| | English | | Devanagari | | Telugu | | Tamil | | Kannada | | Malayalam | | Gujarati | | Oriya | | Bengali | | |
| | Marathi | | Assamese | | Punjabi | | Hindi | | Samskritam | | Konkani | | Nepali | | Sinhala | | Grantha | | |
|
સંક્ષેપ રામાયણમ્ તપસ્સ્વાધ્યાયનિરતં તપસ્વી વાગ્વિદાં વરમ્ । કોઽન્વસ્મિન્સાંપ્રતં લોકે ગુણવાન્ કશ્ચ વીર્યવાન્ । ચારિત્રેણ ચ કો યુક્તઃ સર્વભૂતેષુ કો હિતઃ । આત્મવાન્ કો જિતક્રોધો દ્યુતિમાન્ કોઽનસૂયકઃ । એતદિચ્છામ્યહં શ્રોતું પરં કૌતૂહલં હિ મે । શ્રુત્વા ચૈતત્ત્રિલોકજ્ઞો વાલ્મીકેર્નારદો વચઃ । બહવો દુર્લભાશ્ચૈવ યે ત્વયા કીર્તિતા ગુણાઃ । ઇક્ષ્વાકુવંશપ્રભવો રામો નામ જનૈઃ શ્રુતઃ । બુદ્ધિમાન્ નીતિમાન્ વાગ્મી શ્રીમાન્ શત્રુનિબર્હણઃ । મહોરસ્કો મહેષ્વાસો ગૂઢજત્રુરરિંદમઃ । સમઃ સમવિભક્તાંગઃ સ્નિગ્ધવર્ણઃ પ્રતાપવાન્ । ધર્મજ્ઞઃ સત્યસંધશ્ચ પ્રજાનાં ચ હિતે રતઃ । પ્રજાપતિસમઃ શ્રીમાન્ ધાતા રિપુનિષૂદનઃ । રક્ષિતા સ્વસ્ય ધર્મસ્ય સ્વજનસ્ય ચ રક્ષિતા । સર્વશાસ્ત્રાર્થતત્ત્વજ્ઞો સ્મૃતિમાન્પ્રતિભાનવાન્ । સર્વદાભિગતઃ સદ્ભિઃ સમુદ્ર ઇવ સિંધુભિઃ । સ ચ સર્વગુણોપેતઃ કૌસલ્યાનંદવર્ધનઃ । વિષ્ણુના સદૃશો વીર્યે સોમવત્પ્રિયદર્શનઃ । ધનદેન સમસ્ત્યાગે સત્યે ધર્મ ઇવાપરઃ । જ્યેષ્ઠં શ્રેષ્ઠગુણૈર્યુક્તં પ્રિયં દશરથઃ સુતમ્ । યૌવરાજ્યેન સંયોક્તુમૈચ્છત્પ્રીત્યા મહીપતિઃ । પૂર્વં દત્તવરા દેવી વરમેનમયાચત । સ સત્યવચનાદ્રાજા ધર્મપાશેન સંયતઃ । સ જગામ વનં વીરઃ પ્રતિજ્ઞામનુપાલયન્ । તં વ્રજંતં પ્રિયો ભ્રાતા લક્ષ્મણોઽનુજગામ હ । ભ્રાતરં દયિતો ભ્રાતુઃ સૌભ્રાત્રમનુદર્શયન્ । જનકસ્ય કુલે જાતા દેવમાયેવ નિર્મિતા । સીતાઽપ્યનુગતા રામં શશિનં રોહિણી યથા । શૃંગિબેરપુરે સૂતં ગંગાકૂલે વ્યસર્જયત્ । ગુહેન સહિતો રામઃ લક્ષ્મણેન ચ સીતયા । ચિત્રકૂટમનુપ્રાપ્ય ભરદ્વાજસ્ય શાસનાત્ । દેવગંધર્વસંકાશાસ્તત્ર તે ન્યવસન્સુખમ્ । રાજા દશરથઃ સ્વર્ગં જગામ વિલપન્સુતમ્ । નિયુજ્યમાનો રાજ્યાય નૈચ્છદ્રાજ્યં મહાબલઃ । ગત્વા તુ સ મહાત્માનં રામં સત્યપરાક્રમમ્ । ત્વમેવ રાજા ધર્મજ્ઞ ઇતિ રામં વચોઽબ્રવીત્ । ન ચૈચ્છત્પિતુરાદેશાદ્રાજ્યં રામો મહાબલઃ । નિવર્તયામાસ તતો ભરતં ભરતાગ્રજઃ । નંદિગ્રામેઽકરોદ્રાજ્યં રામાગમનકાંક્ષયા । રામસ્તુ પુનરાલક્ષ્ય નાગરસ્ય જનસ્ય ચ । પ્રવિશ્ય તુ મહારણ્યં રામો રાજીવલોચનઃ । સુતીક્ષ્ણં ચાપ્યગસ્ત્યં ચ અગસ્ત્યભ્રાતરં તથા । ખડ્ગં ચ પરમપ્રીતસ્તૂણી ચાક્ષયસાયકૌ । ઋષયોઽભ્યાગમન્સર્વે વધાયાસુરરક્ષસામ્ । પ્રતિજ્ઞાતશ્ચ રામેણ વધઃ સંયતિ રક્ષસામ્ । તેન તત્રૈવ વસતા જનસ્થાનનિવાસિની । તતઃ શૂર્પણખાવાક્યાદુદ્યુક્તાન્સર્વરાક્ષસાન્ । નિજઘાન રણે રામસ્તેષાં ચૈવ પદાનુગાન્ । રક્ષસાં નિહતાન્યાસન્સહસ્રાણિ ચતુર્દશ । સહાયં વરયામાસ મારીચં નામ રાક્ષસમ્ । ન વિરોધો બલવતા ક્ષમો રાવણ તેન તે । જગામ સહમારીચઃ તસ્યાશ્રમપદં તદા । જહાર ભાર્યાં રામસ્ય ગૃધ્રં હત્વા જટાયુષમ્ । રાઘવઃ શોકસંતપ્તો વિલલાપાકુલેંદ્રિયઃ । માર્ગમાણો વને સીતાં રાક્ષસં સંદદર્શ હ । તં નિહત્ય મહાબાહુઃ દદાહ સ્વર્ગતશ્ચ સઃ । શ્રમણીં ધર્મનિપુણામભિગચ્છેતિ રાઘવમ્ । શબર્યા પૂજિતઃ સમ્યગ્રામો દશરથાત્મજઃ । હનુમદ્વચનાચ્ચૈવ સુગ્રીવેણ સમાગતઃ । આદિતસ્તદ્યથાવૃત્તં સીતયાશ્ચ વિશેષતઃ । ચકાર સખ્યં રામેણ પ્રીતશ્ચૈવાગ્નિસાક્ષિકમ્ । રામાયાવેદિતં સર્વં પ્રણયાદ્દુઃખિતેન ચ । વાલિનશ્ચ બલં તત્ર કથયામાસ વાનરઃ । રાઘવઃ પ્રત્યયાર્થં તુ દુંદુભેઃ કાયમુત્તમમ્ । ઉત્સ્મયિત્વા મહાબાહુઃ પ્રેક્ષ્ય ચાસ્થિ મહાબલઃ । બિભેદ ચ પુનઃ સાલાન્સપ્તૈકેન મહેષુણા । તતઃ પ્રીતમનાસ્તેન વિશ્વસ્તઃ સ મહાકપિઃ । તતોઽગર્જદ્ધરિવરઃ સુગ્રીવો હેમપિંગળઃ । અનુમાન્ય તદા તારાં સુગ્રીવેણ સમાગતઃ । તતઃ સુગ્રીવવચનાદ્ધત્વા વાલિનમાહવે । સ ચ સર્વાન્સમાનીય વાનરાન્વાનરર્ષભઃ । તતો ગૃધ્રસ્ય વચનાત્સંપાતેર્હનુમાન્બલી । તત્ર લંકાં સમાસાદ્ય પુરીં રાવણપાલિતામ્ । નિવેદયિત્વાઽભિજ્ઞાનં પ્રવૃત્તિં ચ નિવેદ્ય ચ । પંચ સેનાગ્રગાન્હત્વા સપ્ત મંત્રિસુતાનપિ । અસ્ત્રેણોન્મુક્તમાત્માનં જ્ઞાત્વા પૈતામહાદ્વરાત્ । તતો દગ્ધ્વા પુરીં લંકાં ઋતે સીતાં ચ મૈથિલીમ્ । સોઽભિગમ્ય મહાત્માનં કૃત્વા રામં પ્રદક્ષિણમ્ । તતઃ સુગ્રીવસહિતો ગત્વા તીરં મહોદધેઃ । દર્શયામાસ ચાત્માનં સમુદ્રઃ સરિતાં પતિઃ । તેન ગત્વા પુરીં લંકાં હત્વા રાવણમાહવે । તામુવાચ તતો રામઃ પરુષં જનસંસદિ । તતોઽગ્નિવચનાત્સીતાં જ્ઞાત્વા વિગતકલ્મષામ્ । કર્મણા તેન મહતા ત્રૈલોક્યં સચરાચરમ્ । અભિષિચ્ય ચ લંકાયાં રાક્ષસેંદ્રં વિભીષણમ્ । દેવતાભ્યો વરં પ્રાપ્ય સમુત્થાપ્ય ચ વાનરાન્ । ભરદ્વાજાશ્રમં ગત્વા રામઃ સત્યપરાક્રમઃ । પુનરાખ્યાયિકાં જલ્પન્સુગ્રીવસહિતશ્ચ સઃ । નંદિગ્રામે જટાં હિત્વા ભ્રાતૃભિઃ સહિતોઽનઘઃ । પ્રહૃષ્ટમુદિતો લોકસ્તુષ્ટઃ પુષ્ટઃ સુધાર્મિકઃ । ન પુત્રમરણં કિંચિદ્દ્રક્ષ્યંતિ પુરુષાઃ ક્વચિત્ । ન ચાગ્નિજં ભયં કિંચિન્નાપ્સુ મજ્જંતિ જંતવઃ । ન ચાપિ ક્ષુદ્ભયં તત્ર ન તસ્કરભયં તથા । નિત્યં પ્રમુદિતાઃ સર્વે યથા કૃતયુગે તથા । ગવાં કોટ્યયુતં દત્વા બ્રહ્મલોકં પ્રયાસ્યતિ । રાજવંશાન્ શતગુણાન્ સ્થાપયિષ્યતિ રાઘવઃ । દશવર્ષસહસ્રાણિ દશવર્ષશતાનિ ચ । ઇદં પવિત્રં પાપઘ્નં પુણ્યં વેદૈશ્ચ સમ્મિતમ્ । એતદાખ્યાનમાયુષ્યં પઠન્રામાયણં નરઃ । પઠન્ દ્વિજો વાગૃષભત્વમીયાત્ ઇત્યાર્ષે શ્રીમદ્રામાયણે વાલ્મીકીયે આદિકાવ્યે બાલકાંડે નારદવાક્યં નામ પ્રથમઃ સર્ગઃ ॥
|
