଵାକ୍ଯଂ
କାଲେ ଶକ୍ତ୍ଯା ପ୍ରଦାନଂ ଯୁଵତିଜନକଥାମୂକଭାଵଃ ପରେଷାମ୍ ।
ତୃଷ୍ଣାସ୍ରୋତୋ ଵିଭଂଗୋ ଗୁରୁଷୁ ଚ ଵିନଯଃ ସର୍ଵଭୂତାନୁକଂପା
ସାମାନ୍ଯଃ ସର୍ଵଶାସ୍ତ୍ରେଷ୍ଵନୁପହତଵିଧିଃ ଶ୍ରେଯସାଂ ଏଷ ପଂଥାଃ ॥ 1.26 ॥
ପ୍ରାରଭ୍ଯତେ ନ ଖଲୁ ଵିଘ୍ନଭଯେନ ନୀଚୈଃ
ପ୍ରାରଭ୍ଯ ଵିଘ୍ନଵିହତା ଵିରମଂତି ମଧ୍ଯାଃ ।
ଵିଘ୍ନୈଃ ପୁନଃ ପୁନରପି ପ୍ରତିହନ୍ଯମାନାଃ
ପ୍ରାରବ୍ଧଂ ଉତ୍ତମଜନା ନ ପରିତ୍ଯଜଂତି ॥ 1.27 ॥
ଅସଂତୋ ନାଭ୍ଯର୍ଥ୍ଯାଃ ସୁହୃଦପି ନ ଯାଚ୍ଯଃ କୃଶଧନଃ
ପ୍ରିଯା ନ୍ଯାଯ୍ଯା ଵୃତ୍ତିର୍ମଲିନଂ ଅସୁଭଂଗେଽପ୍ଯସୁକରମ୍ ।
ଵିପଦ୍ଯୁଚ୍ଚୈଃ ସ୍ଥେଯଂ ପଦଂ ଅନୁଵିଧେଯଂ ଚ ମହତାଂ
ସତାଂ କେନୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଵିଷମଂ ଅସିଧାରାଵ୍ରତଂ ଇଦମ୍ ॥ 1.28 ॥
କ୍ଷୁତ୍କ୍ଷାମୋଽପି ଜରାକୃଶୋଽପି ଶିଥିଲପ୍ରାଣୋଽପି କଷ୍ଟାଂ ଦଶାମ୍
ଆପନ୍ନୋଽପି ଵିପନ୍ନଦୀଧିତିରିତି ପ୍ରାଣେଷୁ ନଶ୍ଯତ୍ସ୍ଵପି ।
ମତ୍ତେଭେଂଦ୍ରଵିଭିନ୍ନକୁଂଭପିଶିତଗ୍ରାସୈକବଦ୍ଧସ୍ପୃହଃ
କିଂ ଜୀର୍ଣଂ ତୃଣଂ ଅତ୍ତି ମାନମହତାଂ ଅଗ୍ରେସରଃ କେସରୀ ॥ 1.29 ॥
ସ୍ଵଲ୍ପସ୍ନାଯୁଵସାଵଶେଷମଲିନଂ ନିର୍ମାଂସଂ ଅପ୍ଯସ୍ଥି ଗୋଃ
ଶ୍ଵା ଲବ୍ଧ୍ଵା ପରିତୋଷଂ ଏତି ନ ତୁ ତତ୍ତସ୍ଯ କ୍ଷୁଧାଶାଂତଯେ ।
ସିଂହୋ ଜଂବୁକଂ ଅଂକଂ ଆଗତଂ ଅପି ତ୍ଯକ୍ତ୍ଵା ନିହଂତି ଦ୍ଵିପଂ
ସର୍ଵଃ କୃଚ୍ଛ୍ରଗତୋଽପି ଵାଂଛଂତି ଜନଃ ସତ୍ତ୍ଵାନୁରୂପଂ ଫଲମ୍ ॥ 1.30 ॥
ଲାଂଗୂଲଚାଲନଂ ଅଧଶ୍ଚରଣାଵପାତଂ
ଭୂମୌ ନିପତ୍ଯ ଵଦନୋଦରଦର୍ଶନଂ ଚ ।
ଶ୍ଵା ପିଂଡଦସ୍ଯ କୁରୁତେ ଗଜପୁଂଗଵସ୍ତୁ
ଧୀରଂ ଵିଲୋକଯତି ଚାଟୁଶତୈଶ୍ଚ ଭୁଂକ୍ତେ ॥ 1.31 ॥
ପରିଵର୍ତିନି ସଂସାରେ
ମୃତଃ କୋ ଵା ନ ଜାଯତେ ।
ସ ଜାତୋ ଯେନ ଜାତେନ
ଯାତି ଵଂଶଃ ସମୁନ୍ନତିମ୍ ॥ 1.32 ॥
କୁସୁମସ୍ତଵକସ୍ଯେଵ
ଦ୍ଵଯୀ ଵୃତ୍ତିର୍ମନସ୍ଵିନଃ ।
ମୂର୍ଧ୍ନି ଵା ସର୍ଵଲୋକସ୍ଯ
ଶୀର୍ଯତେ ଵନ ଏଵ ଵା ॥ 1.33 ॥
ସଂତ୍ଯନ୍ଯେଽପି ବୃହସ୍ପତିପ୍ରଭୃତଯଃ ସଂଭାଵିତାଃ ପଂଚଷାସ୍
ତାନ୍ପ୍ରତ୍ଯେଷ ଵିଶେଷଵିକ୍ରମରୁଚୀ ରାହୁର୍ନ ଵୈରାଯତେ ।
ଦ୍ଵାଵେଵ ଗ୍ରସତେ ଦିଵାକରନିଶାପ୍ରାଣେଶ୍ଵରୌ ଭାସ୍କରୌ
ଭ୍ରାତଃ ପର୍ଵଣି ପଶ୍ଯ ଦାନଵପତିଃ ଶୀର୍ଷାଵଶେଷାକୃତିଃ ॥ 1.34 ॥
ଵହତି ଭୁଵନଶ୍ରେଣିଂ ଶେଷଃ ଫଣାଫଲକସ୍ଥିତାଂ
କମଠପତିନା ମଧ୍ଯେପୃଷ୍ଠଂ ସଦା ସ ଚ ଧାର୍ଯତେ ।
ତଂ ଅପି କୁରୁତେ କ୍ରୋଡାଧୀନଂ ପଯୋଧିରନାଦରାଦ୍
ଅହହ ମହତାଂ ନିଃସୀମାନଶ୍ଚରିତ୍ରଵିଭୂତଯଃ ॥ 1.35 ॥
ଵରଂ ପକ୍ଷଚ୍ଛେଦଃ ସମଦମଘଵନ୍ମୁକ୍ତକୁଲିଶପ୍ରହାରୈର୍
ଉଦ୍ଗଚ୍ଛଦ୍ବହୁଲଦହନୋଦ୍ଗାରଗୁରୁଭିଃ ।
ତୁଷାରାଦ୍ରେଃ ସୂନୋରହହ ପିତରି କ୍ଲେଶଵିଵଶେ
ନ ଚାସୌ ସଂପାତଃ ପଯସି ପଯସାଂ ପତ୍ଯୁରୁଚିତଃ ॥ 1.36 ॥
ସିଂହଃ ଶିଶୁରପି ନିପତତି
ମଦମଲିନକପୋଲଭିତ୍ତିଷୁ ଗଜେଷୁ ।
ପ୍ରକୃତିରିଯଂ ସତ୍ତ୍ଵଵତାଂ
ନ ଖଲୁ ଵଯସ୍ତେଜସୋ ହେତୁଃ ॥ 1.37 ॥
ଜାତିର୍ଯାତୁ ରସାତଲଂ ଗୁଣଗଣୈସ୍ତତ୍ରାପ୍ଯଧୋ ଗମ୍ଯତାଂ
ଶୀଲଂ ଶୈଲତଟାତ୍ପତତ୍ଵଭିଜନଃ ସଂଦହ୍ଯତାଂ ଵହ୍ନିନା ।
ଶୌର୍ଯେ ଵୈରିଣି ଵଜ୍ରଂ ଆଶୁ ନିପତତ୍ଵର୍ଥୋଽସ୍ତୁ ନଃ କେଵଲଂ
ଯେନୈକେନ ଵିନା ଗୁଣସ୍ତୃଣଲଵପ୍ରାଯାଃ ସମସ୍ତା ଇମେ ॥ 1.38 ॥
ଧନଂ ଅର୍ଜଯ କାକୁତ୍ସ୍ଥ
ଧନମୂଲଂ ଇଦଂ ଜଗତ୍ ।
ଅଂତରଂ ନାଭିଜାନାମି
ନିର୍ଧନସ୍ଯ ମୃତସ୍ଯ ଚ ॥ 1.39 ॥
ତାନୀଂଦ୍ରିଯାଣ୍ଯଵିକଲାନି ତଦେଵ ନାମ
ସା ବୁଦ୍ଧିରପ୍ରତିହତା ଵଚନଂ ତଦେଵ ।
ଅର୍ଥୋଷ୍ମଣା ଵିରହିତଃ ପୁରୁଷଃ କ୍ଷଣେନ
ସୋଽପ୍ଯନ୍ଯ ଏଵ ଭଵତୀତି ଵିଚିତ୍ରଂ ଏତଥ୍ ॥ 1.40 ॥
ଯସ୍ଯାସ୍ତି ଵିତ୍ତଂ ସ ନରଃ କୁଲୀନଃ
ସ ପଂଡିତଃ ସ ଶ୍ରୁତଵାନ୍ଗୁଣଜ୍ଞଃ ।
ସ ଏଵ ଵକ୍ତା ସ ଚ ଦର୍ଶନୀଯଃ
ସର୍ଵେ ଗୁଣାଃ କାଂଚନଂ ଆଶ୍ରଯଂତି ॥ 1.41 ॥
ଦୌର୍ମଂତ୍ର୍ଯାନ୍ନୃପତିର୍ଵିନଶ୍ଯତି ଯତିଃ ସଂଗାତ୍ସୁତୋ ଲାଲନାତ୍
ଵିପ୍ରୋଽନଧ୍ଯଯନାତ୍କୁଲଂ କୁତନଯାଚ୍ଛୀଲଂ ଖଲୋପାସନାତ୍ ।
ହ୍ରୀର୍ମଦ୍ଯାଦନଵେକ୍ଷଣାଦପି କୃଷିଃ ସ୍ନେହଃ ପ୍ରଵାସାଶ୍ରଯାନ୍
ମୈତ୍ରୀ ଚାପ୍ରଣଯାତ୍ସମୃଦ୍ଧିରନଯାତ୍ତ୍ଯାଗପ୍ରମାଦାଦ୍ଧନମ୍ ॥ 1.42 ॥
ଦାନଂ ଭୋଗୋ ନାଶସ୍ତିସ୍ରୋ
ଗତଯୋ ଭଵଂତି ଵିତ୍ତସ୍ଯ ।
ଯୋ ନ ଦଦାତି ନ ଭୁଂକ୍ତେ
ତସ୍ଯ ତୃତୀଯା ଗତିର୍ଭଵତି ॥ 1.43 ॥
ମଣିଃ ଶାଣୋଲ୍ଲୀଢଃ ସମରଵିଜଯୀ ହେତିଦଲିତୋ
ମଦକ୍ଷୀଣୋ ନାଗଃ ଶରଦି ସରିତଃ ଶ୍ଯାନପୁଲିନାଃ ।
କଲାଶେଷଶ୍ଚଂଦ୍ରଃ ସୁରତମୃଦିତା ବାଲଵନିତା
ତନ୍ନିମ୍ନା ଶୋଭଂତେ ଗଲିତଵିଭଵାଶ୍ଚାର୍ଥିଷୁ ନରାଃ ॥ 1.44 ॥
ପରିକ୍ଷୀଣଃ କଶ୍ଚିତ୍ସ୍ପୃହଯତି ଯଵାନାଂ ପ୍ରସୃତଯେ
ସ ପଶ୍ଚାତ୍ସଂପୂର୍ଣଃ କଲଯତି ଧରିତ୍ରୀଂ ତୃଣସମାମ୍ ।
ଅତଶ୍ଚାନୈକାଂତ୍ଯାଦ୍ଗୁରୁଲଘୁତଯାଽର୍ଥେଷୁ ଧନିନାମ୍
ଅଵସ୍ଥା ଵସ୍ତୂନି ପ୍ରଥଯତି ଚ ସଂକୋଚଯତି ଚ ॥ 1.45 ॥
ରାଜଂଦୁଧୁକ୍ଷସି ଯଦି କ୍ଷିତିଧେନୁଂ ଏତାଂ
ତେନାଦ୍ଯ ଵତ୍ସଂ ଇଵ ଲୋକଂ ଅମୁଂ ପୁଷାଣ
ତସ୍ମିଂଶ୍ଚ ସମ୍ଯଗନିଶଂ ପରିପୋଷ୍ଯମାଣେ
ନାନାଫଲୈଃ ଫଲତି କଲ୍ପଲତେଵ ଭୂମିଃ ॥ 1.46 ॥
ସତ୍ଯାନୃତା ଚ ପରୁଷା ପ୍ରିଯଵାଦିନୀ ଚ
ହିଂସ୍ରା ଦଯାଲୁରପି ଚାର୍ଥପରା ଵଦାନ୍ଯା ।
ନିତ୍ଯଵ୍ଯଯା ପ୍ରଚୁରନିତ୍ଯଧନାଗମା ଚ
ଵାରାଂଗନେଵ ନୃପନୀତିରନେକରୂପା ॥ 1.47 ॥
ଆଜ୍ଞା କୀର୍ତିଃ ପାଲନଂ ବ୍ରାହ୍ମଣାନାଂ
ଦାନଂ ଭୋଗୋ ମିତ୍ରସଂରକ୍ଷଣଂ ଚ
ଯେଷାଂ ଏତେ ଷଡ୍ଗୁଣା ନ ପ୍ରଵୃତ୍ତାଃ
କୋଽର୍ଥସ୍ତେଷାଂ ପାର୍ଥିଵୋପାଶ୍ରଯେଣ ॥ 1.48 ॥
ଯଦ୍ଧାତ୍ରା ନିଜଭାଲପଟ୍ଟଲିଖିତଂ ସ୍ତୋକଂ ମହଦ୍ଵା ଧନଂ
ତତ୍ପ୍ରାପ୍ନୋତି ମରୁସ୍ଥଲେଽପି ନିତରାଂ ମେରୌ ତତୋ ନାଧିକମ୍ ।
ତଦ୍ଧୀରୋ ଭଵ ଵିତ୍ତଵତ୍ସୁ କୃପଣାଂ ଵୃତ୍ତିଂ ଵୃଥା ସା କୃଥାଃ
କୂପେ ପଶ୍ଯ ପଯୋନିଧାଵପି ଘଟୋ ଗୃହ୍ଣାତି ତୁଲ୍ଯଂ ଜଲମ୍ ॥ 1.49 ॥
ତ୍ଵଂ ଏଵ ଚାତକାଧାରୋଽ
ସୀତି କେଷାଂ ନ ଗୋଚରଃ ।
କିଂ ଅଂଭୋଦଵରାସ୍ମାକଂ
କାର୍ପଣ୍ଯୋକ୍ତଂ ପ୍ରତୀକ୍ଷସେ ॥ 1.50 ॥
ରେ ରେ ଚାତକ ସାଵଧାନମନସା ମିତ୍ର କ୍ଷଣଂ ଶ୍ରୂଯତାମ୍
ଅଂଭୋଦା ବହଵୋ ଵସଂତି ଗଗନେ ସର୍ଵେଽପି ନୈତାଦୃଶାଃ ।
କେଚିଦ୍ଵୃଷ୍ଟିଭିରାର୍ଦ୍ରଯଂତି ଵସୁଧାଂ ଗର୍ଜଂତି କେଚିଦ୍ଵୃଥା
ଯଂ ଯଂ ପଶ୍ଯସି ତସ୍ଯ ତସ୍ଯ ପୁରତୋ ମା ବ୍ରୂହି ଦୀନଂ ଵଚଃ ॥ 1.51 ॥
ଅକରୁଣତ୍ଵଂ ଅକାରଣଵିଗ୍ରହଃ
ପରଧନେ ପରଯୋଷିତି ଚ ସ୍ପୃହା ।
ସୁଜନବଂଧୁଜନେଷ୍ଵସହିଷ୍ଣୁତା
ପ୍ରକୃତିସିଦ୍ଧଂ ଇଦଂ ହି ଦୁରାତ୍ମନାମ୍ ॥ 1.52 ॥
ଦୁର୍ଜନଃ ପରିହର୍ତଵ୍ଯୋ
ଵିଦ୍ଯଯାଽଲକୃତୋଽପି ସନ୍ ।
ମଣିନା ଭୂଷିତଃ ସର୍ପଃ
କିଂ ଅସୌ ନ ଭଯଂକରଃ ॥ 1.53 ॥
ଜାଡ୍ଯଂ ହ୍ରୀମତି ଗଣ୍ଯତେ ଵ୍ରତରୁଚୌ ଦଂଭଃ ଶୁଚୌ କୈତଵଂ
ଶୂରେ ନିର୍ଘୃଣତା ମୁନୌ ଵିମତିତା ଦୈନ୍ଯଂ ପ୍ରିଯାଲାପିନି ।
ତେଜସ୍ଵିନ୍ଯଵଲିପ୍ତତା ମୁଖରତା ଵକ୍ତର୍ଯଶକ୍ତିଃ ସ୍ଥିରେ
ତତ୍କୋ ନାମ ଗୁଣୋ ଭଵେତ୍ସ ଗୁଣିନାଂ ଯୋ ଦୁର୍ଜନୈର୍ନାଂକିତଃ ॥ 1.54 ॥
ଲୋଭଶ୍ଚେଦଗୁଣେନ କିଂ ପିଶୁନତା ଯଦ୍ଯସ୍ତି କିଂ ପାତକୈଃ
ସତ୍ଯଂ ଚେତ୍ତପସା ଚ କିଂ ଶୁଚି ମନୋ ଯଦ୍ଯସ୍ତି ତୀର୍ଥେନ କିମ୍ ।
ସୌଜନ୍ଯଂ ଯଦି କିଂ ଗୁଣୈଃ ସୁମହିମା ଯଦ୍ଯସ୍ତି କିଂ ମଂଡନୈଃ
ସଦ୍ଵିଦ୍ଯା ଯଦି କିଂ ଧନୈରପଯଶୋ ଯଦ୍ଯସ୍ତି କିଂ ମୃତ୍ଯୁନା ॥ 1.55 ॥
ଶଶୀ ଦିଵସଧୂସରୋ ଗଲିତଯୌଵନା କାମିନୀ
ସରୋ ଵିଗତଵାରିଜଂ ମୁଖଂ ଅନକ୍ଷରଂ ସ୍ଵାକୃତେଃ ।
ପ୍ରଭୁର୍ଧନପରାଯଣଃ ସତତଦୁର୍ଗତଃ ସଜ୍ଜନୋ
ନୃପାଂଗଣଗତଃ ଖଲୋ ମନସି ସପ୍ତ ଶଲ୍ଯାନି ମେ ॥ 1.56 ॥
ନ କଶ୍ଚିଚ୍ଚଂଡକୋପାନାମ୍
ଆତ୍ମୀଯୋ ନାମ ଭୂଭୁଜାମ୍ ।
ହୋତାରଂ ଅପି ଜୁହ୍ଵାନଂ
ସ୍ପୃଷ୍ଟୋ ଵହତି ପାଵକଃ ॥ 1.57 ॥
ମୌନୌମୂକଃ ପ୍ରଵଚନପଟୁର୍ବାଟୁଲୋ ଜଲ୍ପକୋ ଵା
ଧୃଷ୍ଟଃ ପାର୍ଶ୍ଵେ ଵସତି ଚ ସଦା ଦୂରତଶ୍ଚାପ୍ରଗଲ୍ଭଃ ।
କ୍ଷାଂତ୍ଯା ଭୀରୁର୍ଯଦି ନ ସହତେ ପ୍ରାଯଶୋ ନାଭିଜାତଃ
ସେଵାଧର୍ମଃ ପରମଗହନୋ ଯୋଗିନାଂ ଅପ୍ଯଗମ୍ଯଃ ॥ 1.58 ॥
ଉଦ୍ଭାସିତାଖିଲଖଲସ୍ଯ ଵିଶୃଂଖଲସ୍ଯ
ପ୍ରାଗ୍ଜାତଵିସ୍ତୃତନିଜାଧମକର୍ମଵୃତ୍ତେଃ ।
ଦୈଵାଦଵାପ୍ତଵିଭଵସ୍ଯ ଗୁଣଦ୍ଵିଷୋଽସ୍ଯ
ନୀଚସ୍ଯ ଗୋଚରଗତୈଃ ସୁଖଂ ଆପ୍ଯତେ ॥ 1.59 ॥
ଆରଂଭଗୁର୍ଵୀ କ୍ଷଯିଣୀ କ୍ରମେଣ
ଲଘ୍ଵୀ ପୁରା ଵୃଦ୍ଧିମତୀ ଚ ପଶ୍ଚାତ୍ ।
ଦିନସ୍ଯ ପୂର୍ଵାର୍ଧପରାର୍ଧଭିନ୍ନା
ଛାଯେଵ ମୈତ୍ରୀ ଖଲସଜ୍ଜନାନାମ୍ ॥ 1.60 ॥
ମୃଗମୀନସଜ୍ଜନାନାଂ ତୃଣଜଲସଂତୋଷଵିହିତଵୃତ୍ତୀନାମ୍ ।
ଲୁବ୍ଧକଧୀଵରପିଶୁନା ନିଷ୍କାରଣଵୈରିଣୋ ଜଗତି ॥ 1.61 ॥
ଵାଂଛା ସଜ୍ଜନସଂଗମେ ପରଗୁଣେ ପ୍ରୀତିର୍ଗୁରୌ ନମ୍ରତା
ଵିଦ୍ଯାଯାଂ ଵ୍ଯସନଂ ସ୍ଵଯୋଷିତି ରତିର୍ଲୋକାପଵାଦାଦ୍ଭଯମ୍ ।
ଭକ୍ତିଃ ଶୂଲିନି ଶକ୍ତିରାତ୍ମଦମନେ ସଂସର୍ଗମୁକ୍ତିଃ ଖଲେ
ଯେଷ୍ଵେତେ ନିଵସଂତି ନିର୍ମଲଗୁଣାସ୍ତେଭ୍ଯୋ ନରେଭ୍ଯୋ ନମଃ ॥ 1.62 ॥
ଵିପଦି ଧୈର୍ଯଂ ଅଥାଭ୍ଯୁଦଯେ କ୍ଷମା
ସଦସି ଵାକ୍ଯପଟୁତା ଯୁଧି ଵିକ୍ରମଃ ।
ଯଶସି ଚାଭିରୁଚିର୍ଵ୍ଯସନଂ ଶ୍ରୁତୌ
ପ୍ରକୃତିସିଦ୍ଧଂ ଇଦଂ ହି ମହାତ୍ମନାମ୍ ॥ 1.63 ॥
ପ୍ରଦାନଂ ପ୍ରଚ୍ଛନ୍ନଂ ଗୃହଂ ଉପଗତେ ସଂଭ୍ରମଵିଧିଃ
ପ୍ରିଯଂ କୃତ୍ଵା ମୌନଂ ସଦସି କଥନଂ ଚାପ୍ଯୁପକୃତେଃ ।
ଅନୁତ୍ସେକୋ ଲକ୍ଷ୍ମ୍ଯାଂ ଅନଭିଭଵଗଂଧାଃ ପରକଥାଃ
ସତାଂ କେନୋଦ୍ଦିଷ୍ଟଂ ଵିଷମଂ ଅସିଧାରାଵ୍ରତଂ ଇଦମ୍ ॥ 1.64 ॥
କରେ ଶ୍ଲାଘ୍ଯସ୍ତ୍ଯାଗଃ ଶିରସି ଗୁରୁପାଦପ୍ରଣଯିତା
ମୁଖେ ସତ୍ଯା ଵାଣୀ ଵିଜଯି ଭୁଜଯୋର୍ଵୀର୍ଯଂ ଅତୁଲମ୍ ।
ହୃଦି ସ୍ଵଚ୍ଛା ଵୃତ୍ତିଃ ଶ୍ରୁତିଂ ଅଧିଗତଂ ଚ ଶ୍ରଵଣଯୋର୍
ଵିନାପ୍ଯୈଶ୍ଵର୍ଯେଣ ପ୍ରକୃତିମହତାଂ ମଂଡନଂ ଇଦମ୍ ॥ 1.65 ॥
ସଂପତ୍ସୁ ମହତାଂ ଚିତ୍ତଂ
ଭଵତ୍ଯୁତ୍ପଲକୌମଲମ୍ ।ଆପତ୍ସୁ ଚ ମହାଶୈଲଶିଲା
ସଂଘାତକର୍କଶମ୍ ॥ 1.66 ॥
ସଂତପ୍ତାଯସି ସଂସ୍ଥିତସ୍ଯ ପଯସୋ ନାମାପି ନ ଜ୍ଞାଯତେ
ମୁକ୍ତାକାରତଯା ତଦେଵ ନଲିନୀପତ୍ରସ୍ଥିତଂ ରାଜତେ ।
ସ୍ଵାତ୍ଯାଂ ସାଗରଶୁକ୍ତିମଧ୍ଯପତିତଂ ତନ୍ମୌକ୍ତିକଂ ଜାଯତେ
ପ୍ରାଯେଣାଧମମଧ୍ଯମୋତ୍ତମଗୁଣଃ ସଂସର୍ଗତୋ ଜାଯତେ ॥ 1.67 ॥
ପ୍ରୀଣାତି ଯଃ ସୁଚରିତୈଃ ପିତରଂ ସ ପୁତ୍ରୋ
ଯଦ୍ଭର୍ତୁରେଵ ହିତଂ ଇଚ୍ଛତି ତତ୍କଲତ୍ରମ୍ ।
ତନ୍ମିତ୍ରଂ ଆପଦି ସୁଖେ ଚ ସମକ୍ରିଯଂ ଯଦ୍
ଏତତ୍ତ୍ରଯଂ ଜଗତି ପୁଣ୍ଯକୃତୋ ଲଭଂତେ ॥ 1.68 ॥
ଏକୋ ଦେଵଃ କେଶଵୋ ଵା ଶିଵୋ ଵା
ହ୍ଯେକଂ ମିତ୍ରଂ ଭୂପତିର୍ଵା ଯତିର୍ଵା ।
ଏକୋ ଵାସଃ ପତ୍ତନେ ଵା ଵନେ ଵା
ହ୍ଯେକା ଭାର୍ଯା ସୁଂଦରୀ ଵା ଦରୀ ଵା ॥ 1.69 ॥
ନମ୍ରତ୍ଵେନୋନ୍ନମଂତଃ ପରଗୁଣକଥନୈଃ ସ୍ଵାନ୍ଗୁଣାନ୍ଖ୍ଯାପଯଂତଃ
ସ୍ଵାର୍ଥାନ୍ସଂପାଦଯଂତୋ ଵିତତପୃଥୁତରାରଂଭଯତ୍ନାଃ ପରାର୍ଥେ ।
କ୍ଷାଂତ୍ଯୈଵାକ୍ଷେପରୁକ୍ଷାକ୍ଷରମୁଖରମୁଖାଂଦୁର୍ଜନାଂଦୂଷଯଂତଃ
ସଂତଃ ସାଶ୍ଚର୍ଯଚର୍ଯା ଜଗତି ବହୁମତାଃ କସ୍ଯ ନାଭ୍ଯର୍ଚନୀଯାଃ ॥ 1.70 ॥
ଭଵଂତି ନମ୍ରାସ୍ତରଵଃ ଫଲୋଦ୍ଗମୈର୍
ନଵାଂବୁଭିର୍ଦୂରାଵଲଂବିନୋ ଘନାଃ ।
ଅନୁଦ୍ଧତାଃ ସତ୍ପୁରୁଷାଃ ସମୃଦ୍ଧିଭିଃ
ସ୍ଵଭାଵ ଏଷ ପରୋପକାରିଣାମ୍ ॥ 1.71 ॥
ଶ୍ରୋତ୍ରଂ ଶ୍ରୁତେନୈଵ ନ କୁଂଡଲେନ
ଦାନେନ ପାଣିର୍ନ ତୁ କଂକଣେନ ।
ଵିଭାତି କାଯଃ କରୁଣପରାଣାଂ
ପରୋପକାରୈର୍ନ ତୁ ଚଂଦନେନ ॥ 1.72 ॥
ପାପାନ୍ନିଵାରଯତି ଯୋଜଯତେ ହିତାଯ
ଗୁହ୍ଯଂ ନିଗୂହତି ଗୁଣାନ୍ପ୍ରକଟୀକରୋତି ।
ଆପଦ୍ଗତଂ ଚ ନ ଜହାତି ଦଦାତି କାଲେ
ସନ୍ମିତ୍ରଲକ୍ଷଣଂ ଇଦଂ ପ୍ରଵଦଂତି ସଂତଃ ॥ 1.73 ॥
ପଦ୍ମାକରଂ ଦିନକରୋ ଵିକଚୀକରୋତି
ଚମ୍ଦ୍ର୍ପ୍ଵୋଲାସଯତି କୈରଵଚକ୍ରଵାଲମ୍ ।
ନାଭ୍ଯର୍ଥିତୋ ଜଲଧରୋଽପି ଜଲଂ ଦଦାତି
ସଂତଃ ସ୍ଵଯଂ ପରହିତେ ଵିହିତାଭିଯୋଗାଃ ॥ 1.74 ॥
ଏକେ ସତ୍ପୁରୁଷାଃ ପରାର୍ଥଘଟକାଃ ସ୍ଵାର୍ଥଂ ପରିତ୍ଯଜଂତି ଯେ
ସାମାନ୍ଯାସ୍ତୁ ପରାର୍ଥଂ ଉଦ୍ଯମଭୃତଃ ସ୍ଵାର୍ଥାଵିରୋଧେନ ଯେ ।
ତେଽମୀ ମାନୁଷରାକ୍ଷସାଃ ପରହିତଂ ସ୍ଵାର୍ଥାଯ ନିଘ୍ନଂତି ଯେ
ଯେ ତୁ ଘ୍ନଂତି ନିରର୍ଥକଂ ପରହିତଂ ତେ କେ ନ ଜାନୀମହେ ॥ 1.75 ॥
କ୍ଷୀରେଣାତ୍ମଗତୋଦକାଯ ହି ଗୁଣା ଦତ୍ତା ପୁରା ତେଽଖିଲା
କ୍ଷୀରୋତ୍ତାପଂ ଅଵେକ୍ଷ୍ଯ ତେନ ପଯସା ସ୍ଵାତ୍ମା କୃଶାନୌ ହୁତଃ ।
ଗଂତୁଂ ପାଵକଂ ଉନ୍ମନସ୍ତଦଭଵଦ୍ଦୃଷ୍ଟ୍ଵା ତୁ ମିତ୍ରାପଦଂ
ଯୁକ୍ତଂ ତେନ ଜଲେନ ଶାମ୍ଯତି ସତାଂ ମୈତ୍ରୀ ପୁନସ୍ତ୍ଵୀଦୃଶୀ ॥ 1.76 ॥
ଇତଃ ସ୍ଵପିତି କେଶଵଃ କୁଲଂ ଇତସ୍ତଦୀଯଦ୍ଵିଷାମ୍
ଇତଶ୍ଚ ଶରଣାର୍ଥିନାଂ ଶିଖରିଣାଂ ଗଣାଃ ଶେରତେ ।
ଇତୋଽପି ବଡଵାନଲଃ ସହ ସମସ୍ତସଂଵର୍ତକୈଋ
ଅହୋ ଵିତତଂ ଊର୍ଜିତଂ ଭରସହଂ ସିଂଧୋର୍ଵପୁଃ ॥ 1.77 ॥
ତୃଷ୍ଣାଂ ଛିଂଧି ଭଜ କ୍ଷମାଂ ଜହି ମଦଂ ପାପେ ରତିଂ ମା କୃଥାଃ
ସତ୍ଯଂ ବ୍ରୂହ୍ଯନୁଯାହି ସାଧୁପଦଵୀଂ ସେଵସ୍ଵ ଵିଦ୍ଵଜ୍ଜନମ୍ ।
ମାନ୍ଯାନ୍ମାନଯ ଵିଦ୍ଵିଷୋଽପ୍ଯନୁନଯ ପ୍ରଖ୍ଯାପଯ ପ୍ରଶ୍ରଯଂ
କୀର୍ତିଂ ପାଲଯ ଦୁଃଖିତେ କୁରୁ ଦଯାଂ ଏତତ୍ସତାଂ ଚେଷ୍ଟିତମ୍ ॥ 1.78 ॥
ମନସି ଵଚସି କାଯେ ପୁଣ୍ଯପୀଯୂଷପୂର୍ଣାସ୍
ତ୍ରିଭୁଵନଂ ଉପକାରଶ୍ରେଣିଭିଃ ପ୍ରୀଣଯଂତଃ ।
ପରଗୁଣପରମାଣୂନ୍ପର୍ଵତୀକୃତ୍ଯ ନିତ୍ଯଂ
ନିଜହୃଦି ଵିକସଂତଃ ସଂତ ସଂତଃ କିଯଂତଃ ॥ 1.79 ॥
କିଂ ତେନ ହେମଗିରିଣା ରଜତାଦ୍ରିଣା ଵା
ଯତ୍ରାଶ୍ରିତାଶ୍ଚ ତରଵସ୍ତରଵସ୍ତ ଏଵ ।
ମନ୍ଯାମହେ ମଲଯଂ ଏଵ ଯଦାଶ୍ରଯେଣ
କଂକୋଲନିଂବକଟୁଜା ଅପି ଚଂଦନାଃ ସ୍ଯୁଃ ॥ 1.80 ॥
ରତ୍ନୈର୍ମହାର୍ହୈସ୍ତୁତୁଷୁର୍ନ ଦେଵା
ନ ଭେଜିରେ ଭୀମଵିଷେଣ ଭୀତିମ୍ ।
ସୁଧାଂ ଵିନା ନ ପରଯୁର୍ଵିରାମଂ
ନ ନିଶ୍ଚିତାର୍ଥାଦ୍ଵିରମଂତି ଧୀରାଃ ॥ 1.81 ॥
କ୍ଵଚିତ୍ପୃଥ୍ଵୀଶଯ୍ଯଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ପରଂକଶଯନଃ
କ୍ଵଚିଚ୍ଛାକାହାରଃ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଶାଲ୍ଯୋଦନରୁଚିଃ ।
କ୍ଵଚିତ୍କଂଥାଧାରୀ କ୍ଵଚିଦପି ଚ ଦିଵ୍ଯାଂବରଧରୋ
ମନସ୍ଵୀ କାର୍ଯାର୍ଥୀ ନ ଗଣଯତି ଦୁଃଖଂ ନ ଚ ସୁଖମ୍ ॥ 1.82 ॥
ଐଶ୍ଵର୍ଯସ୍ଯ ଵିଭୂଷଣଂ ସୁଜନତା ଶୌର୍ଯସ୍ଯ ଵାକ୍ସଂଯମୋ
ଜ୍ଞାନସ୍ଯୋପଶମଃ ଶ୍ରୁତସ୍ଯ ଵିନଯୋ ଵିତ୍ତସ୍ଯ ପାତ୍ରେ ଵ୍ଯଯଃ ।
ଅକ୍ରୋଧସ୍ତପସଃ କ୍ଷମା ପ୍ରଭଵିତୁର୍ଧର୍ମସ୍ଯ ନିର୍ଵାଜତା
ସର୍ଵେଷାଂ ଅପି ସର୍ଵକାରଣଂ ଇଦଂ ଶୀଲଂ ପରଂ ଭୂଷଣମ୍ ॥ 1.83 ॥
ନିଂଦଂତୁ ନୀତିନିପୁଣା ଯଦି ଵା ସ୍ତୁଵଂତୁ
ଲକ୍ଷ୍ମୀଃ ସମାଵିଶତୁ ଗଚ୍ଛତୁ ଵା ଯଥେଷ୍ଠମ୍ ।
ଅଦ୍ଯୈଵ ଵା ମରଣଂ ଅସ୍ତୁ ଯୁଗାଂତରେ ଵା
ନ୍ଯାଯ୍ଯାତ୍ପଥଃ ପ୍ରଵିଚଲଂତି ପଦଂ ନ ଧୀରାଃ ॥ 1.84 ॥
ଭଗ୍ନାଶସ୍ଯ କରଂଡପିଂଡିତତନୋର୍ମ୍ଲାନେଂଦ୍ରିଯସ୍ଯ କ୍ଷୁଧା
କୃତ୍ଵାଖୁର୍ଵିଵରଂ ସ୍ଵଯଂ ନିପତିତୋ ନକ୍ତଂ ମୁଖେ ଭୋଗିନଃ ।
ତୃପ୍ତସ୍ତତ୍ପିଶିତେନ ସତ୍ଵରଂ ଅସୌ ତେନୈଵ ଯାତଃ ଯଥା
ଲୋକାଃ ପଶ୍ଯତ ଦୈଵଂ ଏଵ ହି ନୃଣାଂ ଵୃଦ୍ଧୌ କ୍ଷଯେ କାରଣମ୍ ॥ 1.85 ॥
ଆଲସ୍ଯଂ ହି ମନୁଷ୍ଯାଣାଂ
ଶରୀରସ୍ଥୋ ମହାନ୍ରିପୁଃ ।
ନାସ୍ତ୍ଯୁଦ୍ଯମସମୋ ବଂଧୁଃ
କୁର୍ଵାଣୋ ନାଵସୀଦତି ॥ 1.86 ॥
ଛିନ୍ନୋଽପି ରୋହତି ତର୍କ୍ଷୀଣୋଽପ୍ଯୁପଚୀଯତେ ପୁନଶ୍ଚଂଦ୍ରଃ ।
ଇତି ଵିମୃଶଂତଃ ସଂତଃ ସଂତପ୍ଯଂତେ ନ ଦୁଃଖେଷୁ ॥ 1.87 ॥
ନେତା ଯସ୍ଯ ବୃହସ୍ପତିଃ ପ୍ରହରଣଂ ଵଜ୍ରଂ ସୁରାଃ ସୈନିକାଃ
ସ୍ଵର୍ଗୋ ଦୁର୍ଗଂ ଅନୁଗ୍ରହଃ କିଲ ହରେରୈରାଵତୋ ଵାରଣଃ ।
ଇତ୍ଯୈଶ୍ଵର୍ଯବଲାନ୍ଵିତୋଽପି ବଲଭିଦ୍ଭଗ୍ନଃ ପରୈଃ ସଂଗରେ
ତଦ୍ଵ୍ଯକ୍ତଂ ନନୁ ଦୈଵଂ ଏଵ ଶରଣଂ ଧିଗ୍ଧିଗ୍ଵୃଥା ପୌରୁଷମ୍ ॥ 1.88 ॥
କର୍ମାଯତ୍ତଂ ଫଲଂ ପୁଂସାଂ
ବୁଦ୍ଧିଃ କର୍ମାନୁସାରିଣୀ ।
ତଥାପି ସୁଧିଯା ଭାଵ୍ଯଂ
ସୁଵିଚାର୍ଯୈଵ କୁର୍ଵତା ॥ 1.89 ॥
ଖଲ୍ଵାତୋ ଦିଵସେଶ୍ଵରସ୍ଯ କିରଣୈଃ ସଂତାଡିତୋ ମସ୍ତକେ
ଵାଂଛଂଦେଶଂ ଅନାତପଂ ଵିଧିଵଶାତ୍ତାଲସ୍ଯ ମୂଲଂ ଗତଃ ।
ତତ୍ରାପ୍ଯସ୍ଯ ମହାଫଲେନ ପତତା ଭଗ୍ନଂ ସଶବ୍ଦଂ ଶିରଃ
ପ୍ରାଯୋ ଗଚ୍ଛତି ଯତ୍ର ଭାଗ୍ଯରହିତସ୍ତତ୍ରୈଵ ଯାଂତ୍ଯାପଦଃ ॥ 1.90 ॥
ରଵିନିଶାକରଯୋର୍ଗ୍ରହପୀଡନଂ
ଗଜଭୁଜଂଗମଯୋରପି ବଂଧନମ୍ ।
ମତିମତାଂ ଚ ଵିଲୋକ୍ଯ ଦରିଦ୍ରତାଂ
ଵିଧିରହୋ ବଲଵାନିତି ମେ ମତିଃ ॥ 1.91 ॥
ସୃଜତି ତାଵଦଶେଷଗୁଣକରଂ
ପୁରୁଷରତ୍ନଂ ଅଲଂକରଣଂ ଭୁଵଃ ।
ତଦପି ତତ୍କ୍ଷଣଭଂଗି କରୋତି
ଚେଦହହ କଷ୍ଟଂ ଅପଂଡିତତା ଵିଧେଃ ॥ 1.92 ॥
ପତ୍ରଂ ନୈଵ ଯଦା କରୀରଵିଟପେ ଦୋଷୋ ଵସଂତସ୍ଯ କିମ୍
ନୋଲୂକୋଽପ୍ଯଵଓକତେ ଯଦି ଦିଵା ସୂର୍ଯସ୍ଯ କିଂ ଦୂଷଣମ୍ ।
ଧାରା ନୈଵ ପତଂତି ଚାତକମୁଖେ ମେଘସ୍ଯ କିଂ ଦୂଷଣମ୍
ଯତ୍ପୂର୍ଵଂ ଵିଧିନା ଲଲାଟଲିଖିତଂ ତନ୍ମାର୍ଜିତୁଂ କଃ କ୍ଷମଃ ॥ 1.93 ॥
ନମସ୍ଯାମୋ ଦେଵାନ୍ନନୁ ହତଵିଧେସ୍ତେଽପି ଵଶଗା
ଵିଧିର୍ଵଂଦ୍ଯଃ ସୋଽପି ପ୍ରତିନିଯତକର୍ମୈକଫଲଦଃ ।
ଫଲଂ କର୍ମାଯତ୍ତଂ ଯଦି କିଂ ଅମରୈଃ କିଂ ଚ ଵିଧିନା
ନମସ୍ତତ୍କର୍ମଭ୍ଯୋ ଵିଧିରପି ନ ଯେଭ୍ଯଃ ପ୍ରଭଵତି ॥ 1.94 ॥
ବ୍ରହ୍ମା ଯେନ କୁଲାଲଵନ୍ନିଯମିତୋ ବ୍ରହ୍ମାଡଭାଂଡୋଦରେ
ଵିଷ୍ଣୁର୍ଯେନ ଦଶାଵତାରଗହନେ କ୍ଷିପ୍ତୋ ମହାସଂକଟେ ।
ରୁଦ୍ରୋ ଯେନ କପାଲପାଣିପୁଟକେ ଭିକ୍ଷାଟନଂ କାରିତଃ
ସୂର୍ଯୋ ଭ୍ରାମ୍ଯତି ନିତ୍ଯଂ ଏଵ ଗଗନେ ତସ୍ମୈ ନମଃ କର୍ମଣେ ॥ 1.95 ॥
ନୈଵାକୃତିଃ ଫଲତି ନୈଵା କୁଲଂ ନ ଶୀଲଂ
ଵିଦ୍ଯାପି ନୈଵ ନ ଚ ଯତ୍ନକୃତାପି ସେଵା ।
ଭାଗ୍ଯାନି ପୂର୍ଵତପସା ଖଲୁ ସଂଚିତାନି
କାଲେ ଫଲଂତି ପୁରୁଷସ୍ଯ ଯଥୈଵ ଵୃକ୍ଷାଃ ॥ 1.96 ॥
ଵନେ ରଣେ ଶତ୍ରୁଜଲାଗ୍ନିମଧ୍ଯେ
ମହାର୍ଣଵେ ପର୍ଵତମସ୍ତକେ ଵା ।
ସୁପ୍ତଂ ପ୍ରମତ୍ତଂ ଵିଷମସ୍ଥିତଂ ଵା
ରକ୍ଷଂତି ପୁଣ୍ଯାନି ପୁରାକୃତାନି ॥ 1.97 ॥
ଯା ସାଧୂଂଶ୍ଚ ଖଲାନ୍କରୋତି ଵିଦୁଷୋ ମୂର୍ଖାନ୍ହିତାଂଦ୍ଵେଷିଣଃ
ପ୍ରତ୍ଯକ୍ଷଂ କୁରୁତେ ପରୀକ୍ଷଂ ଅମୃତଂ ହାଲାହଲଂ ତତ୍କ୍ଷଣାତ୍ ।
ତାଂ ଆରାଧଯ ସତ୍କ୍ରିଯାଂ ଭଗଵତୀଂ ଭୋକ୍ତୁଂ ଫଲଂ ଵାଂଛିତଂ
ହେ ସାଧୋ ଵ୍ଯସନୈର୍ଗୁଣେଷୁ ଵିପୁଲେଷ୍ଵାସ୍ଥାଂ ଵୃଥା ମା କୃଥାଃ ॥ 1.98 ॥
ଗୁଣଵଦଗୁଣଵଦ୍ଵା କୁର୍ଵତା କାର୍ଯଜାତଂ
ପରିଣତିରଵଧାର୍ଯା ଯତ୍ନତଃ ପଂଡିତେନ ।
ଅତିରଭସକୃତାନାଂ କର୍ମଣାଂ ଆଵିପତ୍ତେର୍
ଭଵତି ହୃଦଯଦାହୀ ଶଲ୍ଯତୁଲ୍ଯୋ ଵିପାକଃ ॥ 1.99 ॥
ସ୍ଥାଲ୍ଯାଂ ଵୈଦୂର୍ଯମଯ୍ଯାଂ ପଚତି ତିଲକଣାଂଶ୍ଚଂଦନୈରିଂଧନୌଘୈଃ
ସୌଵର୍ଣୈର୍ଲାଂଗଲାଗ୍ରୈର୍ଵିଲିଖତି ଵସୁଧାଂ ଅର୍କମୂଲସ୍ଯ ହେତୋଃ ।
କୃତ୍ଵା କର୍ପୂରଖଂଡାନ୍ଵୃତ୍ତିଂ ଇହ କୁରୁତେ କୋଦ୍ରଵାଣାଂ ସମଂତାତ୍
ପ୍ରାପ୍ଯେମାଂ କରଂଭୂମିଂ ନ ଚରତି ମନୁଜୋ ଯସ୍ତୋପ ମଂଦଭାଗ୍ଯଃ ॥ 1.100 ॥
ମଜ୍ଜତ୍ଵଂଭସି ଯାତୁ ମେରୁଶିଖରଂ ଶତ୍ରୁଂ ଜଯତ୍ଵାହଵେ
ଵାଣିଜ୍ଯଂ କୃଷିସେଵନେ ଚ ସକଲା ଵିଦ୍ଯାଃ କଲାଃ ଶିକ୍ଷତାମ୍ ।
ଆକାଶଂ ଵିପୁଲଂ ପ୍ରଯାତୁ ଖଗଵତ୍କୃତ୍ଵା ପ୍ରଯତ୍ନଂ ପରଂ
ନାଭାଵ୍ଯଂ ଭଵତୀହ କର୍ମଵଶତୋ ଭାଵ୍ଯସ୍ଯ ନାଶଃ କୁତଃ ॥ 1.101 ॥
ଭୀମଂ ଵନଂ ଭଵତି ତସ୍ଯ ପୁରଂ ପ୍ରଧାନଂ
ସର୍ଵୋ ଜନଃ ସ୍ଵଜନତାଂ ଉପଯାତି ତସ୍ଯ ।
କୃତ୍ସ୍ନା ଚ ଭୂର୍ଭଵତି ସନ୍ନିଧିରତ୍ନପୂର୍ଣା
ଯସ୍ଯାସ୍ତି ପୂର୍ଵସୁକୃତଂ ଵିପୁଲଂ ନରସ୍ଯ ॥ 1.102 ॥
କୋ ଲାଭୋ ଗୁଣିସଂଗମଃ କିଂ ଅସୁଖଂ ପ୍ରାଜ୍ଞେତରୈଃ ସଂଗତିଃ
କା ହାନିଃ ସମଯଚ୍ଯୁତିର୍ନିପୁଣତା କା ଧର୍ମତତ୍ତ୍ଵେ ରତିଃ ।
କଃ ଶୂରୋ ଵିଜିତେଂଦ୍ରିଯଃ ପ୍ରିଯତମା କାଽନୁଵ୍ରତା କିଂ ଧନଂ
ଵିଦ୍ଯା କିଂ ସୁଖଂ ଅପ୍ରଵାସଗମନଂ ରାଜ୍ଯଂ କିଂ ଆଜ୍ଞାଫଲମ୍ ॥ 1.103 ॥
ଅପ୍ରିଯଵଚନଦରିଦ୍ରୈଃ ପ୍ରିଯଵଚନଧନାଢ୍ଯୈଃ ସ୍ଵଦାରପରିତୁଷ୍ଟୈଃ ।
ପରପରିଵାଦନିଵୃତ୍ତୈଃ କ୍ଵଚିତ୍କ୍ଵଚିନ୍ମଂଡିତା ଵସୁଧା ॥ 1.104 ॥
କଦର୍ଥିତସ୍ଯାପି ହି ଧୈର୍ଯଵୃତ୍ତେର୍
ନ ଶକ୍ଯତେ ଧୈର୍ଯଗୁଣଃ ପ୍ରମାର୍ଷ୍ଟୁମ୍ ।
ଅଧୌମୁଖସ୍ଯାପି କୃତସ୍ଯ ଵହ୍ନେର୍
ନାଧଃ ଶିଖା ଯାତି କଦାଚିଦେଵ ॥ 1.105 ॥
କାଂତାକଟାକ୍ଷଵିଶିଖା ନ ଲୁନଂତି ଯସ୍ଯ
ଚିତ୍ତଂ ନ ନିର୍ଦହତି କିପକୃଶାନୁତାପଃ ।
କର୍ଷଂତି ଭୂରିଵିଷଯାଶ୍ଚ ନ ଲୋଭପାଶୈର୍
ଲୋକତ୍ରଯଂ ଜଯତି କୃତ୍ସ୍ନଂ ଇଦଂ ସ ଧୀରଃ ॥ 1.106 ॥
ଏକେନାପି ହି ଶୂରେଣ
ପାଦାକ୍ରାଂତଂ ମହୀତଲମ୍ ।
କ୍ରିଯତେ ଭାସ୍କରେଣୈଵ
ସ୍ଫାରସ୍ଫୁରିତତେଜସା ॥ 1.107 ॥
ଵହ୍ନିସ୍ତସ୍ଯ ଜଲାଯତେ ଜଲନିଧିଃ କୁଲ୍ଯାଯତେ ତତ୍କ୍ଷଣାନ୍
ମେରୁଃ ସ୍ଵଲ୍ପଶିଲାଯତେ ମୃଗପତିଃ ସଦ୍ଯଃ କୁରଂଗାଯତେ ।
ଵ୍ଯାଲୋ ମାଲ୍ଯଗୁଣାଯତେ ଵିଷରସଃ ପୀଯୂଷଵର୍ଷାଯତେ
ଯସ୍ଯାଂଗେଽଖିଲଲୋକଵଲ୍ଲଭତମଂ ଶୀଲଂ ସମୁନ୍ମୀଲତି ॥ 1.108 ॥
ଲଜ୍ଜାଗୁଣୌଘଜନନୀଂ ଜନନୀଂ ଇଵ ସ୍ଵାମ୍
ଅତ୍ଯଂତଶୁଦ୍ଧହୃଦଯାଂ ଅନୁଵର୍ତମାନାମ୍ ।
ତେଜସ୍ଵିନଃ ସୁଖଂ ଅସୂନପି ସଂତ୍ଯଜନତି
ସତ୍ଯଵ୍ରତଵ୍ଯସନିନୋ ନ ପୁନଃ ପ୍ରତିଜ୍ଞାମ୍ ॥ 1.109 ॥
Browse Related Categories:
